محمدجواد مدنی

ساموئل فینلی بریس مورس سال ۱۷۹۱ توی چارلستون ماساچوست به دنیا اومد، همون شهری که نبرد بانکر هیل اونجا انجام شد و حالا جزو شمال شرقی بوستونه. تو سال تولد مورس، قانون اساسی ایالات متحده فقط دو سال بود که اجرا شده بود و جورج واشنگتن اولین دوره ریاست‌جمهوریش رو می‌گذروند. کاترین کبیر تو روسیه حکومت می‌کرد. تو فرانسه هم انقلاب هنوز در جریان بود و لوئی شانزدهم و ماری آنتوانت دو سال بعد قرار بود به گیوتین سپرده بشن. تو ۱۷۹۱، موتزارت اپرای آخرش به نام «فلوت سحرآمیز» رو تموم کرد و همون سال، در سن ۳۵ سالگی فوت کرد، ولی بتهوون ۲۰ ساله اون موقع داشت کم‌کم شناخته می‌شد.

حقیقت چیه؟ ارسطو فکر می‌کرد منطق یه جور ربطی به حقیقت داره. مجموعه‌ای از آموزه‌هاش به اسم «ارگانون» که به قرن چهارم پیش از میلاد برمی‌گرده، قدیمی‌ترین نوشته‌های مفصل درباره منطق حساب میشه. برای یونانی‌های قدیمی، منطق راهی بود برای تحلیل زبان به دنبال حقیقت، و به همین خاطر منطق رو نوعی فلسفه می‌دونستن. پایه منطق ارسطو هم قیاس بود. معروف‌ترین قیاس (که البته توی آثار ارسطو نیست) اینه:

تو ۱۲ سالته. یه روز بد، خانواده‌ی صمیمی‌ترین دوستت به یه شهر دیگه نقل مکان می‌کنن. هر از گاهی براش ایمیل می‌فرستی یا پیام می‌دی، ولی هیچ‌کدومشون به هیجان اون شب‌های دیرهنگام و بازی با چراغ‌قوه‌ و چشمک‌های رمز مورس نمی‌رسن.

چراغ‌قوه‌ها برای کارهای زیادی مفیدن که دو تا از معروف‌ترینشون، خوندن زیر پتو و فرستادن پیام‌های رمزیه. چراغ‌قوه‌های معمولی خونه‌ها می‌تونن نقش اصلی یه نمایش آموزشی رو هم بازی کنن، برای معرفی یه چیز همیشه‌حاضر به نام برق.

ساموئل مورس اولین کسی نبود که تونست حروف زبان نوشتاری رو با موفقیت به یه کد قابل تفسیر تبدیل کنه. و همچنین اولین کسی هم نبود که بیشتر به خاطر اسم کدش معروف شد تا خودش. این افتخار باید به یه نوجوان نابینای فرانسوی برسه که حدود ۱۸ سال بعد از مورس به دنیا اومد ولی خیلی زودتر از اون کارش رو به ثبت رسوند. اطلاعات زیادی از زندگی‌اش در دسترس نیست، اما همین چیزهایی که می‌دونیم یه داستان گیرا می‌سازه.

کد مورس حدود سال ۱۸۳۷ توسط ساموئل فینلی بریس مورس (۱۷۹۱–۱۸۷۲) اختراع شد، که بعداً تو این کتاب بیشتر باهاش آشنا می‌شیم. این کد بعداً توسط افراد دیگه‌ای، به‌خصوص آلفرد ویل (۱۸۰۷–۱۸۵۹)، توسعه پیدا کرد و به چند نسخه‌ی مختلف تبدیل شد. سیستمی که تو این کتاب توضیح داده شده، به‌طور رسمی به اسم کد مورس بین‌المللی شناخته می‌شه.

تو ۱۰ سالته. صمیمی‌ترین دوستت اون سمت خیابون زندگی می‌کنه. پنجره‌های اتاق‌های خوابتون دقیقاً روبه‌روی هم هستن. هر شب، بعد از اینکه پدر و مادرت ساعت خواب رو به اون شکل زودهنگام و غیرمنطقی اعلام می‌کنن، تو هنوز دلت می‌خواد با دوستت حرف بزنی، فکراتو بهش بگی، رازها، شایعات، جوک‌ها و رویاهاتو باهاش درمیون بذاری. خب، کسی نمی‌تونه بهت ایراد بگیره. به هر حال، میل به ارتباط برقرار کردن یکی از انسانی‌ترین ویژگی‌هاست.

تصور کنید به دستگاه خودپرداز مراجعه کرده‌اید تا پول برداشت کنید. مبلغ مورد نظر را وارد می‌کنید و دقیقاً زمانی که دستگاه می‌خواهد پول را تحویل دهد، برق قطع می‌شود. به‌نظر می‌رسد شرایط آشفته‌ای پیش آمده، درست است؟ اما اگر سیستم به‌درستی و بر اساس مفهوم اتمی‌بودن طراحی شده باشد، جای نگرانی نیست.