خب رفیق، بذار این داستان باحال رو برات تعریف کنم! یه مدت پیش یه آدم خوش‌شانس به اسم راس دالارد داشت کنار سواحل ویکتوریا تو استرالیا واسه خودش قدم می‌زد که یهو چشمش خورد به یه چیزی عجیب و غریب. نتیجه‌ش؟ یکی از با ارزش‌ترین کشفیات فسیلی چند سال اخیر!
راستش وقتی این فسیل پیدا شد، خود راس فوراً فهمید با چیز مهمی طرفه و اون رو تحویل موزه ویکتوریا داد. همین کارش باعث شد دانشمندا بتونن پرده از گذشته عجیب و پرهیجان نهنگ‌ها بردارن. برای قدردانی هم اسم این موجود رو Janjucetus dullardi گذاشتن، Janjucetus یعنی “نهنگ کوچولوی جان جاک”، dullardi هم به خاطر اسم همین راس دالارد.
حالا این نهنگ کوچولوی ما (حدود دو متر بود فقط!) اصلاً شبیه نهنگ‌های مهربون امروز نبود. برعکس کلی فرق داشت و اصلاً از اون تیپ حیوون‌هایی بود که راحت می‌تونه قورتت بده! یه جثه جمع‌وجور، چشم‌های بزرگ که رو به جلو بودن (یعنی احتمالاً دید خوبی داشته)، پوزه کوتاه و مهم‌تر از همه—دندون های تیز و برّنده! اگه با فیلترخورها (Baleen Whales یعنی اونایی که مثل نهنگ آبی با فیلتر کردن آب غذا می‌گیرن) مقایسه‌ش کنیم، این یکی شبیه نسخه کوچیک و کوسه‌طور اوناس! محققان گفتن این موجود بیشتر مثل یه شکارچی اکتیو و خشن بوده تا یه جونور ملایم و فیلترخور.
این فسیل حدود ۲۶ میلیون سال قدمت داره و مال دوره‌ایه که بهش Oligocene Epoch می‌گن، یعنی یه بازه زمانی بین ۲۳ تا ۳۰ میلیون سال پیش. اون موقع تازه نهنگ‌ها بودن که از آبزی‌هایی با دندون‌های تیز به اون مدل صلح‌طلب و گیاهخوار فلزی تبدیل بشن.
جالبه بدونی این خانواده‌ای که Janjucetus بهش تعلق داره، mammalodontid اسمشه (یه گروه از نهنگ‌های اولیه که زیاد عمر نکردن و فقط مختص دوران Oligocene بودن). کلاً فقط سه مدل دیگه از این خانواده رو تا حالا تونستن پیدا کنن که دو تاش هم تو همین منطقه ویکتوریاست. نکته خفن این کشف اینه که برای اولین بار هم دندون‌ها هم ساختار گوش داخلی به طور کامل و عالی حفظ شده بودن. گوش داخلی هم شامل حلزون گوش (Cochlea) میشه؛ این قسمت به موجود قدرت شنوایی خاص و جهت‌یابی می‌داده، یعنی مدلی که بتونه توی آب دنبال صداها بگرده و شکار کنه.
برای فهمیدن بهتر اینکه این جانور قدیمی چجوری زندگی می‌کرده، دانشمندا با MicroCT اسکن – که یه روش خیلی دقیق برای دیدن جزییات ریز فسیل‌هاست – استخوان‌های گوشش رو بررسی کردن. با این کار فهمیدن که این نهنگ کوچولو احتمالاً حسابی زرنگ بوده تو شناسایی شکارش تو دریای اون دوران.
راستی، منطقه‌ای که این فسیل پیدا شده اسمش Jan Juc Formation هست. این منطقه یه جورایی بانک فسیل نهنگ‌هاست توی استرالیا. زمانی که این نهنگ زندگی می‌کرده، دنیا حسابی گرم بوده و سطح دریاها هم بالا اومده بوده. محققان می‌گن مطالعه رو فسیل‌هایی مثل این بهمون کمک می‌کنه بفهمیم که اگه زمین دوباره اونقدر گرم بشه، حیوون‌ها چی به سرشون میاد و چطور می‌تونن خودشون رو باهاش تطبیق بدن.
دانشمندا حسابی ذوق کردن از این کشف و گفتن که این فقط اولشه و احتمالاً کلی فسیل باحال دیگه از همین سواحل قراره پیدا شه. راستش این فسیل نشون می‌ده که خانواده نهنگ‌ها اول راه اصلاً اونقدر مهربون نبودن و یه دوره شکارچی وحشی بودن! یه جورایی تاریخچه تکامل نهنگ‌ها دوباره بازنویسی شده.
در آخر مدیر موزه ویکتوریا گفته این جور کشف‌ها نشون می‌ده چقدر نقش جمع‌آوری و اهمیت نمونه‌های موزه‌ای بالاست؛ چون باهاش میشه کلی چیز تازه فهمید و حتی نگرش ما نسبت به زندگی روی زمین رو هم عوض می‌کنه. خلاصه که دم مردم و دانشمندا گرم؛ هم کشف کردن، هم گزارش دادن و هم حسابی عالم رو باحال‌تر کردن!
منبع: +
