خب بذارین یه خبر باحال و تاریخی رو براتون تعریف کنم! باستان‌شناس‌ها تو جنوب اسپانیا (دقیق‌تر بگم: منطقه اندلس) یهو به یه بنای سنگی خیلی قدیمی خوردن که حدود ۵۰۰۰ سال قدمت داره! خود اسمش تو زبان باستانی‌ها یا حتی الان هم، «دولمن» هست. یعنی یه جور آرامگاه یا مقبره با دیوارهای سنگی و یه سقف گنده از سنگ که معمولا واسه آدم‌های مهم یا مراسم خاص ساخته می‌شدن.
این دولمنی که حرفش هست، تازه کشف شده و حسابی بزرگه؛ طولش ۱۳ متر (یعنی حدود ۴۳ فوت) و دیواراش از سنگای عمودی بلند با ارتفاع دو متر ساخته شده. این نوع سنگ‌ها رو بهشون می‌گن “ارتوستات”، یعنی سنگ‌هایی که عمودی وایسادن و حسابی محکمن! سقفش هم با تخته‌سنگ‌های صاف افقی پوشوندن و روی کل این بنای عظیم، یه تپه کوچیک از شن و سنگ‌ریزه درست کردن که بهش می‌گن «تومولوس»، یعنی یه تپه دست‌ساز روی قبر.
این دولمن تو نزدیکی شهر تبا (Teba) پیدا شده و کاوشش هم طی چهار فصل انجام شده؛ یعنی حسابی رو دست باستان‌شناس‌ها کار گذاشته! چیزی که جذاب‌ترش می‌کنه اینه که اینجا فقط یه قبر نبوده! کلی استخوان و بقایای انسان تو چندتا قبر کوچیکش پیدا شده که بهشون می‌گن «اوسیاری» (ossuary)، یعنی محل جمع‌آوری استخوان‌ها. خلاصه کلی آدم رو دور هم اینجا خاک کردن! اونم نه فقط استخون‌ها… کنار این بقایا، باستان‌شناس‌ها چندتا وسیله داغ و باحال هم پیدا کردن، مثلا صدف‌های دریایی (در حالی که تبا اصلا نزدیک ساحل نیست)، قطعات عاج، سرنیزه و یه چیزی به اسم «هالبرد»؛ این یه نوع سلاح قدیمی بوده که هم شبیه نیزه بوده هم یه تبر کوچیک سرش بوده!
حالا یه نکته جالب دیگه اینه که صدفایی که کنار مرده‌ها بوده نشون می‌ده این مردم با بقیه مناطق داد و ستد یا تجارت داشتن. یعنی با اینکه تبا تو خشکیه، اما صدف دریایی واسه مردمش خیلی ارزش داشته و داشتنش نشونه اهمیت دریا و شبکه‌های تجارت واسه این مردم قدیمی بوده.
در مورد خود دولمن‌ها هم باید بدونین که این جور بناها تو کشورای اروپا مثل اسپانیا، فرانسه و انگلیس زیاده. نمونه‌ش تو انگلیس «سنگ آرتور» که کلی افسانه براش ساختن یا «دولمن گوآدالپرال» تو اسپانیاس که ۷۰۰۰ سال قدمت داره و نزدیک ۱۵۰ تا سنگ عمودی داره! البته این یکی الان زیر آبه و فقط وقتی خشکسالی می‌شه میاد بیرون – واقعاً مثل یه دژ افسانه‌ای!
معمولاً دولمن‌ها فقط قبر نیستن، ممکنه کاربردهای دیگه هم داشتن، مثل محل برگزاری مراسم مذهبی یا حتی خونه‌های خیلی قدیمی! بعضیاشون رو هم جوری ساختن که با رویدادهای نجومی (مثلا انقلاب تابستونی، همون Summer solstice یعنی طولانی‌ترین روز سال) هماهنگ باشه. حتی برخی دانشمندها می‌گن شاید این بناها رو به‌عنوان مرز زمینی یا علامت مالکیت زمین هم استفاده می‌کردن؛ خب تو جامعه‌های کشاورزی اون موقع، اینکه بدونن هرکی صاحب کدوم زمین بود خیلی حیاتی محسوب می‌شد.
در کل اسپانیا پر از این مقبره‌های عجیب و غریبه، کلی دولمن دیگه هم دارن که هنوز کلی رازشون کشف نشده. تحقیقات جدید روی این مقبره ۵۰۰۰ ساله هم همچنان ادامه داره تا بفهمیم دقیقاً آدمای اون موقع چی فکر می‌کردن، چطوری زندگی می‌کردن و چرا به مرده‌هاشون اینقدر اهمیت می‌دادن!
اگه از این جور داستان‌ها دوست دارین بدونین، می‌تونین درباره کشورهای دیگه هم سرچ کنین—مثلا تو سوئد یا انگلستان و ایرلند هم کلی داستان باحال درباره آرامگاه‌های سنگی شبیه این وجود داره. خلاصه تاریخ پر از راز و داستانه و ما هم کنجکاو و منتظر کشف‌های بعدی!
منبع: +
