احتمالاً تصور کردی تو کار ساختمونی، همه‌چیز یه جور کلاسیک قدیمیه و هنوزم بناها آجرا رو با دست می‌چینن، نه؟ ولی آلمانیا دارن نشون می‌دن کار دیگه چه خبره! بچه‌های دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich یا همون TUM) اومدن یه روبات طراحی کردن که وسط کارگاه ساختمونی کار می‌کنه، اونم نه فقط توی آزمایشگاه و تست، بلکه واقعاً تو محل کار و زیر آفتاب!
حالا بذار برات کامل بگم چی شده: این روبات بیشتر شبیه یه بازوی متحرک غول‌پیکره که سرش گیره داره (همون Gripper که یعنی اون بخشی که می‌تونه آجرا رو بگیره و بذاره سر جاشون). این بازو رو روی یه پایهٔ متحرک نصب کردن که می‌تونه راحت اینور اونور بره و به همه نقطه‌های دیوار ۴ متر در ۲.۵۰ متر دسترسی پیدا کنه.
یکی از باحال‌ترین نکاتی که روش کار شده اینه که توی حافظه روبات، یه “دوقلوی دیجیتال” (Digital Twin) از دیوار ذخیره شده؛ یعنی یه مدل دقیق مجازی که هرچی روی اون نقشه‌کشی و طراحی شده، روبات قشنگ اجراش می‌کنه. این باعث میشه دقت کار واقعاً بیشتر از انسان باشه. حالا این یعنی قراره کارگرها بیکار شن و روبات‌ها همه‌چیو بسازن؟ اصلاً! حتی دانشجوهای بناکاری که اونجا بودن می‌گفتن اولش خیلی عجیب بود کنار یه بازوی روباتیک کار کنیم، ولی الان دیگه خیلی هم راحت تصورش می‌کنن.
مارکوس بروکنر (Markus Bruckner) که مربی آجرچینی و گچ‌کاریه، میگه: “کاملاً منطقیه که با این روش بسازیم چون روبات جایی دقت میده که واقعاً دست آدم دیگه بهش نمی‌رسه!” میدونی، خیلی جاها کار دستی واقعاً محدودیت داره، ولی روبات‌ها مثلاً برای زاویه دادن دقیق به هر آجری که اصطلاحاً توی کارای ساختمونی “زاویه بهینه” میگن (یعنی اون زاویه‌ای که با توجه به تابش آفتاب یا سایه خونه، بهترین حالت رو برای عایق‌کاری و مقاومت میده)، واقعاً عالی‌ان.
یه نکته خیلی مهم که اساتید این پروژه روش تاکید داشتن اینه که Collaborative Robotics یعنی روبات‌هایی که شونه‌به‌شونه انسان کار می‌کنن، جایگزین بناکاری و استادکارها نمیشن، بلکه کمکشون می‌کنن و هنر دستیشون رو تکمیل می‌کنن. دکتر کاترین دورفر (Kathrin Dörfer) و لورا لامل (Laura Lammel) هم که استاد دیجیتال‌سازی ساخت‌وساز هستن، معتقدن ترکیب “طراحی دیجیتال + اجرای روباتیک + هنر دستی استادکارها” یعنی یه عالمه ایده و نوآوری برای ساخت‌وساز آینده.
از لحاظ عملی هم کارشون خیلی جالب بوده. این پروژه طوری بوده که فقط با آجر یکدست ساخته شده (یعنی Monomaterial Construction، که یعنی کل دیوار فقط با یه جنس ساخته میشه، نه چند مدل متریال مثل عایق و سفال و… قاطی). این نه‌تنها کار ساخت رو راحت‌تر می‌کنه، بلکه بعداً برای جمع کردن و بازیافتشم فوق‌العاده‌ست.
سایز دیوار هم خفن بوده! چهار ردیف آجری عمق داشته، حدود ۵۵ سانتی‌متر (اینطوری بگم که معمولاً دیوارها ۲۰-۲۵ سانت کمترن). بیرون دیوار از آجرهای آب‌گریز یا آجرهای مخصوصِ مقاوم به هوا استفاده کردن، و داخلش هم آجری که خاصیت عایق داشته باشه (حتی نمونه اولیه رو با آجر سوراخ‌دار اجرا کردن). معلم بناها، آقای فِلِکنشتاین، گفت که این روش هم پرکاره هم اینکه به محیط‌زیست فکر شده.
هدف اصلی پروژه چی بوده؟ دانشجوها و مهندسا می‌خواستن روشی پیدا کنن برای اینکه بشه تو شهرها، با کمک شبیه‌سازی اقلیمی (یعنی استفاده از شبیه‌سازی کامپیوتری برای تعیین بهترین شکل و چیدمان دیوار متناسب با آب‌وهوا)، دیوارهایی ساخت که هم بادوام و هم بهینه باشن. خلاصه هم علم، هم تجربه استادکار، هم خلاقیت جمع شده و یه خروجی باحال دادن!
در نهایت، پیامشون روشنه: تکنولوژی قراره کار استادکارها رو راحت‌تر، دقیق‌تر و آینده‌نگرانه‌تر کنه، نه اینکه حذفشون کنه. آیندهٔ ساخت‌وساز، یعنی ترکیب هوش و تجربه آدم با هوش دیجیتال روباتیک؛ یه تیم رویایی واسه شهرهای مدرن!
منبع: +
