اگه بدونی چقدر آدم تو دنیا فشار خون بالا دارن، شوکه می‌شی! طبق گفته‌های سازمان بهداشت جهانی، بالای ۱.۳ میلیارد نفر درگیر این داستانن و فقط یکی از هر پنج نفر تونسته خودش رو واقعاً کنترل کنه. می‌بینی چقدر عجیبه؟ این بیماری رو بهش “قاتل خاموش” هم می‌گن چون یواشکی میاد سراغت و وقتی بفهمی ممکنه کلی دردسر – مثل بیماری قلبی و سکته – درست کرده باشه.
حالا مشکل اینجا بود که دستگاه‌هایی که الان برای اندازه‌گیری فشار خون هست، واقعاً دست و پاگیر و قدیمی‌ان. اینایی که بازو بند دور می‌اندازی و باید بادشون کنی نه تنها فقط یه بار فشار رو نشون می‌دن، بلکه روزمره پوشیدنشون واقعاً اذیت‌کننده‌ست. فرصت خطا هم زیاده، مخصوصاً اگر وقتی استرس داری یا بند رو درست نذاری، نتایج هم عجیب می‌شه.
فکرش رو بکن که وسط کار و ورزش و خواب اصلاً نمی‌تونی راحت فشار خونت رو کنترل کنی. اما حالا یه تیم خفن از دانشگاه ملی سئول (SNU) – به سرپرستی پروفسور سونگ هوان کو از لابراتوار الکترونیک نرم‌پوشیدنی (اینو یعنی گجت‌هایی که راحت روی بدن می‌چسبن و نقل مکان نمی‌خوان) – اومدن یه راه‌حل باحال ساختن: یه پچ الکترونیکی نرم و کشسان که درست مثل چسب زخم روی پوست می‌چسبه و فشار خون رو لحظه‌به‌لحظه رصد می‌کنه!
حسگر هوشمند این پچ رو با یه روش خیلی متفاوت ساختن. برخلاف دستگاه‌های معمولی که با فشردن بازو کار می‌کنن، این یکی میاد Delay خیلی ریز بین سیگنال الکتریکی قلب (که تقریباً سریع می‌رسه به مچ دست) و ضربان مکانیکی خون (که یه کوچولو دیرتر از قلب می‌رسه) رو اندازه می‌گیره. یعنی وقتی فشار خون می‌ره بالا، این تاخیره کوتاه‌تر می‌شه، وقتی پایین میاد، طولانی‌تر. خیلی باحاله نه؟
برای گرفتن این حرکت‌های ریز زیر پوست، سنسوری لازم بود که هم خیلی حساس باشه هم انعطاف‌پذیر. برا همین تیم رفت سراغ فلز مایع (یعنی فلزی که در دمای اتاق هم مایع می‌مونه. هم خاصیت کشسانی خوبی داره، هم برق رو خوب عبور می‌ده، شبیه پوست خودمون باحال!). اما مشکلش این بود که به‌خاطر کشش سطحی زیادش، شکل دادن یه مدار دقیق باهاش سخته.
اینجا بود که بچه‌ها دست‌به‌دامن فناوری “لیزر سینترینگ” شدن. این یعنی با لیزر می‌رن دانه‌های ریز فلز مایع رو جفت و جور می‌کنن و مدار نرم و دقیقی درست می‌کنن، بدون نیاز به مواد شیمیایی اضافه. یعنی هم سبکه، هم سالم‌تر.
نتیجه؟ پچی که تا هفت برابر خودش کش میاد و بیشتر از ده هزاربار کشیده و ول بشه هم مثل روز اول کار می‌کنه! توی آزمون‌ها وقتی ورزش و استراحت می‌کردن هم سری‌عا فشار خون رو دنبال می‌کرد و حتی از دستگاه‌های مرسوم بازویی دقیق‌تر جواب داد.
پروفسور کو می‌گه این کار یه تصور قدیمی رو به چالش می‌کشه که الزماً فشار خون فقط توی بیمارستان و فقط یه بار در روز باید اندازه‌گیری بشه. به نظرش این تکنولوژی رو می‌شه برای مراقبت توی آی‌سی‌یو (بخش مراقبت ویژه یعنی جایی که بیماران خیلی وخیم بستری‌اند)، ایمنی شغلی کارگرها، یا حتی پیگیری سلامت شخصی هم استفاده کرد.
حالا فکر کن کسی که پرفشاری خون داره، هر وقت دلش بخواد و هرجا که باشه، به‌راحتی با این پچ وضعیتش رو کنترل کنه!
جالب‌تر اینکه ورزشکارا و کسایی که به تناسب اندام گیر دادن هم می‌تونن با همین پچ دائم ببینن فشار خون‌شون سر تمرین چه تغییری می‌کنه. حتی تیم تحقیقاتی داره روش کار می‌کنه که این پچ رو با مواد جدیدتر، ارتباط بی‌سیم و تحلیل‌های هوشمند مبتنی بر AI (یعنی هوش مصنوعی که خودش می‌تونه داده‌ها رو شناسایی و تفسیر کنه!) ترکیب کنه تا کارایی و دسترسی‌پذیریش رو بیشتر کنه.
هدف اصلی چیه؟ اینکه مراقبت‌های هوشمند رو بیاره وسط زندگی روزمره مردم، که نیازی نباشه برای هرچی بدویم بیمارستان و بتونیم خیلی سریع‌تر بیماری رو پیش‌بینی و کنترل کنیم.
اگه دوست داشتی بدونی این پروژه دقیقاً چیه و بچه‌ها چطور انجامش دادن، نتیجه‌ش توی ژورنال Advanced Materials (یعنی یکی از مجلات علمی مهم در زمینه مواد پیشرفته) هم چاپ شده. کی فکر می‌کرد یه پچ ساده بتونه این‌قدر تو سلامت آینده همه تاثیر بذاره؟
منبع: +
