حتماً شنیدید که تلسکوپ فضایی جیمز وب (یا به اختصار JWST) کلی سر و صدا به پا کرده، ولی این دفعه با یک حرکت عجیب‌تر و خفن‌تر برگشته! قضیه اینه که جیمز وب رفته سراغ همون نقطه‌ای از آسمون که سال‌ها قبل تلسکوپ هابل معروف عکس Ultra Deep Field رو ازش گرفته بود و کلی اطلاعات جدید درآورده.
حالا اینجا چی خاصه؟ اصل داستان با اون عکس معروف هابل در سال ۲۰۰۴ شروع شد. اون موقع ناسا حدود ۸۰۰ تا عکس مختلف رو ترکیب کرد (تصور کنید بیش از ۱۱ روز تموم فقط به یک تیکه کوچیک آسمون زل زده بودن!) تا بتونن نزدیک به ۱۰ هزار کهکشان رو توی یه منطقه کوچیک نشون بدن. این کهکشان‌ها خیلی دور بودن، بعضیاشون جزو دورترینایی بودن که بشر تا اون موقع دیده بود.
اما حالا جیمز وب با تجهیزات جدیدش دوباره همون منطقه کنار صورت فلکی Big Dipper (یا همون ملاقه بزرگ) رو زیر ذره‌بین گذاشته و تو تصویر جدیدش، علاوه بر همون کهکشان‌های قدیمی، ۲۵۰۰ جرم دیگه هم پیدا کرده! و نکته جالب اینجاست که این اجرام حتی از کهکشانای قبلش هم دورتر هستن.
اسم پروژه جدید شده “MIDIS” یا همون “MIRI Deep Imaging Survey”. حالا MIRI خودش یه وسیله تو تلسکوپ جیمز‌وبه که تو محدوده فروسرخ-میانی کار می‌کنه – فروسرخ یعنی طول‌موج‌هایی از نور که چشم ما اصلاً نمی‌تونه ببینه‌شون، اما برای کشف ستاره‌ها و غبارهای قدیمی و مخفی خیلی کاربردیه!
برای این عکس خفن، نزدیک ۱۰۰ ساعت فقط با ابزار MIRI و NIRCam (یه دوربین دیگه تو جیمز‌وب که اونم مادون قرمز می‌بینه)، به آسمون زل زدن. جالب اینه که یک بخش ویژه تصویربرداریش، فقط با یکی از فیلترهای MIRI، حدود ۴۱ ساعت بی‌وقفه طول کشیده! این طولانی‌ترین زمانیه که جیمز وب با یه فیلتر خاص از یه منطقه خارج از کهکشان ما عکس گرفته.
حالا فواید این تصویر چیه؟ خب، مثلا کلی کهکشان “خیلی قرمز” پیدا کردن (بهشون می‌گن کهکشان‌های قرمز چون تابش فروسرخ زیادی دارن، معمولاً به خاطر سن بالا یا گرد و خاکی که اطرافشونه). حتی بعضیاشون متعلق به زمانی کمتر از یه میلیارد سال بعد از انفجار بزرگ هستن! (انفجار بزرگ یا Big Bang اون رویدادیه که همه چیز تو دنیا ازش شروع شده!)
راستی، جالبه این رو بدونید: چون چشم ما نمی‌تونه جنس نور این تصاویر فضایی رو ببینه، دانشمندها باید با فیلترهای رنگی مختلف هر طول‌موج رو به یه رنگ اختصاص بدن. مثلاً تو این عکس، کهکشان‌هایی که گرد و خاک و ستاره‌سازی زیادی دارن، غالباً نارنجی و قرمز رنگ شدن؛ کهکشان‌های خیلی دور و جمع‌وجور رو سبز مانند نشون می‌دن و اونایی که نور نزدیک مادون قرمز می‌دن، آبی یا فیروزه‌ای افتادن.
دانشمندها همزمان با انتشار این تصویر، یک مقاله تو ژورنال تخصصی Astronomy & Astrophysics هم چاپ کردن و برای مقایسه راحت‌تر این عکس و عکس اصلی هابل، یه اسلایدر (ابزار مقایسه دو تصویر)، یه ویدئوی پیمایشی (یعنی حرکت تصویری روی عکس) و یه ویدئو با تغییر تدریجی بین این دو عکس هم درست کردن.
اگه به عکس‌ها و کشفیات فضایی بیشتر علاقه دارید، کلی آرشیو و گالری عکس باحال از جیمز وب و حتی تصویر سیارات تازه متولدشده پیدا می‌کنید که واقعاً ذهن رو منفجر می‌کنه!
در کل، هر بار که بشر با ابزار جدیدش نورهایی خارج از محدوده دید خودش رو می‌بینه – مثلاً همین مادون قرمز که اصلاً با چشم نمی‌بینیم – با چالش جالبی روبرو می‌شه که باید ببینه چطور این اطلاعات عجیب و نادیده رو به یه تصویر قابل‌فهم و رنگی تبدیل کنه.
خلاصه، کار خفن جیمز وب باعث شده ما حالا بتونیم نه فقط تعداد بیشتری از کهکشان‌های جهان رو ببینیم، بلکه تاریخچه و مناطق مخفی تو دل گرد و غبارهای بین‌کهکشانی رو هم کشف کنیم. یعنی هر بار این تلسکوپ چشمش رو باز می‌کنه دنیا برامون یه ذره عجیب‌تر، جذاب‌تر و وسیع‌تر از قبل به نظر میاد!
منبع: +
