یه خبر هیجان‌انگیز از چین اومده بیرون که حسابی دنیای تکنولوژی رو تکون داده! تیمی از مهندسای هوافضا تو دانشگاه بیهانگ پکن موفق شدن اولین پهپاد جت عمودپرواز دنیا رو بسازن! عمودپرواز یا VTOL یعنی پرنده‌ای که می‌تونه صاف و مستقیم مثل بالگرد بره بالا یا پایین، بدون اینکه نیاز به باند داشته باشه. تازه این یکی با موتور جت کار می‌کنه! معمولاً پهپادهای عمودپرواز کند و آروم هستن، اما این یکی هم سرعتش بالاست هم انعطافش.
کل پروژه حدود ۱۰ سال طول کشیده، یعنی کارشون رو از ۲۰۱۵ شروع کردن و تا ۲۰۱۹ به یه مدل قابل‌اعتماد رسیدن. جالب اینجاست که دانشگاه بیهانگ تو لیست تحریم‌های آمریکا قرار داره، یعنی کلی محدودیت براشون بوده، اما خب انگیزه انگیزه!
این پهپاد طوری طراحی شده که می‌تونه از روی هر نوع ناو جنگی بلند بشه، فرقی نمی‌کنه ناوشکن باشه، ناوچه یا حتی کشتی‌های آبی-خاکی که جای باند نداره. یعنی فکرشو بکنین؛ دیگه نیازی به ناو هواپیمابرهای غول‌پیکر نیست.
نوآوری اصلی اینجاست: بر خلاف مدل‌هایی مثل پهپاد XQ-58A Valkyrie که لازمه از باند بلند بشن، این مدل ترکیبی هوشمندانه‌ای از روتورهای کوچیک (مثل همون بالگردها برای بلند شدن) و یه موتور توربوجت جمع و جور داره. اول روتورها رو فعال می‌کنه تا عمودی بلند بشه، بعدش، روتورها جمع می‌شن و با موتور جت مستقیم می‌ره جلو. حتی یه سیستم جالب براش طراحی کردن که روتورها رو تو پرواز کشویی (Cruise) می‌پوشونه تا مقاومت در برابر باد یا Drag تا ۶۰ درصد کمتر بشه — یعنی انرژی کمتری مصرف می‌کنه و سریع‌تر می‌ره.
بدنه‌ی این پهپاد از فیبر کربن T-700 ساخته شده که با رزین مخصوص تقویت‌شده و هم سبک و هم مقاومه؛ یعنی می‌تونه بارها رو عرشه‌ی کشتی فرود بیاد و مشکلی براش پیش نمیاد. تازه چون با موتور جت کار می‌کنه، بخش‌هایی هم عایق حرارتی داره که تا دمای ۷۰۰ درجه سانتیگراد رو تحمل می‌کنه!
حال و هوای تست پرواز هم بسیار مثبت بوده. مثلاً رو یه مدل آزمایشی ۴۵ کیلویی، تونسته خیلی راحت به سرعت ۲۳۰ کیلومتر بر ساعت برسه. با موتور جت، پرواز بلندمدت و سریع داره و وقتی لازم باشه، سیستم برقی روتور براش شناوری و فرود میاره.
تو مقاله‌ای که تیم تحقیقاتی تو ژورنال «Aero Weaponry» چاپ کردن، گفتن که این پهپاد نسبت به رقبای عمودپرواز همرده از نظر سرعت خیلی سرتره.
این پهپادها قرار نیست تک‌نفره عمل کنن؛ طراحیشون طوریه که چندتاشون با هم هماهنگ می‌شن (به این می‌گن «multi-drone coordination» یعنی کار گروهی پهپادها)، می‌تونن عملیات شناسایی، جاسوسی یا حتی حمله سبک انجام بدن و بعدش برگردن روی ناوشون، بدون نیاز به پایگاه زمینی. حتی یک کارشناس دفاعی چینی گفته: «این یعنی هر کشتی جنگی می‌تونه یه پایگاه پرنده متحرک باشه و دشمن اصلاً نمی‌تونه پیش‌بینی کنه حمله بعدی از کجا میاد!»
کاربری‌هاش هم خیلی متنوعه. می‌تونن به شکل گله‌ای (Swarm) عملیات کنن، دفاع هوایی دشمن رو دور بزنن، شناسایی حساس انجام بدن یا حملات نقطه‌ای و سریع بزنن. این اتفاق برای چین به‌خصوص تو اقیانوس آرام و اقیانوس هند اهمیته زیادی داره و می‌تونه به گشت‌زنی و واکنش سریع تو منطقه کمک کنه.
البته همه‌چی هم عالی نیست. چون این پهپاد هم روتور داره هم جت، تو هر حالت بخشی از سیستم بی‌استفاده می‌مونه اما وزنش رو همچنان داره. مثلاً تو پرواز افقی، روتورها جمع شدن اما هنوز وزن دارن و جای بار مفید (Payload) یا سوخت رو می‌گیرن، و تو پرواز عمودی، موتور جت بیکار می‌شه و فقط وزن اضافی میاره. واسه همین بُرد یا بار قابل حملش نسبت به پهپادهای تماماً جت مثل Global Hawk کمتره. پس بیشتر مناسب کارهای شناسایی، جنگ الکترونیک یا حمله‌های سبک و سریع هست.
در کل با این نوآوری‌ها می‌تونیم بگیم چین یه گام جدی به سمت آینده جنگ دریایی برداشت — ضمن اینکه نشون داد همه‌اش پای محدودیت و تحریم نیست و هنوز هم خلاقیت و پشتکار جواب می‌ده!
منبع: +
