داستان عجیب اجداد ما: واقعاً Homo sapiens فقط یه ریشه داشته؟

خب بچه‌ها بیاین یه کم درباره ریشه و داستان قدیم خودمون یعنی آدم‌ها حرف بزنیم. همه‌مون میدونیم که ماجرا از آفریقا شروع شد، ولی واقعیت اینه که بین صفحه اول و آخر این داستان، یه عالمه جای خالی هست! توی سال‌های اخیر دانشمندها مخصوصاً چشم دوختن به آسیا تا بفهمن دقیقاً چی به سر اجدادمون اومده.

حالا یه خانوم انسان‌شناس به اسم شیلا آتریا از دانشگاه تگزاس می‌گه اون قاعده قدیمی که می‌گفت همه‌ی Homo sapiensها فقط یه منشا داشتن، شاید چندان درست نباشه. یعنی چی؟ یعنی ممکنه کلاس اجداد ما توی جاهای مختلف دنیا متفاوت بوده و هر گروه برای خودش مسیر جداگانه‌ی تکاملی رو رفته و بعداً همه باهم یکی شدن! (یعنی اولش هر کسی یه جور پیش می‌رفت بعداً یکی شدیم)

نکته مهم اینه که همین ترک آفریقا توسط Homo erectus (یعنی اونا که اولین بار حدود ۱.۸ میلیون سال پیش از آفریقا زدن بیرون، این Homo erectusها همونایی‌ان که شکل و شمایلشون شبیه آدم‌های امروزی نیست و تقریباً اولین آدم‌نماها بودن) باعث شد هر گروه توی منطقه خودش یه جور پیش بره.

حالا این وسط، آسیا حسابی داستانو پیچیده! برای مثال، شواهد نشون میده Homo erectus تو جزیره جاوه اندونزی دست کم از ۱.۵ میلیون سال پیش بوده و تا حدود حدود ۱۰۸ هزار سال پیشم ادامه داده. پس شاید اینا کامل از بین نرفتن! بلکه این طور که آتریا و یه دانشمند دیگه به اسم یوسوکه کایفو گفتن، حتی ممکنه با آدم‌هایی که بعداً اومدن (یعنی Homo sapiens که حدود ۷۳ هزار سال پیش وارد سوماترا شدن) مخلوط شده باشن! (Interbreeding یعنی آمیختگی نسل‌های مختلف آدم‌نماها با هم).

یه مورد جالب دیگه تو چین دیده شده. حدود ۳۰۰ هزار سال پیش، استخون‌های Homo erectus تغییراتی پیدا می‌کنن که نشون میده فرم بدنشون متنوع‌تر شده و حتی برخی ویژگی‌هایی شبیه گروه‌های غربی مثل نئاندرتال‌ها و Homo sapiens توشون پیدا میشه (مثلاً دندون دوتایی صاف‌تر و ویژگی‌های دیگه که قبلاً تو شرق آسیا نبود). یعنی چی؟ یعنی شاید Homo erectus‌ها تو چین هم به نوعی ژن خودشون رو وارد جمعیت‌های امروزی کردن! اینم دقیقاً مثل همون اتفاقیه که ژن‌های نئاندرتال تو اروپایی‌ها باقی مونده یا ژن‌های دنیسووا (Denisovans – یه شاخه مرموز و کمتر شناخته شده از اجداد ما که فقط چندتا فسیل ازشون دارن و خیلی درباره‌شون نمی‌دونیم) تو مردمان اقیانوسیه وجود داره.

حتی بعضیا میگن شاید دنیسوواها و Homo erectusها یه جورایی یکی بودن! چون تنها جمجمه دنیسوواها شباهت زیادی به Homo erectus داره. آتریا می‌گه احتمالاً وقتی آزمایش‌های جدید روی پروتئین‌های استخوان‌ها انجام بشه (چون DNAهاشون زیادی قدیمیه و سالم نمونده)، بتونیم بفهمیم واقعاً داستان چطوری بوده.

تا همین بیست سال پیش دانشمندها فکر می‌کردن گروه‌های مختلف از اجداد ما اصلاً نمی‌تونن با هم بچه‌دار بشن! ولی الان همه چی عوض شده و می‌گن باید فرض کنیم شاید با هم آمیخته شدن. یه مشکل فعلاً اینه که DNA سالم از Homo erectus پیدا نکردن، اکثر فسیل‌ها خیلی قدیمی‌تر از اونه که DNA توش باقی بمونه. اما تکنیک‌های جدید استخراج پروتئین دارن خیلی قوی‌تر کار می‌کنن و شاید بزودی جوابای جذاب‌تری بگیریم.

در کل، نگاه دقیق‌تر به فسیل‌های آسیا نشون میده تاریخ تکامل آدم‌ها اون‌قدر پیچیده است که دیگه نمی‌تونیم بگیم فقط یه ریشه داشتیم! شاید واقعاً تو هر گوشه‌ای از دنیا اجدادمون یه مسیر خاص رفتن و تهش همه به ما رسیدیم. پس اگه دنبال یه جواب قطعی و ساده می‌گردی، باید بگم داستان تکامل ما کلی پیچیدگی، شگفتی و اتفاق خارج از نقشه داره! هنوزم کلی معما مونده که با هر کشف جدید ممکنه دیدگاه‌مون عوض شه.

پس دفعه بعد که یکی گفت «همه‌ی آدم‌ها از یه جا اومدن»، با اطمینان می‌تونی بگی: «نه لزوماً! ماجرا خیلی پیچیده‌تر از این حرفاست!»

منبع: +