میخوای بدونی چطور میشه با همون دستبندهای هوشمند یا ساعتایی که خیلی‌هامون داریم، سطح استرس کلی یه گروه رو بسنجیم؟ مخصوصا تو دانشگاه که معمولاً همه یا استرس امتحان دارن، یا دلشون میخواد بدونن حال و هوای بقیه چطوریه! تو این مقاله میخوام براتون خلاصه و قشنگ توضیح بدم که یه گروه پژوهشی ژاپنی چطور این کار رو کردن و چه چالش‌هایی داشتن.
اول از همه، چرا سراغ این موضوع رفتن؟ خب، دستگاه‌های پوشیدنی سلامتی مثل ساعت هوشمند یا مچ‌بند، فقط قدم شمار یا کالری‌سوز نیستن؛ اینا کلی سنسور دارن که مثلا ضربان قلب (Heart Rate)، کیفیت خواب و حتی فعالیت بدنی رو لحظه‌به‌لحظه ثبت میکنن. اگه بتونی داده‌های اینا رو از چند نفر داشته باشی، میتونی بفهمی تو اون گروه چه زمانی‌ها استرس جمعی میره بالا یا پایین. مثلاً تو فصل امتحانات یا وقتی یه اتفاق مهم بیرونی میفته.
اما ماجرا اینقدر هم ساده نیست؛ چون چند تا مشکل هست! مهم‌تریناش اینه که آدم‌ها معمولاً ساعت یا مچ‌بندشون رو همیشه نمی‌پوشن، یا درست استفاده نمی‌کنن. بعد هم، وقتی قراره یه مجموعه (مثلاً دانشگاه) روی اطلاعات سلامت افراد نظارت کنه، بحث حریم خصوصی (Privacy) پیش میاد. یعنی افراد می‌ترسن اطلاعات شخصی‌شون درز کنه یا سو استفاده شه. برای همین خیلی‌ها حاضر نیستن تو این برنامه‌ها شرکت کنن.
حالا بریم سراغ روشی که تو این تحقیق استفاده شده. محقق‌ها اومدن اطلاعات واقعی ۱۰۳ دانشجو از یه دانشگاه ژاپنی رو گرفتن و اون‌ها رو زیر ذره‌بین گذاشتن. البته هویت هیچ کسی مشخص نشد، یعنی داده‌ها رو «تجمیع شده» نگاه کردن تا حریم خصوصی رعایت شه. منظور از داده تجمیع شده اینه که اطلاعات رو به صورت کلی و گروهی بررسی کردن، نه اینکه بگن فلانی این زمان ها استرس گرفت.
چی رو بررسی کردن؟ چندتا نشونه اصلی استرس:
۱. ضربان قلب بیداری (یعنی وقتی افراد بیدارن قلبشون چقدر میزنه). اگر بالا بره، معمولاً یعنی بدن داره با استرس مقابله میکنه.
۲. بیشترین ضربان قلب در طول روز.
۳. تغییرات ضربان قلب موقع خواب؛ چون بدن تو خواب باید ریلکس باشه و اگر نباشه یک نشونه استرسه.
۴. شاخصی به اسم HRV یا Heart Rate Variability (یعنی تغییرپذیری ضربان قلب که هرچی پایین‌تر باشه، نشونه استرس و نگرانیه).
به اینا داده‌های دیگه مثل زمان و کیفیت خواب، و اینکه افراد چقدر فعالیت داشتن رو هم اضافه کردن تا تصویر دقیق‌تری بگیرن.
نتیجه چی شد؟ دیدن وقتی تو دانشگاه یا جامعه یه اتفاق مهم میفته – مثل امتحانات آخر ترم یا رویدادهای اجتماعی بزرگ – این نشانگرهای فیزیولوژیکی (یعنی علائم بدنی) یه دفعه تغییر میکنن. به عبارتی، ضربان قلب جمعی بالا میره، خواب‌ها بهم میریزه و کلاً بدن دانشجوها نشون میده که دارن استرس میکشن.
خب، این چه کمکی میکنه؟ اگه دانشگاه‌ها بتونن بدون مزاحمت و لو دادن افراد، به‌صورت جمعی وضعیت استرس دانشجوها رو بفهمن، میتونن بهتر برنامه‌ریزی کنن یا کمک‌های مشاوره بدن. مثلاً اگه ببینن همه دارن استرس می‌گیرن، شاید لازم باشه فشار امتحانات رو کمتر کنن یا مشاوره رایگان بذارن.
ولی هنوز چندتا دردسر هست! مثلا همونطور که گفتم، آدم‌ها مچ‌بندها رو بعضی وقتا فراموش میکنن یا درست نمی‌زنن، داده‌ها بعضی جاها کامل نیست یا کیفیت لازم رو نداره. و مهم‌تر از همه، باید خیلی مراقب اطلاعات افراد بود و نهادهای نظارتی (Regulatory bodies یعنی سازمان‌هایی که قوانین و نظارت اعمال میکنن) روی این کارها خیلی حساسن – چون حریم خصوصی خیلی موضوع مهمیه.
در کل، این تحقیق نشون داده که ابزار پوشیدنی مثل ساعت و مچ‌بند، میتونن بدون اینکه کسی اذیت بشه یا حس کنه «زیر ذره‌بین» رفته، یه نگاه کلی و مفید به سطح استرس جمعی بدن. البته که تا اجرا شدن تو واقعیت یه مقدار راه مونده و باید مشکلاتش حل شه. اما آینده‌اش خیلی باحاله!
منبع: +
