اگه اهل دنبال کردن تکنولوژی و مخصوصاً هوش مصنوعی باشی، شاید شنیده باشی که اخیراً مصرف برق سرورهایی که این ابزارها روشون اجرا میشن کلی بحث درست کرده. ولی خب بذار قشنگ و باحال برات بازش کنم که چرا اصلاً این‌قدر قضیه مهم شده و پای قبض برق خود ما هم وسط اومده!
خب، تا چند سال پیش دیتاسنترها – همون جاهایی که کارای ابری، ذخیره‌سازی آنلاین و سرویس‌هایی مثل نتفلیکس و… رو راه میندازن – خودشون مصرف برق بالایی داشتن. اما حالا با اومدن ابزارهای AI مثل چت‌جی‌پی‌تی و اون مدلای زبانی قوی (LLM – یعنی همون مدلی که می‌تونه متن و محتوا تولید کنه)، بازی عوض شده و مصرف برق دیگه چند برابر رفته بالا. نکته شاخش اینجاست که استفاده از این ابزارا نسبت به کارای معمولی اینترنتی (مثلاً سرچ ساده یا شبکه اجتماعی)، خیلی بیشتر برق می‌خواد.
طبق پیش‌بینی‌ای که دولت آمریکا داشته، مصرف دیتاسنترها از چهار درصد کل برق کشور تو سال ۲۰۲۳، تا ۲۰۲۸ ممکنه به دوازده درصد برسه! یعنی تقریباً سه برابر میشه… فقط واسه سرورها! تازه این تازه شروعشه. چون آموزش مدل‌های هوش مصنوعی یا همون AI training خودش کلی نوسان ایجاد می‌کنه تو شبکه برق؛ یعنی بعضی وقتا مصرف تا اوج میره و بعضی وقتا میاد پایین، واسه همین همه‌چی قاطی میشه و شرکت‌های برق هم مجبور میشن سناریوهای عجیبی با بارهای تقلبی (dummy workloads) اجرا کنن که شبکه به هم نریزه.
حالا چرا ما باید بیشتر پول برق بدیم؟ چون هزینه ارتقا دادن شبکه برق توسط شرکت‌های برق معمولاً میفته گردن همه – یعنی ما و کسب‌وکارهای دیگه. مثلاً تو آمریکا (و مخصوصاً ایالت ویرجینیا) بعضی خونه‌ها دارن ماه‌به‌ماه قبض برق بیشتری میدن، چون این دیتاسنترها یا به موقع افتتاح نمیشن یا ظرفیت‌شون اون‌قدر که فکر می‌کردن مصرف نمیشه و هزینه ارتقا دوش مردم میفته. یه مورد معروف هم هست – یه دیتاسنتر به اسم Unicorn Interests تو ویرجینیا که چون شروع به کارش عقب افتاد، خرج چند میلیون دلاری ارتقا، صاف رفت سمت مشتریای اطرافش.
کار به جایی رسیده که شرکت برق ایالت اوهایو، طرحی ریخته که دیتاسنترها حتی اگه کل ظرفیت‌شون رو مصرف نکنن، باید ۸۵٪ش رو پول بدن (یعنی «ظرفیت رزرو شده‌شون» که اصلاً شاید هیچ‌وقت استفاده هم نشه باید پولش رو بدن). البته شرکت‌های ابری گفتن حاضرن فقط ۷۵٪ش رو پول بدن ولی در نهایت مقررات اومد همون ۸۵٪ رو تصویب کرد.
یه نکته جالب اینجاست که چون بیشتر سرورهای هوش مصنوعی دنیا روی خاک آمریکا هستن، اگه یه نفر تو فرانسه یا هر جای دیگه از دنیا بیاد یه سوال از چت‌جی‌پی‌تی بپرسه، مصرف برقش میفته روی شبکه آمریکایی! یعنی مثلاً طرف می‌خواد بدون تو فرانسه کی اعتصاب میشه، ما اینجا قبض برق‌مون گرون‌تر میشه!
واکنش شرکتای بزرگ مثل آمازون، گوگل، مایکروسافت و متا چیه؟ اونا خودشون دست به کار شدن و شروع کردن برق تولید کردن؛ با انرژی‌های تجدیدپذیر، توربین گازی، دیزل و حتی برنامه‌هایی برای نیروگاه هسته‌ای! این‌جوری نه تنها خودشون برق تولید می‌کنن بلکه گاهی اضافه‌ش رو هم به بازار عمده فروشی برق میدن و با شرکت‌های برق سنتی رقابت می‌کنن. مثلاً سال‌های اخیر حاصل این کار میلیاردها دلار درآمد براشون آورده و حسابی تو بازار عرضه و قیمت برق نقشی کلیدی پیدا کردن.
در کل داستان اینه که توسعه سرسام آور هوش مصنوعی و دیتاسنترها باعث شده فشار زیادی روی شبکه برق آمریکا بیاد و به احتمال زیاد تو چند سال آینده شاهد افزایش قیمت قبض برق خونه‌ها و کسب‌وکارهای کوچیک باشیم – حتی تا ۱۸ درصد افزایش در کل آمریکا و تا ۲۵ درصد تو بعضی ایالت‌ها! تازه این فقط شروعشه؛ اگه روند همین‌جوری بمونه، مشخص نیست آخرش قراره کی دیگه از پس قبض برقش برنیاد!
خلاصه، هروقت داشتی با چت‌بات‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی حال می‌کردی، یادت باشه اون‌ور دنیا یکی احتمالاً داره بابتش قبض برق بیشتری میده!
منبع: +
