خب بچه‌ها، بیاید یه موضوع خیلی جالب و البته مهم رو با هم مرور کنیم: رابطه لثه‌های سالم و سلامت رگ‌های خونی. می‌دونم شاید خیلی‌هاتون پیش خودتون بگید دندون و لثه چه ربطی به رگ داره؟ ولی باید بدونین که الان تحقیقات جدی نشون دادن که وضعیت لثه‌هاتون به طرز شگفت‌انگیزی روی رگ‌های بدنتون تأثیر می‌ذاره!
طبق آمار، حدود ۴۰ درصد بزرگسالای آمریکایی (بالای سی سال) کم‌و‌بیش بیماری لثه دارن. این بیماری که بهش “پریودنتیت” هم میگن، یعنی التهاب مزمن لثه که اگه جدی گرفته نشه کلی مشکل می‌تونه درست کنه: از دندون لق و افتادن دندون گرفته تا بوی بد دهان که هیچی جوره رفع نمیشه. پریودنتیت یه جور بیماریه که دور لثه و دندونا “پاکِت” یا فضاهای کوچیک درست میشه، که این فضاها پر از پلاک (یه لایه نازک از باکتری که روی دندون جمع میشه) و میکروب میشن. وقتی اینا با برس و نخ دندون درست تمیز نمیشن، دردسر شروع میشه.
حالا نکته اصلی اینجاست: مدت‌ها بود دانشمندا شک داشتن بین بیماری لثه و مریضی‌های قلبی رابطه‌ای هست یا نه. حالا با یه تحقیق جدید کارشون حسابی قوی شده — مخصوصاً الان که یه کارآزمایی جدی نشون داده درمان درست و حسابی بیماری لثه، باعث میشه دیواره‌های رگ‌های کاروتید (این رگا هموناس که سمت چپ و راست گردن‌مون رد میشن و خون مغز رو تأمین میکنن) کمتر ضخیم بشه. ضخامت این دیواره‌ها خودش نشونه ریسکش برای بیماری قلبیه.
توی این مطالعه، محقق‌ها ۱۳۵ نفرو که از نظر بیماری لثه وضعشون اسفناک بود، انتخاب کردن. نکته طلایی این بود که این آدما هیچ مریضی جدی دیگه‌ای نداشتن، غیر از همین بیماری لثه. اولش اومدن با سونوگرافی، ضخامت رگ‌های کاروتیدشونو سنجیدن، بعدش میزان واکنش رگ به افزایش جریان خون و همینطور شاخصای التهابی (همون موادی که نشون میده بدن داره با یه دردسر مبارزه میکنه) و استرس اکسیداتیو رو هم اندازه گرفتن. (استرس اکسیداتیو یعنی وقتی تعداد مواد مضری به اسم رادیکال آزاد تو بدن زیاده و بدن نمی‌تونه همه‌شونو خنثی کنه؛ اینم چیزیه که کلی بیماریا مثل پیری زودرس یا سختی رگ‌ها رو زیاد میکنه.)
دو گروه درست کردن: یه سری رو گذاشتن تو “گروه درمان ویژه” و براشون دهن رو عین شیشه پاک کردن و جرم و باکتری زیر لثه‌ها رو هم کامل برداشتن؛ یه گروه هم فقط جرم‌گیری ساده کردن، همون کاری که هر چند وقت یه بار طبیعیه انجام بدیم. بعد بچه‌ها رو دو سال دنبال کردن و تو این مدت مجدد اندازه‌گیری کردن ببینن اوضاع رگ‌ها و خون چه تغییری میکنه.
نتیجه خیلی خفن بود! کسی که اون درمان عمیق‌تر رو گرفته بود، دیواره رگ کاروتیدش کمتر ضخیم شده بود (یعنی ریسکش برای مریضی قلبی پایین‌تر اومده بود). جالب‌تر اینکه این تفاوت تقریباً اندازه تأثیر تغییر سبک زندگی یا حتی بعضی داروها بوده! محقق‌ها گفتن آمار نشون میده که حتی بعضی نشانه‌های التهاب و استرس اکسیداتیو هم تو خون این آدما کمتره. اینا همون‌هایی هستن که باعث گرفتگی یا همون آترواسکلروز (یعنی تنگ و سفت شدن دیواره های رگ) میشن.
یعنی چی؟ یعنی درمان جدی بیماری لثه شاید یکی از اون راه‌هایی باشه که بدون اینکه تو مسیر کلاسیک کاهش کلسترول بخوای تلاش کنی، ریسک بیماری قلبی رو کم کنی. (کلسترول همون ماده‌ایه که بیشترمونو میترسونن بخوریمش رگ‌هامون میگیره!)
یه نکته مهم اینه که این مطالعه فعلاً فقط رو آدمایی انجام شده که غیر از لثه، مریضی دیگه نداشتن؛ یعنی اگه طرف مثلاً آترواسکلروز داشته باشه، هنوز معلوم نیست درمان لثه چقدر کمکش میکنه. تازه مطالعه هم به یه لوکیشن محدود بوده (یه بیمارستان تو لندن)، یعنی شاید خصوصیات این گروه خاص روی نتیجه تأثیر داشته باشه.
ولی باز، پیام اصلی اینه که دندون‌پزشکا خیلی وقتا فقط به دندون فکر میکنن و دکترای قلب فقط به رگ‌ها؛ حالا وقتشه این دوتا تیم با هم کار کنن! چون سلامتی بدن و دندون به هم وصله و هر چی بیشتر به لثه توجه کنیم، شاید بتونیم از مریضی قلبی و سکته جلوگیری کنیم.
در آخر، این مقاله صرفاً جهت اطلاع است و جایگزین مشورت با پزشک نیست. پس لطفاً برای درمان بیماری‌ها حتماً با پزشک مشورت کنین، ولی خب لثه‌هاتونو جدی بگیرین که ممکنه بیشتر از اون چیزی که فکر می‌کنین روی سلامتتون اثر بذاره! 😉
منبع: +
