چند سالیه کلی از آدم‌ها دنبال محصولات صاف‌کننده مو هستن که توشون فرمالدهید نباشه. خب همه فکر می‌کردن اینا دیگه امن‌تر و بی‌خطرترن، چون فرمالدهید خودش کلی داستان داره. میخوای بدونی ماجرا چیه؟ بیا با هم مرور کنیم!
اول یه توضیح کوتاه: فرمالدهید یه ماده شیمیاییه که معمولاً برای نگه داشتن دوام محصولات (یعنی همون مواد نگهدارنده یا Preservative) و تثبیت مدل مو اضافه می‌کنن به صاف‌کننده‌ها. ولی موقع داغ شدن و حرارت دیدن – که خب تو آرایشگاه همیشه این اتفاق می‌افته – این ماده گاز می‌شه و هوا رو پر می‌کنه. این گاز فوراً می‌تونه باعث مشکلات بشه، مثل سوزش پوست، سرفه، خس‌خس سینه و حتی سوزش چشم‌ها! اگه این اتفاق بارها بیفته، خطراتش خیلی جدی می‌شه و می‌تونه منجر به مشکلاتی مثل ناباروری، آسم (همون تنگی نفس مزمن) و حتی سرطان‌هایی مثل سرطان خون و سرطان‌های گلو و بینی هم بشه.
همین باعث شد که خیلی از کشورها تصمیم بگیرن فرمالدهید و فرم‌های دیگه‌ش مثل فرمالین و متیلن گلیکول رو از محصولات صاف‌کننده مو بندازن بیرون. حالا مردم رفتن سراغ محصولات بدون فرمالدهید، ولی کی گفته اینا کاملاً بی‌خطرن؟
نتیجه یه تحقیق جدید که تو مجله Clinical Toxicology چاپ شده نشون داده همون محصولات «بی‌فرمالدهید» هم می‌تونن مشکل‌ساز باشن. این بار سر و کله یه ماده دیگه به اسم Glyoxylic Acid پیدا شده – اگه اسمش برات عجیبه، این اسید یه جور عامل صاف‌کننده جدیده که تو خیلی از این محصولات هست. یعنی به جای فرمالدهید، الان از این اسید استفاده می‌کنن تا مو رو صاف نگه دارن.
حالا ماجرای تحقیق: تو این تحقیق، ۱۳ نفر خانم و دختر نوجوان از ۱۵ تا ۵۳ سال، بعد از استفاده از این مواد تو آرایشگاه‌های مختلف تو تل‌آویو با علائم عجیبی مثل حالت تهوع، دل‌درد و جوش و التهاب پوست سر اومدن بیمارستان. خیلی‌هاشون تو فاصله ۲ تا ۷۲ ساعت بعد از صاف‌کردن موهاشون احساس مریضی کردن – یعنی اینطوری نیست که خطر فقط فوری باشه، بلکه کم‌کم خودش رو نشون می‌ده.
۱۲ نفر از این ۱۳ نفر دچار آسیب شدید و حاد کلیوی شدن! علائمش چی بود؟ بالا رفتن کراتینین خون (یه جور ماده زائد که کلیه باید از بدن بندازه بیرون)، کم شدن مقدار ادرار و وجود کریستال‌های ریز تو ادرار. فقط یه نفر، که خیلی سریع به بیمارستان منتقل و تحت درمان با ویتامین‌های B مثل تیامین و پیریدوکسین قرار گرفت، دچار آسیب کلیه نشد. این ویتامین‌ها کمک می‌کنن بدن این اسید مشکل‌دار رو بشکنه و راحت‌تر دفع کنه.
جالب اینجاست که تیم سم‌شناسی بیمارستان، وقتی رفتن آرایشگاه‌هایی که بیماران بهشون اشاره کرده بودن (حتی آرایشگاه‌های غیرقانونی)، فهمیدن کلی مواد صاف‌کننده که توشون همون Glyoxylic Acid هست استفاده می‌شه. تازه تهویه هوا هم تو بعضی جاها داغون بود و همین مشکل رو بیشتر می‌کرد.
اینا بین یه تا ده روز بستری بودن. خوشبختانه کسی فوت نکرد و هیچ‌کدوم احتیاج به دیالیز (یعنی فیلترِ خونی که کلیه انجام نمی‌ده) پیدا نکردن. ولی این پرونده‌ها نشون می‌ده که باید خیلی بیشتر حواسمون باشه به موادی که تو این محصولات به ظاهر بی‌خطر استفاده می‌شه.
خود محقق‌ها گفتن که تحقیقات بیشتر لازمه و این هنوز فقط چند مورد گزارشیه، ولی تا الان هم موارد پراکنده‌ای از آسیب کلیه با این ماده گزارش شده. یعنی قبلاً هم یه خانم به خاطر استفاده چندباره از محصولات حاوی Glyoxylic Acid چندین بار دچار آسیب کلیه شده بود.
یه نکته دیگه هم اینه که تو بعضی کشورها (مثلاً آمریکا)، FDA یعنی سازمان غذا و دارو که وظیفه نظارت روی محصولات غذایی و دارویی رو داره هنوز موفق نشده رسماً فرمالدهید رو تو محصولات صاف‌کننده مو ممنوع کنه – فقط هی اعلامیه داده که استفاده نکنید! درباره Glyoxylic Acid هم فعلاً هیچ ممنوعیتی وضع نشده، در حالی که بعضی متخصص‌ها معتقدن باید زودتر ممنوعش کنن.
جمع‌بندی ماجرا اینه: فکر نکنین هر چیزی که روش نوشته “فرمالدهید-فری” یعنی بی‌ضرر! مواد جدید مثل Glyoxylic Acid هم می‌تونن کلی عوارض داشته باشن، مخصوصاً واسه کلیه‌ها. حواستون باشه و اگه دنبال صاف‌کننده مو هستین، اول حسابی تحقیق کنین و اگه دچار هر علائمی مثل تهوع، درد شکم، کم شدن ادرار یا جوش رو پوست سر شدین، سریع برید دکتر. ضمن اینکه ویتامین B ممکنه تو درمان موثر باشه، اما پیشگیری همیشه بهتر از درمانه!
پ.ن: این مطلب فقط برای آگاهی شماست و جایگزین توصیه پزشکی نیست. همیشه با پزشک مشورت کنین!
منبع: +
