خب بیاید یه داستان باحال از تاریخ رو با هم مرور کنیم! تصور کن یه گروه باستان‌شناس آلمانی یه مجسمه کوچیک و خیلی ظریف از یک جنگجوی سلتی پیدا کردن که همه جور تجهیزات جنگی مثل شمشیر و سپر همراهشه. این مجسمه از جنس برنزه، فقط سه اینچ (یعنی حدود ۷.۵ سانتی‌متر) قد داره و وزنش هم ۵۵ گرم بیشتر نیست.
حالا این چیز باحال کجا پیدا شد؟ تو شهر مانشینگ (Manching) تو ایالت بایرن آلمان که یکی از بزرگترین شهرهای باستانی شمال آلپ‌هاست. تازه فقط کمتر از ۱۵ درصد این شهر تا الان کاوش شده، ولی همین الانش بیش از ۴۰ هزار شی مختلف اونجا پیدا کردن که این مجسمه برنزی خفن یکی از مهم‌تریناشونه.
یه نکته جالب درباره ساخت این مجسمه اینه که با روش به اسم “ریخته‌گری با موم گمشده” ساخته شده؛ یعنی اول شکل مورد نظر رو با موم می‌سازن، بعد دورش رو از گل می‌پوشونن، موم رو ذوب می‌کنن تا جاش خالی شه و بعد برنز مذاب رو توش می‌ریزن تا اثر هنری نهایی شکل بگیره. اصطلاح Lost-wax casting هم دقیقاً همینه، یعنی همین مدل کار دستی و حرفه‌ای ریخته‌گری.
خود مجسمه طراحی خیلی ظریف و پیچیده‌ای داره، به حدی که یه حلقه کوچیک هم روش کار گذاشتن تا بشه مثل یه گردنبند یا آویز باهاش استفاده کرد. یعنی باید قبول کنیم که واسه اون زمان (دوران عصر آهن، یعنی حدود سال‌های ۸۰۰ تا ۵۰ قبل میلاد)، سطح هنر فلزکاری سلتی‌ها خیلی حرفه‌ای بوده.
حالا درباره خود سلتی‌ها یه سری شایعات و داستان هم هست؛ مثلا خیلی‌ها فکر می‌کنن اینا موقع جنگ لخت بودن تا دشمن رو بترسونن! ولی در اصل بیشترشون سپر، شمشیر، زره زنجیری (که بهش Chain mail می‌گن؛ زرهی که از حلقه‌های فلزی متصل به هم ساخته می‌شه) و حتی کلاه‌خود داشتن. توی همین مجسمه هم ظرافت تجهیزات جنگیش دقیقاً مشخصه.
دکتر ماتیاس فایل (Mathias Pfeil) که سرپرست این تحقیقات تو اداره آثار باستانی بایرن بوده می‌گه: “وقتی این مجسمه کوچیک رو دیدیم، توصیف‌های تاریخی درباره سلتی‌ها که جنگجوهای معروفی بودن برامون رنگ واقعیت گرفت.” یعنی عملاً سلت‌ها تو زمان خودشون حسابی می‌دونستن چطور بجنگن و خودشون رو با سلاح و تجهیزات محافظت کنن.
در مورد مانشینگ جالبه بدونی این شهر در پایان قرن چهارم قبل میلاد شروع شد و کم‌کم تا وسط قرن اول قبل از میلاد رها شد. مثلاً همین چند سال اخیر، باستان‌شناس‌ها کلی گنجینه اونجا پیدا کردن؛ از جمله یه قبر چوبی ۲۶۰۰ ساله و یک سکه خاص سلتی که بهش “فنجون رنگین‌کمان” می‌گن (یعنی سکه‌هایی که ظاهری مثل رنگین‌کمان دارن) و حتی یه شهر قدیمی سلتی پر از سکه طلا و نقره رو تو کشور چک پیدا کردن.
در مورد منشاء اینجور آثار هم باید بدونید که بررسی علمی بیشتری روی همه اشیای پیدا شده مانشینگ برنامه‌ریزی شده، پس احتمالاً خبرهای جالب بیشتری هم در راهه!
اگه کنجکاوی بدونی این سلتی‌ها واقعاً زن‌سالار (matriarchal) بودن یا نه، باید بگم تحقیقات ژنتیکی جدید نشون داده که مردها معمولاً با زنان قدرتمند محلی ازدواج می‌کردن و اقوام زن تو سلطه بودن! (matriarchal یعنی جامعه‌ای که ساختار خانوادگیش بیشتر بر محوریت زن‌هاست).
در کل، این کشفیات نشون میده که خیلی وقت‌ها تکنولوژی و هنر زمان خودشون دست‌کم گرفته می‌شن ولی دیدن این همه دقت تو ساخت یه مجسمه کوچیک، واقعاً تحسین‌برانگیزه! پس دفعه بعد که اسمی از سلتی‌ها شنیدی یادت بیاد این اجداد باستانی چقدر در ظرافت و قدرت دست بالا داشتن!
منبع: +
