خب یه خبر خیلی هیجان‌انگیز دارم براتون! شرکت آمریکایی Pratt & Whitney که حسابی تو ساخت موتورهای جت معروفه، قراره دسته جدیدی از قوی‌ترین موتور جنگنده دنیا رو بسازه. این موتور که اسمش F135 هست، قراره روی هر سه مدل جنگنده‌های اف-۳۵ (F-35 Lightning II، یعنی جنگنده‌های نسل پنجم حسابی خفن) نصب بشه.
این موتور یه چیزی تو مایه‌های غول، چون می‌تونه بیشتر از ۴۰ هزار پوند تراست قدرت تولید کنه! تراست همون نیروییه که هواپیما رو تو آسمون به جلو هُل میده. خلاصه با این قدرت، اف-۳۵ها واقعاً می‌تونن تو هر سناریوی حساس نظامی کارت برنده باشن و دست بالا رو داشته باشن.
یکی از چیزای خیلی باحال این موتور، تکنولوژی کم‌شدید یا Low-Observability هست. یعنی این موتورها طوری طراحی شدن که تشخیصشون برای رادار سخت باشه و دشمن اصلاً نتونه راحت پیداشون کنه — دقیقاً چیزی که هر خلبان جنگنده‌ای آرزوش رو داره!
کریستوفر کی جانسون، نائب رئیس Pratt & Whitney، گفته این موتور در اصل سرمایه‌گذاری برای پیروزی تو ماموریت‌های حیاتی هست. یعنی شما رو حسابی مجهز می‌کنه که بتونین هر دشمنی رو قافلگیر کنین و از پسش بربیاین.
این موتور یه سیستم مدیریت حرارتی خیلی خفن داره (یعنی مدام دمای موتور رو کنترل و تنظیم می‌کنه، توی موتور جت که حرارت خیلی زیاده این خیلی مهمه!) و یه سیستم کنترل یکپارچه موتور که واقعاً مثل قلب اف-۳۵ کار می‌کنه. اینجوری هم عملکرد پایدار و عالی میده هم ضریب اطمینانش بالاست.
یه نکته باحال دیگه اینه که اف-۱۳۵ واقعاً بین موتورهای نسل پنجم سرآمده، چون نسبت به موتورهای نسل قبلیش (مثلاً موتورهای نسل چهارم) کلی امکانات اضافه داره. مثلا قدرت بیشتر، مدیریت فوق‌العاده حرارت و ادغام کنترل پروازی موتور که یعنی موتور می‌تونه با سیستم‌های کنترل پرواز هواپیما هماهنگ عمل کنه.
حالا چرا اینقدر مهمه؟ چون این موتور کمک می‌کنه اف-۳۵ بتونه تو محیط‌های نظامی پیشرفته که انواع تهدید وجود داره (که بهش می‌گن محیط‌های A2/AD، یعنی جاهایی که دشمن دسترسی رو محدود می‌کنه)، راحت عملیاتش رو انجام بده. این موضوع بخشی از استراتژی ملی دفاع آمریکا هم هست!
اینو هم بدونین که تولید موتور اف-۱۳۵ باعث ایجاد بیش از ۶۷ هزار شغل تو آمریکا شده و با ۲۴۰ تأمین‌کننده آمریکایی کار می‌کنه. تو سال ۲۰۲۴، این موتور بیش از ۹.۱ میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرده. تا الان هم بیش از ۱۳۰۰ تا از این موتورها به کشورهای متحد آمریکا فروخته شده!
اف-۱۳۵ طوری طراحی شده که نگهداری و سرویسش آسون باشه و هزینه‌هاش نیاد رو مخ آدم! مثلاً یک سیستم دیجیتالی پیشرفته برای پایش سلامت موتور داره که مدام چک می‌کنه موتور سالمه یا نه. به این می‌گن Prognostic Health Monitoring، یعنی سیستم پیش‌بینی و مدیریت سلامت قطعات. اینطوری هر موقع ایرادی باشه قبل از اینکه به دردسر جدی بخوره تشخیص داده میشه و رفع میشه.
راستی این قرارداد جدید تولید اف-۱۳۵ به مبلغ ۲.۸ میلیارد دلار بسته شده و قراره تولید اف-۳۵ها رو بیشتر کنه. تازه یه سری امکانات جمعی هم برای تعمیر و نگهداری به صورت منطقه‌ای دارن تا قطعات و سرویس‌ها راحت‌تر در اختیار کشورهای خریدار قرار بگیره. اینجوری هزینه پایین‌تر و کارایی بالاتر میشه.
در کل، اف-۱۳۵ نه تنها قوی‌ترین موتور جنگنده دنیاست، بلکه به خاطر طراحی پیشرفته و قابلیت اطمینان بالا، حسابی خیال خلبان‌ها رو راحت کرده که هر وقت جنگنده رو روشن کنن، آماده عملیات باشه!
منبع: +
