خب بچه‌ها بیاید یه ماجرای بامزه و خیلی جالب از زندگی اورانگوتان‌های سوماترایی رو با هم مرور کنیم! محقق‌های دانشگاه Warwick توی یه مطالعه که تو مجله Nature Communications Biology چاپ شده، ۱۷ سال (آره، درست خوندی، هفده سال!) رفتن تو جنگل‌ها و ساعت‌ها زندگی اورانگوتان‌ها رو تماشا کردن تا بفهمن این بامزه‌ها چطور لونه‌های خوشگل و خفنشون رو می‌سازن.
حالا جالبیش اینجاست که این کوچولوها موقع ساختن لونه‌هاشون، خیلی ریلکس شاخه‌های درخت رو میگیرن و واسه خودشون بالای بالا لم میدن؛ انگار اصلاً درگیر نیستن. ولی در واقع دارن با دقت به مامان‌هاشون و بزرگ‌ترها نگاه میکنن و واحد واحد “لونه سازی خلاق” رو یاد میگیرن.
ساختن لونه ی اورانگوتان‌ها یه رفتار خیلی مهم و حتی پیچیده است که قبلاً دانشمندها زیاد بهش توجه نمی‌کردن. لونه ساختن فقط یه جا واسه لم دادن زیر درخت نیست؛ بلکه کلی تکنیک پیچیده توش هست. مثلاً اونا یاد میگیرن که چی‌کار کنن لونه‌شون بالش، پتو، تشک (یعنی همون لایه‌ی نرم کف لونه)، و حتی سقف داشته باشه که بارون نخوره روشون یا پشه‌ها اذیتشون نکنن!
اینجاست که می‌بینی این اورانگوتان‌ها یه جور مهندس واقعی هستن؛ مهندس لونه! یعنی ساختن این لونه‌ها اصلاً راحت و دم دستی نیست.
محقق‌ها دو نوع لونه رو ثبت کردن: یکی “لونه‌ی روز” که خیلی ساده‌تره و بیشتر شبیه تخت یه نفره‌ی سفریه، و یکی “لونه‌ی شب” که پیچیده‌تر ساخته میشه و گاهی تا ارتفاع ۲۰ متر (حدود ۶۵ فوت) بالای درخته تا شکارچی‌ها بهش نرسن.
بچه‌ها دقیقاً همین وقتاست که بیشتر پای کار میان و نگاهشون رو تا میتونن تیز میکنن، انگار میخوان فوت و فن استاد رو قاپ بزنن!
یاد گرفتن ساخت لونه فقط غریزه‌ای نیست؛ یعنی اورانگوتان‌ها ذاتاً یکم بلدن، ولی بیشترش رو از مامان و بقیه می‌بینن و کم‌کم تجربه میکنن. مثلاً اول فقط مامانشون رو نگاه میکنن، اما وقتی بزرگ‌تر میشن، حتی لونه درست کردن بقیه اورانگوتان‌ها رو هم یواشکی دید میزنن و تقلید میکنن. دقیقاً مثل بچه‌های آدم که تا یه سنی آموزش مستقیم از مامان و بابا میگیرن، اما بعدش میرن سراغ بقیه، از دوستاشون یا حتی غریبه‌ها هم یاد میگیرن!
یه نکته جالب دیگه اینه که این بچه‌ها حتی نوع درختی که باید برای لونه انتخاب کنن رو هم از بزرگ‌ترها قاپ میزنن! دکتر “کارولین شوپلی” که نویسنده ارشد مقاله‌ست می‌گه: “انتخاب نوع درخت خیلی مهمه و این بچه‌های اورانگوتان معمولا همون درختی رو انتخاب میکنن که مامانشون استفاده کرده.”
تحقیقات نشون داده که هرچی سن اورانگوتان بیشتر میشه، سراغ خلاقیت میره و لونه ساختن رو با انواع درخت‌های جدید امتحان میکنه. عین نوجوونای آدم که دوست دارن راه خودشونو پیدا کنن و برن دنبال کشف‌های تازه!
اما این وسط یه چیزی هست: اگر کوچولوی اورانگوتان موقع یاد گرفتن حواسش به اطراف پرت بشه و خوب نگاه نکنه، مهارت ساخت لونه خوشگل و مطمئن رو از دست میده و شاید حتی واسه زنده موندنش به مشکل بخوره. پس باید تا تهِ دقت رو خرج کنه و حسابی ریزبین باشه!
خلاصه، این داستانِ زندگی و یادگیریِ اورانگوتان‌ها نشون میده که چقدر نگاه کردن و یاد گرفتن از بزرگ‌ترها تو دنیا مهمه. نه فقط واسه ما آدما، که حتی واسه بامزه‌ترین میمون‌های جنگل هم یه اصل حیاتی حساب میشه!
اگر هنوز عطشت برطرف نشده و دوست داری اصل مقاله علمی رو بخونی، یه سر بزن به مجله Nature Communications Biology!
منبع: +
