فکرشو بکن با قدرت مغزت بتونی یه بازوی رباتیک رو حرکت بدی! بله، واقعاً همچین چیزی ممکن شده و محقق‌های دانشگاه UCLA (University of California, Los Angeles) تونستن یه سیستم جدید طراحی کنن که مغزتو مستقیم به یه دستگاه وصل می‌کنه و اون رو با فکر کنترل می‌کنی. این سیستم با کمک هوش مصنوعی، همون AI خودمون، کار می‌کنه و هدفش اینه که به آدم‌هایی که به خاطر فلج شدن یا بیماری‌های عصبی نمی‌تونن حرکت کنن، کمک کنه تا دوباره یه مقدار استقلالشون رو برای کارهای روزانه به دست بیارن.
خب یه کم وارد جزئیات بشیم. قبلاً، دستگاه‌هایی که مغز رو به کامپیوتر وصل می‌کردن (بهشون Brain-Computer Interface یا BCI می‌گن، یعنی واسطی برای ارتباط بین مغز و کامپیوتر) اکثراً خیلی تهاجمی بودن. یعنی نیاز به عمل جراحی داشتن و کلی ریسک و دردسر داشت. اما تکنولوژی جدید UCLA کلاً فرق می‌کنه. این سیستم یه کلاه EEG داره (EEG همون دستگاه‌هایی هستن که امواج مغزی رو اندازه می‌گیرن و روشون سیم‌وصله)، و بدون هیچ عمل جراحی‌ای فقط می‌ذاریش رو سرت!
حالا بریم سر اصل ماجرا. این کلاه EEG سیگنال‌های مغز رو می‌گیره و یه الگوریتم هوش مصنوعی در کنارش، سعی می‌کنه بفهمه واقعاً کاربر چی توی ذهنشه و دوست داره چی کار کنه. مثلاً حرکت دادن نشانگر موس یا یه بازوی ربات رو. بعد یه دوربین هم به کل سیستم اضافه کردن که کمک می‌کنه AI بفهمه دقیقاً کاربر کجا رو نشونه رفته و چی کار می‌خواد بکنه. یعنی هوش مصنوعی اینجا مثل یه کمک‌خلبان همراه کاربر کار می‌کنه، همش منتظر اشاره و هدف مغزه که چی رو انتخاب کنه.
تو آزمایش‌هایی که انجام دادن، چهار نفر شرکت کردن: سه نفر سالم و یک نفر که فلج بود. همه‌شون تونستن با این سیستم کار کنن و جالب اینجاست که همگی با کمک AI خیلی سریع‌تر کارهاشونو انجام دادن. مثلاً فلج شرکت‌کننده فقط با افکارش تونست بازوی ربات رو حرکت بده و کارهایی رو انجام بده که تنهایی اصلاً نمی‌تونست. استاد جاناتان کائو که تیم UCLA رو رهبری می‌کرد گفت هدف ما اینه که این سیستم‌ها رو طوری پیش ببریم که آدم‌هایی با مشکلات حرکتی بتونن با کمترین خطر و بدون عمل جراحی دوباره کارای روزمره‌شون رو انجام بدن.
توی یکی از تست‌ها، شرکت‌کننده‌ها باید با کمک این سیستم موس کامپیوتر رو به سمت هشت هدف مختلف می‌بردن یا با بازوی رباتی چهار بلوک رو جابه‌جا می‌کردن. نتیجه چی شد؟ همه خیلی سریع‌تر و راحت‌تر از قبل کار رو تموم کردن، مخصوصاً اون فرد فلج که تونست فقط تو ۶ دقیقه و نیم این کار سخت رو انجام بده.
یه نکته جالب دیگه هم اینه که محقق‌ها عقیده دارن با دیتا و تمرین بیشتر، مدل‌های AI می‌تونن با هوشمندی بیشتر و دقت بالاتر بازوی ربات رو بر اساس خواسته مغز کاربر حرکت بدن، مثلاً با ملایمت بیشتر، سرعت بیشتر، و اینکه جنس و حساسیت اون چیزی که کاربر می‌خواد بگیره رو هم تشخیص بدن! این یعنی آینده‌ای که درش AI و انسان واقعاً شریک می‌شن.
این دستاورد جدید برای سیستم‌های BCI (یعنی اونایی که نیاز به جراحی و خطر ندارن)، واقعاً یه استاندارد تازه حساب میشه؛ هم امن‌تر و هم قابل اعتمادتر. علاوه بر این، این تکنولوژی می‌تونه امید بزرگی باشه برای کسایی که به خاطر فلج یا بیماری‌های عصبی مثل ALS (بیماری عصب حرکتی که باعث ضعف عضلات میشه) نمی‌تونن راحت ارتباط برقرار کنن یا حرکات روزمره رو انجام بدن.
راستی این اولین پیشرفت تو این زمینه نیست. دانشگاه کالیفرنیا، دیویس هم اخیراً یه سیستم مشابه ساخته که به بیماران ALS اجازه میده سریع‌تر و طبیعی‌تر حرف بزنن. یعنی کم‌کم داریم به سمتی می‌ریم که این تکنولوژی زندگی خیلی‌ها رو تغییر بده.
همه این یافته‌ها در یه ژورنال معتبر به اسم Nature Machine Intelligence چاپ شده و فعلاً محقق‌ها دارن رو توسعه و بهبود این سیستم‌ها کار می‌کنن. خلاصه این که آینده نزدیک شاید پر از دستگاه‌هایی باشه که فقط با نیروی فکر می‌شن کارشون رو راه بندازن – دقیقاً همون چیزی که تو فیلم‌های علمی-تخیلی می‌دیدیم!
منبع: +
