تا حالا اسم وُیلی یا بتانگیا به گوشت خورده؟ نگران نباش، خیلی‌ها نشنیدن! این موجودات چیزای عجیبی هستن که توی استرالیا زندگی می‌کردن و یکی از اقوام دور و کوچیک کانگوروها محسوب می‌شن. حالا خبری عجیب‌تر: دانشمندا تونستن یه گونه جدید بتونگ (Bettongia) و دوتا زیرگونه جدید از وُیلی‌ها پیدا کنن! (بتونگ و وُیلی، هردو از خانواده‌های کیسه‌داران هستن. کیسه‌داران یعنی همون حیوونایی که بچه‌شون رو توی یه کیسه بزرگ حمل می‌کنن، مثل کانگورو و کوالا.)
ماجرا از اونجایی شروع شد که یه تیم از محققای دانشگاه کرتین، موزه استرالیای غربی و دانشگاه مِرداک فسیل‌هایی از غارهای نولاربور و جنوب‌غرب استرالیا بررسی کردن. این غارها همون جایی هستن که کلی گونه عجیب‌غریب و حتی حیوونای منقرض‌شده پیدا میشه (مثلاً فکر کن حتی “شیر کیسه‌دار” که الان دیگه وجود نداره!).
حالا بتونگ و وُیلی چی هستن؟ خب، وُیلی یا همون “وُیلی‌دم‌برس” (اسم قلمبه‌اش Brush-tailed Bettong هست) جونه‌داریه کوچولو، یه چیزی شبیه مینی کانگورو که با پرش حرکت می‌کنه و عاشق قارچ خوردنه! دانشمندا متوجه شدن گونه کاملاً جدیدی از بتنگ پیدا کردن و دو مدل جدید دیگه هم داخل همین خانواده هست. اینا واقعا فامیلای کوچیک کانگورو هستن؛ فقط با ابعاد مینیاتوری‌تر و سبک زندگی خاص خودشون.
جیک نیومن-مارتینز، نویسنده اصلی تحقیق، گفته: “ما یه گونه کاملاً جدید و دوتا زیرگونه وُیلی رو، فقط با پایین‌و‌بالا کردن فسیل‌ها کشف کردیم. ولی متاسفانه خیلیاشون رو حتی قبل از اینکه بشناسیم، منقرض شدن!”
می‌دونی دردناک‌ترش کجاست؟ این کوچولوها از نظر انقراض وضعیت خیلی بحرانی دارن (یعنی منتظر تموم شدن نسلشون هستیم اگه کاری برای نجاتشون نکنیم!) و سال‌هاست روی بقاشون کار می‌کنن. این تحقیق تازه اما امیدواری داده شاید با اطلاعات جدید بتونن جمعیت رو نجات بدن یا حداقل بیشترشون کنن.
دکتر تروویلون، یکی دیگه از محققا، توضیح داده که برای فهمیدن فرق گونه‌ها و تنوعشون، اومدن استخون جمجمه و بدن رو اندازه‌گیری کردن. تا حالا کسی این‌قدر دقیق بهش نگاه نکرده بود! همینم باعث شد بفهمن چندتا گونه مستقل داریم و تنوع وُیلی‌ها بیشتره از چیزی که قبلاً فکر می‌کردیم.
یه نکته جالب دیگه: وُیلی‌ها سال‌ها به عنوان «آفت» شناخته می‌شدن و انسان‌ها تعداد زیادی ازشون رو کشتن! اما تحقیقات نشون داده اینا درواقع اکوسیستم انجینیر هستن (یعنی کلی نقش برای سالم نگه داشتن اکوسیستم‌شون دارن). مثلا هر سال چندین تُن خاک رو می‌گردونن تا دنباله قارچ بگردن! این کارشون خاکو تهویه می‌کنه و برای محیطشون حسابی ارزشمنده.
الان با این اطلاعات تازه، کار محققان واسه نجاتشون بهتر شده. چون بهتر می‌تونن برای جفت‌یابی و انتقال وُیلی‌ها برنامه‌ریزی کنن و سلامت جمعیتشون رو حفظ کنن. حتی بعضی گزارش‌ها نشون داده این تلاش‌های حفاظتی جواب داده و جمعیتشون تو بعضی منطقه‌ها داره زیاد میشه.
یه چیز جالب دیگه اینکه اسم علمی پیشنهادی برای گونه جدید، “Bettongia haoucharae” هست. البته هنوز می‌خوان با مردم بومی (یعنی همون بومی‌های استرالیا که Noongar نام دارن) همکاری کنن تا یه اسم دقیق‌تر و از نظر فرهنگی مناسب براش پیدا کنن. واجبه، چون وُیلی اصلاً یه واژه بومیه و ریشه‌اش از اون مردمه.
این مطالعه توی ژورنال Zootaxa منتشر شده و احتمالاً قراره باز هم ازش بشنویم، مخصوصاً اگر قرار باشه همین روند طبقه‌بندی و کشف گونه‌های جدید ادامه پیدا کنه.
خلاصه اگه دفعه دیگه حرف از کانگورو و فامیل‌دوراش شد، یادت باشه همین کوچولوهای عجیب‌غریب هم عضوی از خانواده هستن و حتی آینده طبیعت بهشون گره خورده! حالا بگو فامیل‌بازی یعنی چی؟!
منبع: +
