اگه فکر می‌کنی این هفته دنیای علم معمولی گذشته، باید بگم کاملا در اشتباهی! بذار همه ماجراها رو مثل یه دوست باحال برات تعریف کنم:
مریخ و زندگی؛ بله یا نه؟
این هفته ناسا با خبری بمب اومد و گفت که یه سری سنگ خال‌خالی تو مریخ پیدا کردن که شاید واضح‌ترین مدرک زندگی قبلی روی این سیاره باشه. ترک‌های این سنگ‌ها یه جورایی شبیه لکه‌های پوست پلنگه و روی زمین نشونه واکنشای شیمیایی‌ای هست که میکروب‌ها واسه گرفتن انرژی انجام میدن. به اینا اضافه کن حضور ترکیبات آلی (همون مواد و مولکول‌هایی که تو بدن موجودات زنده هم پیدا میشه) و نشونه‌هایی از آب که زمانی تو این سنگ‌ها جریان داشته.
ولی خب فعلاً دست نگه دارید و شامپاین باز نکنید؛ چون هنوز مشخص نیست شاید این نشونه‌ها از فرآیندای غیر زیستی (یعنی بی‌ربط به حیات) اومده باشن. برای قطعی‌شدن، باید منتظر ماموریت بازگشت نمونه مریخ بمونیم — البته این ماموریت کلی دردسر سیاسی هم داره.
انفجار خبر دوم: کریستال زمان با چشم دیده شد!
کریستال زمان (Time Crystals)، یعنی کریستال‌هایی که نظم‌شون نه فقط توی فضا، بلکه توی زمان هم هست؛ یه مفهوم فیزیکی خفن که تا همین سال ۲۰۱۲ فقط توی تئوری بود. بعدش دانشمندها تونستن این پدیده عجیب رو تو یه سری سیستم درست کنن، ولی هیچ‌کدوم رو نمیشد با چشم دید.
اما الان، با استفاده از کریستال مایع‌های داخل LCD (همون صفحه تلویزیون و موبایل)، واسه اولین‌بار یه کریستال زمان ساختن که واقعاً دیده میشه! این نه فقط برای فهم فیزیک کوانتومی مغرورکننده‌ست، بلکه شاید دلیل جدیدی هم بشه که اسکناس‌های ۱۰۰ دلاری آمریکا ضدتقلب‌تر بشن (میتونن از این کریستال‌ها واسه چاپ امنیتی استفاده کنن!).
راز بشکه‌های مرموز نزدیک لس‌آنجلس
سری به زمین بزنیم! سال ۲۰۲۰، ربات‌های زیردریایی نزدیک لس‌آنجلس به قبرستونی از ۲۷ هزار بشکه عجیب برخوردن که اطرافشون هاله‌های سفید و سمی دیده می‌شد. اول فکر می‌کردن داخل این بشکه‌ها DDT باشه — یه آفت‌کش ممنوع — ولی حالا توی یه مطالعه جدید معلوم شده اصلاً خبری از DDT نیست. داخل بشکه‌ها یه جور زباله قلیایی بسیار سمی هست که عملاً هر موجود دریایی اطراف رو می‌کشه. مواد شیمیایی واکنش نشون میدن و همین هاله‌های سمی رو درست می‌کنن؛ محقق‌ها میخوان با دونستن این واکنش‌ها اندازه نشت و خطر رو تخمین بزنن.
برخورد سیاه‌چاله‌ها و تایید نظریه هاوکینگ
اخباری هم از دنیای سیاه‌چاله‌ها رسید! رصدخانه LIGO، که کارش شکار موج‌های گرانشی (همون لرزش‌های خیلی ضعیف فضا-زمان حاصل از برخورد اتفاقای بزرگی مثل ادغام سیاه‌چاله‌هاست)، برای اولین بار تایید قطعی داد که نظریه معروف هاوکینگ درسته و واقعا ارتباطی بین نسبیت عام و مکانیک کوانتومی وجود داره. مثلاً نسبیت عام (Einstein)، قوانینش روی فضا-زمان و چیزای خیلی بزرگه، ولی کوانتوم درباره ریزترین ذراته. اگه اینا کامل بهم وصل شن، میشه نظریه همه‌چیز!
سفر به فضا و پیرشدن سلول‌ها
یه نکته جالب: دانشمندها دیدن سلول‌های بنیادی (Stem Cells یعنی سلول‌هایی که میتونن به هر سلول دیگه‌ای تبدیل بشن) تو فضا سریع‌تر پیر میشن! این خبر دلسردکننده ست برای هر کی می‌خواست تعطیلات بعدی رو بره سیاه‌چاله ببینه!
برخورد نزدیک سیارک آپوفیس و خورشید عجیب
به زمین برگردیم: سیارک آپوفیس قراره تو سال ۲۰۲۹ یه نزدیکی خیلی هیجان‌انگیز با زمین داشته باشه که به چشم هم عادی دیده میشه — چیزی که تا حالا با یه سیارک خطرناک تجربه نکردیم! تازه خورشید یه سری انفجارای عجیب داشته که دانشمندها هنوز دنبال تحلیلش هستن.
راز شب‌های پاتاگونیا
توی جنوب شیلی، دوربین‌های حیات وحش یه نورهای قوی و غیرعادی ضبط کردن که دانشمندها هنوز نمی‌دونن چی بودن. بعضیا میگن خطای دوربینه، بعضی میگن برق گوی‌مانند (Ball Lightning)، یا حتی یوفو! هنوزم معماش حل نشده و محققا دنبالشن.
واقعاً ۹۹ درصد DNA انسان شبیه شامپانزه‌س؟
همیشه میگن ژن‌های ما و شامپانزه‌ها ۹۹٪ شبیه همه! اما اصل ماجرا اینه که عدد دقیق خیلی موضوع رو نشون نمیده؛ چون حتی همین تفاوت کوچیک، فرق انسان و شامپانزه رو می‌سازه.
عکس داغ: دنباله‌دار سبز
یه خبر جذاب تصویری: دنباله‌دار ۳I/ATLAS از خارج منظومه شمسی اومده و حالا فوتوش نشون میده که شاید داره سبز میشه! هرچند دلیلش شاید به خاطر کربن دواتمی (Diatomic Carbon یعنی یه مولکول با دو اتم کربن — عامل رنگ سبز بعضی دنباله‌دارها) باشه، اما فعلاً قطعی نشده و محققا دنبال بررسی بیشترن.
اخبار کوتاه دیگه این هفته
- عکس بازسازی شده چهره مردان ۲۵۰۰ سال پیش از تمدن هند مرموز
- کشف بچه‌های پتروساروس که تو یه طوفان وحشی دوران ژوراسیک مردن
- کامپیوتر نوری جدید مایکروسافت (Light-based Computer یعنی کامپیوتری که با نور کار می‌کند) که شاید هوش مصنوعی رو ۱۰۰ برابر بهینه کنه
- زنی که مزه سفیدکننده حس می‌کرد و معلوم شد دلیلش توی خونشه!
اگه دوست داری از اتفاقای علمی بعدی عقب نمونی، میتونی دنبال لایو ساینس تو شبکه‌های اجتماعی باشی؛ از واتساپ تا توییتر و اینستاگرام و غیره!
پس، علم دقیقاً همین‌قدر باحاله: هم مرموز، هم شوکه‌کننده، هم امیدبخش و گاهی هم مستقیم توی زندگی روزمره ما حضور داره!
منبع: +
