داستان امروز درباره یه تیم دانشمند چینیه که انگار دنبال یه ماجرای خیلی هیجان‌انگیز بودن: شکار سیگنال رادیویی از بیگانه‌ها! این دفعه هدفشون یه ستاره کوچیک به اسم TRAPPIST-1 بوده، که واقعاً با سیاره‌های عجیب و غریبش حسابی سر و صدا کرده.
خب، اول از همه بگم این TRAPPIST-1 یه ستاره کوتوله قرمز (یعنی ستاره‌ای که کوچیک و کم‌نورتر از خورشید ماست) توی صورت فلکی دلو هست، فاصله‌ش هم حدود ۴۰ سال نوری با زمینه! تازه، ۷ تا سیاره سنگی هم داره که از لحاظ اندازه حسابی شبیه زمین هستن. نکته جالبش اینه که حداقل ۳ تا از این سیاره‌ها تو محدوده «منطقه قابل سکونت» می‌چرخن؛ یعنی جایی که احتمالاً ممکنه آب مایع داشته باشن – همون چیزی که واسه حیات لازمه!
برای همین خیلی‌ها میگن این منظومه یکی از شبیه‌ترین منظومه‌ها به منظومه خورشیدی خودمونه. مخصوصاً سیاره TRAPPIST-1e رو بهترین گزینه برای داشتن حیات می‌دونن. پس خیلی بدیهیه که دانشمندا عاشق این هدف باشن، چون شانس پیداکردن تمدن فضایی توش زیاده.
حالا تیم دانشگاه “دژو” به رهبری یه دانشمند به اسم Guang-Yuan Song دست به کار شدن. اونا با استفاده از یک تلسکوپ خیلی غول (که اسمش هست FAST یا Five hundred meter Aperture Spherical Telescope — یعنی یه تلسکوپ رادیویی با آنتن نیم‌کیلومتری توی جنوب چین) شروع کردن جستجو. این تلسکوپ انقدر قوی و حساسه که می‌تونه ضعیف‌ترین سیگنال‌های رادیویی رو بگیره.
خلاصه بگم، تیم چینی ۵ نوبت، هر کدوم به مدت ۲۰ دقیقه، مشغول اسکن کردن سیگنال‌ها بودن. بازه فرکانسی که بررسی کردن ۱.۰۵ تا ۱.۴۵ گیگاهرتز بوده (اگه برات سواله، گیگاهرتز همون واحد سنجشِ فرکانسه که می‌گه چه سیگنال‌هایی داره بررسی میشه)، با قدرت دقت حدود ۷.۵ هرتز. این یعنی حتی سیگنال‌های خیلی ضعیف هم شکار میشن!
اما دنبال چی بودن؟ دنبال فرکانس‌هایی که خیلی دقیق و آروم آروم با حرکت سیاره‌ها تغییر می‌کنن. حالا چرا؟ چون اگه سیگنالی باشه که اینقدر دقیق و منظم تغییر کنه، احتمال طبیعیش واقعاً پایینه و بیشتر بو از یجور فناوری پیشرفته و هوشمند میاد – یه چیزی که تمدن فضایی ساخته باشه!
با این تنظیمات، اگه بیگانگان توی اون منظومه یه فرستنده داشته باشن که همیشه روی فرکانس خاص پیام میفرسته، دانشمندای ما خیلی بیشتر از قبل شانس پیدا کردنش رو داشتن. حتی قدرت‌شون طوری بود که سیگنال‌هایی تا ۲.۰۴×۱۰^۱۰ وات رو می‌تونستن تشخیص بدن… این اعداد برای رادیوتلسکوپ‌ها فوق‌العاده است!
حالا نقطه حساس ماجرا اینه که – متاسفانه یا شاید هم هیجان‌انگیز – هیچ سیگنال مشکوکی از تکنولوژی بیگانگان پیدا نشد. البته خیلی هم ناامید نشدن! چون همین بررسی نشون میده که اگه بیگانه‌ای هم اونجا باشه، یا سیگنالش خیلی ضعیفه که هنوز نمی‌گیریمش یا اصلاً سیگنال نمی‌فرسته. اینم خودش کلی اطلاعات علمی مهم درباره احتمال وجود حیات هوشمند توی TRAPPIST-1 میده و قدرتِ ابزارهای جدید جستجوی موجودات فضایی (که بهش میگن SETI یعنی جستجوی هوش فرازمینی) رو نشون میده.
اتفاقاً دانشمندا به فکر مرحله بعدی افتادن؛ گفتن قراره روش‌هایی پیشرفته‌تر رو امتحان کنن و دنبال نوع جدید یا سیگنال‌های گذرا (یعنی سیگنال‌هایی که فقط بعضی موقع‌ها ظاهر میشن) بگردن. چون علم همیشگیه و نباید دست از تلاش برداشت!
در کل، جستجوی زندگی هوشمند توی فضا یکی از هیجان‌انگیزترین ماموریت‌هاییه که داریم و شاید روزی بریم سراغ بزرگترین کشف بشریت. هرچه دقت ابزارها بیشتر شه، فهم ما از جایگاهمون توی جهان هم عمیق‌تر میشه – شاید هم روزی واقعاً به یه تمدن دیگه سلام کنیم!
پی‌نوشت: اگر از داستان TRAPPIST-1 خوشت اومد، اینم بدون که برخی دانشمندا فکر می‌کنن سیاره TRAPPIST-1b احتمالاً جو پر از دی‌اکسیدکربن داره (یعنی ممکنه شرایطش برای زندگی جذاب‌تر باشه)، و اینکه تلسکوپ جیمز وب (James Webb) هم توی پیدا کردن ردپای حیات بیگانه کلی پیشرفت کرده. حتی یه نظریه هست که شاید ذرات پرتوی کیهانی بتونن توی سیاره‌های خارج از منطقه قابل سکونت، به شکل عجیبی به ایجاد یا حمایت از زندگی کمک کنن. دنیا پر از احتماله، نه؟
منبع: +
