خب بیاید خیلی راحت و خودمونی درباره اینکه سبک رهبری مربی‌ها چطور روی ورزشکارها تاثیر می‌ذاره گپ بزنیم. کل این قضیه از یه تحقیق شروع شد که اومدن بررسی کردن دو تا سبک معروف رهبری، یعنی سبک دموکراتیک و سبک استبدادی، روی انگیزه و درگیر بودن ورزشکارها چه اثری می‌ذارن.
حالا منظور از درگیری ورزشکار (Athlete Engagement) اینه که یه ورزشکار چقدر با دل و جون، با حوصله و با عشق میره تمرین یا مسابقه — یعنی واقعاً تو ورزشش غرق میشه یا فقط اومده رفع تکلیف کنه.
توی این تحقیق، چند تا مفهوم مهم بررسی شد که شاید اسمش براتون عجیب باشه. مثلاً “رهبری دموکراتیک” یعنی مربی‌هایی که به حرف ورزشکارا گوش میدن، کار گروهی رو دوست دارن و با تیم مشورت می‌کنن. برعکسش، “رهبری استبدادی” یا authoritarian leadership یعنی مربی‌هایی که فقط حرف خودشون رو قبول دارن و همه باید حرفشون رو گوش بدن، بدون هیچ بحث و گفتگویی.
یه نکته جالب این بود که تحقیق با “مقیاس‌های روانشناختی معتبر” انجام شده بود. یعنی از پرسشنامه‌ها و ابزارهای علمی استفاده کردن تا نظر ورزشکارا درباره رفتار مربی و احساس‌شون رو اندازه بگیرن. دو تا فاکتور خیلی مهم این وسط مطرح شد: حمایت اجتماعی و هدف‌گذاری (Achievement Goal Orientation). حمایت اجتماعی یعنی اینکه ورزشکار حس کنه مربی یا تیم ازش پشتیبانی می‌کنن و کنارش هستن. هدف‌گذاری هم یعنی اینکه کسی دنبال رشد شخصی باشه (Task-oriented) یا فقط دنبال این باشه از بقیه بهتر باشه (Ego-oriented).
نتیجه محشر بود! سبک رهبری دموکراتیک واقعاً باعث شد ورزشکارها احساس کنن حمایت می‌شن و همین، انگیزه‌شون رو برای رشد فردی و هدف‌های مهم‌تر زیاد کرد. یعنی مسیرش این‌طوری بود: وقتی حس حمایت اجتماعی بالا میره، ورزشکار به‌جای اینکه فقط بخواد از بقیه جلو بزنه، بیشتر می‌خواد خودش رو بهتر کنه و با جدیت دنبال یادگیری و پیشرفت میره.
در مقابل، اون مدل مربیا که فقط خودشون حرف می‌زنن و هیچ انتقادی قبول ندارن (یعنی همون استبدادی‌ها) هیچ تاثیری که انگیزه و درگیری بچه‌ها توی ورزش بذارن، نداشتن! نه به صورت مستقیم نه غیرمستقیم، حتی روی اون حمایت اجتماعی هم کاری نکردن.
نکته طلایی این تحقیق هم این بود که برای مربی‌ها واقعاً لازمه روی سبک رهبری دموکراتیک، یعنی همکاری، مشورت و احترام به استقلال ورزشکارها تاکید کنن. اینجوری هم انگیزه‌شون بالا میره، هم بیشتر تلاش می‌کنن و حتی احساس بهتری نسبت به خودشون و تیم دارن.
البته برای کسی که علاقه‌مند به نظریه‌های روانشناسیه، این تحقیق یه پل زده بین دو تا نظریه مهم: نظریه خودتعیین‌گری (Self-Determination Theory یعنی تئوری‌ای که میگه وقتی حس استقلال و پشتیبانی داشته باشیم، انگیزه درونی ما اوج می‌گیره) و نظریه هدف‌گذاری موفقیت (Achievement Goal Theory یعنی اینکه چرا بعضیا دوست دارن خودشون بهتر بشن versus فقط بهتر از بقیه باشن).
پس اگر مربی‌اید یا توی تیمی فعالیت دارین، یادتون باشه که حمایت، مشورت و احترام گذاشتن به انتخاب‌های بچه‌ها می‌تونه انگیزه همه رو خیلی بالا ببره، خیلی بیشتر از داد زدن و دستور دادن ساده!
منبع: +
