اگر کلاً اهل رصد آسمون و پیگیری اخبار فضایی هستین (یا حتی اگه فقط دوست دارین شبی یه سر به آسمون بزنین)، مهرماه امسال یه اتفاق خیلی باحال قراره بیفته که واقعاً نباید از دستش بدین!
ماجرا اینه که دو تا دنباله‌دار خیلی روشن همزمان تو آسمون شب ظاهر می‌شن و علاوه بر اون، اوج یه بارش شهابی رو هم داریم! یعنی سه تا پدیده جذاب تو یه شب.
داستان دنباله‌دار SWAN R2
دنباله‌دار اول که اسمش C/2025 R2 (SWAN) یا همون SWAN R2 ـه (دنباله‌دارها معمولاً اسماشون یه سری کد عجیب غریب دارن!)؛ این یکی تازه تو شهریور کشف شده. قضیه از این قراره که ابزار SWAN رو ناسا روی یه ماهواره داره که کمک می‌کنه دنباله‌دارهایی که نزدیک خورشیدن شناسایی بشن (خود SWAN مخفف Solar Wind Anisotropies ـه، یعنی “ناهمسانگردیِ باد خورشیدی” که کلاً به بررسی گازها و ذراتی که از خورشید میان می‌پردازه، ابزاری فوق‌العاده حساس برای شکار دنباله‌دارهای جدید.)
کشف این دنباله‌دار هم به یه آماتور اوکراینی به اسم ولادیمیر بزوقلی ربط داره که تو تصاویر SWAN پیداش کرد. چند روز بعدش، مرکز Minor Planet Center (که یه جورایی کل اطلاعات سیارات و اجرام کوچیک منظومه شمسی رو جمع می‌کنن) اونو به‌طور رسمی به‌عنوان دنباله‌دار طبقه‌بندی کرد و اسم خاصش رو گذاشت C/2025 R2 (SWAN).
یه نکته جالب اینه که مدار این دنباله‌دار فوق‌العاده دوره‌اش طولانیه؛ هر ۲۲٬۵۵۴ سال یه‌بار دور خورشید می‌چرخه! طول دنباله‌اش هم تقریباً به اندازه پنج تا قرص کامل ماهه! (یعنی تقریباً تو آسمون خط بلندی رو می‌کشه، اگه روشن باشه فوق‌العاده جذابه.)
کِی و کجا باید بشینیم منتظرش؟
الان فعلاً این دنباله‌دار نزدیک خورشیده و اگه از نیمکره جنوبی باشی احتمال رصدش بیشتره، اما قراره ۲۹ مهر (۲۱ اکتبر) به کمترین فاصله با زمین برسه؛ حدود ۰/۲۷ واحد نجومی یا همون AU (واحد نجومی یعنی فاصله زمین تا خورشید، تقریباً ۱۵۰ میلیون کیلومتر. پس این دنباله‌دار فقط یک چهارم این فاصله با زمین خواهد داشت، یعنی خیلی نزدیک تو مقیاس فضایی!).
پیش‌بینی می‌کنن این دنباله‌دار به قدر روشنایی ۴ برسه (قدر یعنی همون brightness یا روشنایی، عدد هرچی پایین‌تر یعنی پرنورتر)، و اگه هوا تاریک باشه بدون تلسکوپ هم میتونید ببینیدش. البته، اگه زیاد روشن نشه هم با یه دوربین دوچشمی ساده یا تلسکوپ خونگی میشه راحت دیدش.
یه شانس خفن: شاید کره زمین بین ۴ تا ۶ مهر (۲۵-۲۷ سپتامبر) دقیقاً از بین ذرات و غبارش عبور کنه و یهو یه بارش شهابی خاص هم از این دنباله‌دار داشته باشیم! (بارش شهابی وقتی رخ میده که ذرات ریز باقیمانده از دنباله‌دارها وارد جو زمین می‌شن و می‌سوزن، همون شهاب‌هایی که تو فیلم‌ها می‌بینید!)
دنباله‌دار دوم: Lemmon
دنباله‌دار دوم که قراره توی همین بازه ظاهر شه، اسمش هست C/2025 A6 (Lemmon). این رو تیم Mount Lemmon Survey تو آریزونا، ژانویه امسال کشف کرده بودن. جالبه که اونم دقیقاً ۲۹ مهر داره به نزدیک‌ترین نقطه‌اش با زمین می‌رسه (یعنی همزمان با SWAN R2!).
فاصله دنباله‌دار Lemmon از زمین میشه حدود ۰/۶۰ واحد نجومی. چیزی که باحال‌ترش می‌کنه اینه که Lemmon هم می‌تونه به قدر روشنایی ۴ برسه، یعنی تو آسمون تاریک با چشم غیرمسلح میشه ببینیدش. صبح و شب هم فرصت رصدش هست!
کی این دو تا رو ببینیم؟
اگه این دو تا سالم از کنار خورشید رد شن (چون گاهی دنباله‌دارها نزدیک خورشید که می‌شن متلاشی می‌شن)، فرصت دارید توی شب‌های ۲۸ تا ۳۱ مهر (۲۰ تا ۲۳ اکتبر) که بیشترین نزدیکیه، دنبال‌شون بگردید. اتفاق باحال‌تر اینه که شب ۲۹ مهر مصادفه با ماه نو، یعنی اصلاً نور ماه مزاحم نخواهد بود!
النز، همزمان، بارش شهابی شکارچی‌ها (Orionid) هم هست. توی این شب‌ها حدود ۲۰ تا شهاب تو هر ساعت میتونید ببینید. (Orionid یعنی بارش شهابی که ظاهراً از صورت فلکی شکارچی، یا همون جبار، میاد.)
پس اگه یه جای تاریک برید و شانس بیارید، میتونید دو تا دنباله‌دار خفن و کلی شهاب قشنگ ببینید! آخرین باری که یه همچین ترکیب دنباله‌دار خیلی روشن رو تو آسمون داشتیم تابستون ۲۰۲۰ بود با دنباله‌دار NEOWISE، اون موقع خیلی‌ها ازش عکس گرفتن. مهر ۱۴۰۳ هم دنباله‌دار Tsuchinshan-ATLAS داره به نزدیک‌ترین حالت می‌رسه که البته هنوز نتونسته به چشم غیرمسلح دیده بشه و فقط با دوربین دوچشمی میشه دیدش.
در کل، اگه اهل ماجراجویی نجومی هستین، مهر ماه امسال یه فرصت بی‌نظیره! حتماً اون شب‌ها یه سر به بیرون بزنید، رصد بنویسین و شاید عکس هم گرفتید به ما هم نشون بدید! 🌠
منبع: +
