تا حالا برات پیش اومده فکر کنی بعضی چیزا توی دنیا از قانونای خودشون پیروی نمی‌کنن؟ خب، توی دنیا سیاه‌چاله‌ها هم عین همینن! تازه الان یه سیاه‌چاله عجیب پیدا کردن که حسابی همه رو شگفت‌زده کرده.
ماجرا از این قراره که یه تیم از ستاره‌شناس‌ها با استفاده از تلسکوپ فوق پیشرفته‌ی ناسا به اسم Chandra (که یه جور تلسکوپ پرقدرت برای رصد اشعه ایکسه و متاسفانه شاید بزودی مجبورشن کنارش بذارن)، یه سیاه‌چاله در عصر خیلی خیلی دور ـ یعنی فقط ۹۲۰ میلیون سال بعد از بیگ‌بنگ! (بیگ‌بنگ همون لحظه تولد جهان، حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیشه) ـ رو بررسی کردن. اسم این موجود غول‌آسا هست RACS J0320-35.
حالا نکته‌ش چیه؟ این سیاه‌چاله رسماً رفته تو فاز هیولا! انقدر سریع داره مواد رو به درون خودش می‌کشه که سرعت رشدش ۲/۴ برابر چیزی هست که طبق قوانین فیزیک مجازه. این قانون رو بهش میگن حد ادینگتون یا Eddington Limit که یه سقف نظریه واسه سرعت رشد سیاه‌چاله‌ها بر اساس تعادل بین فشار تابش و نیروی جاذبه خود سیاه‌چاله.
اما این یکی اصلاً به این قانون محل نذاشته و تو هر سال معادل جرم ۳۰۰ تا ۳۰۰۰ خورشید رو می‌بلعه! 😳 یعنی اگه کنار این سیاه‌چاله بودیم، ظرف چند ثانیه بخار می‌شدیم!
اصلاً جالبه بدونی سیاه‌چاله‌ها چطور درست می‌شن: وقتی یه ستاره غول‌آسا تمام سوختش رو مصرف می‌کنه، منفجر میشه و وسطش فرو می‌ریزه تا یه سیاه‌چاله بسازه؛ یه جایی مث سینک توی فضا که هر چی بیفته توش دیگه راه برگشتی نداره، حتی نور! بعد همین سیاه‌چاله‌ها هی با هم قاطی می‌شن یا هرچی دورشون هست، می‌خورن و بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شن.
اما این مورد، یعنی RACS J0320-35، اون‌قدر سریع مواد رو قورت داده که وزنش رسیده به حدود یک میلیارد برابر جرم خورشید! تازه وقتی دانشمندها نورهای مختلف (اشعه ایکس، مادون قرمز و اپتیک) رو که ازش بیرون می‌زد دیدن و حساب گرفتن، فهمیدن رشدش کاملاً غیرمعمولیه. خود Luca Ighina، یکی از محقق‌ها از مرکز اخترفیزیک هاروارد گفته: “واقعا شوکه شدیم وقتی دیدیم این سیاه‌چاله این‌قدر تند داره رشد می‌کنه.”
اصلاً این اولین بار نیست که دانشمندا سیاه‌چاله‌هایی رو پیدا می‌کنن که دارن قانون ادینگتون رو نقض می‌کنن. اینا رو به اصطلاح “سوپرادینگتونی” یا super-Eddington میگن ـ یعنی سیاه‌چاله‌هایی که بیشتر از حد مجاز خودشون مواد قورت میدن!
حالا یه چیز باحال دیگه: بعضی از این سیاه‌چاله‌ها که خیلی خوره‌ی مواد هستن، طوری انرژی آزاد می‌کنن که یه جور پرتو یا جت غول‌آسا شبیه لایت‌سیبر (شمشیر نوری توی جنگ ستارگان!) ازشون بیرون می‌زنه. اینجور سیاه‌چاله‌ها اگر خیلی روشن باشن، دانشمندها بهشون میگن “کوازار” یا quasar که در واقع درخشنده‌ترین اجرام عالم هستن و حتی از کل یه کهکشان پرنورتر دیده می‌شن.
این RACS J0320-35 هم واسه دانشمندا شده یه آزمایشگاه فوق‌العاده؛ چون با بررسی نورهایی که ازش ساطع میشه می‌تونن دقیقا میزان جویدن جرم و مواد رو حساب کنن و بفهمن چه مرگشه!
تحقیقاتی که روی این غول انجام دادن نشون میده شاید این سیاه‌چاله درست مثل خیلی از سیاه‌چاله‌های عادی با سقوط یه ستاره بزرگ (کمتر از صد برابر جرم خورشید) درست شده باشه. اما سرعت رشدی که داشته واقعاً با عقل نمی‌خونه!
اتفاقا با تلسکوپ جیمز وب هم سیاه‌چاله‌های سریعی از همین مدل کشف شده و اینا بهمون میگن شاید اصلاً این نوع سیاه‌چاله‌های پرخور توی دنیای اولیه رایج‌تر بودن از چیزی که فکر می‌کردیم.
حالا سوال اساسی اینه: “اولین نسل سیاه‌چاله‌ها دقیقاً چطور ایجاد شدن و واقعاً چجوری انقدر سریع رشد کردن؟” این یکی از سوالای بزرگ اخترفیزیکه و به قول Thomas Connor یکی از اعضای تیم تحقیق، این سیاه‌چاله کمک بزرگیه که بتونیم به جوابش برسیم.
در کل، اینجور کشفیات نشون میدن که هنوز خیلی چیزا توی دنیا هست که باید کشف کنیم و قانون‌ها همیشه رو همه چی جواب نمی‌ده! حتی توی اعماق فضا، اونم سر غول‌ترین موجودات هستی.
منبع: +
