خب، تا حالا به این فکر کردین که سیاهچاله‌ها ممکنه یه روزی منفجر بشن؟ تا همین اواخر، دانشمندها فکر می‌کردن این اتفاق هر صد هزار سال یه بار ممکنه بیفته. اما الان یه تیم فیزیکدان اومدن گفته ان که با احتمال حدود ۹۰ درصد، ممکنه همین ده سال آینده شاهد همچین انفجاری باشیم. عجیب و باورنکردنیه، نه؟!
قبل از هرچیز، بگم سیاهچاله (Black Hole) چیه؟ اینا اجسام عجیبی تو فضا هستن که حتی نور هم نمی‌تونه از جاذبه‌شون فرار کنه. سیاهچاله‌های معمولی یا به اصطلاح ستاره‌ای (Stellar Black Holes)، موقع مردن یه ستاره بزرگ درست می‌شن. ستاره که سوختش تموم میشه، یه انفجار شگفت‌انگیز به اسم ابرنواختر یا همون سوپرنوا (Supernova) تولید می‌کنه و هسته‌ی باقی‌مونده‌ی اون اونقدر چگاله که اسمش میشه سیاهچاله! وزن این سیاهچاله‌ها معمولاً چیزی بین ۳ تا ۵۰ برابر خورشیده.
اما یه سری سیاهچاله دیگه هست به اسم سیاهچاله‌های نخستین یا همون Primordial Black Holes که گوشه و کنار بهش می‌گن PBH. ایده‌ش اینه که اینا کم‌تر از یک ثانیه بعد بیگ‌بنگ (Big Bang: انفجار بزرگ آغاز جهان) درست شدن، یعنی ته ته تاریخ دنیا! اینا احتمالاً خیلی سبک‌تر از سیاهچاله‌های معمولی هستن و از همون زمان‌های قدیم، وقتی فقط جهان پر از هیدروژن و هلیوم بوده، به یادگار موندن.
حالا نکته‌ی جذاب این ماجرا اینجاست: برعکس چیزی که همه فکر می‌کنن و سیاهچاله‌ها فقط می‌خورن و می‌بلعن، این احتمال هست که خودشون هم یه جایی منفجر شن و کلی ذره ازشون خارج بشه. این پروسه به اسم Hawking radiation معروفه، یعنی تابش هاوکینگ. هاوکینگ، فیزیکدان مشهور بریتانیایی، یه ایده قشنگ داشت: هر چی سیاهچاله سبک‌تر باشه، داغ‌تر میشه و بیشتر انرژی و ذره بیرون میده، تا اینکه خیلی داغ بشه و آتیش‌بازی راه بندازه!
اما چیزی که این گروه تحقیقاتی جدید کشف کردن اینه که اگه این سیاهچاله‌های نخستین یه بار هزارساله با یک بار مصرف معمولی نباشن و یه ویژگی خاص داشته باشن – مثلاً یک ذره الکتریکی خیلی کوچیک، اونوقت احتمال اینکه انفجارشون رو ببینیم، از هر صدهزارسال به هر ده سال ممکنه تغییر کنه!
راستی این مدل جدید چی میگه؟ دانشمندها گفتن طبق فرضیات قبلی، سیاهچاله‌ها هیچ بار الکتریکی ندارن. اما تیم جدید اومدن گفتن: بیا تصور کنیم که سیاهچاله‌های نخستین یه شارژ الکتریکی خیلی ریز دارن که توسط ذره‌هایی به اسم “الکترون تاریک” یا همون Dark Electron جابه‌جا میشه. الکترون تاریک چیه؟ خیلی ساده بگم، یه جورایی شبیه الکترونه، ولی از این معمولی‌ترها سنگین‌تره و توی قلمرو نیروهای خاصی به اسم نیروهای الکترومغناطیسی تاریک (Dark Electromagnetism) فعالیت می‌کنه که هنوز تو دنیای واقعیت ندیدیمشون. توی مدل‌های تئوری باحال به اسم dark-QED، اینا می‌تونن باعث ایجاد شارژ الکتریکی در سیاهچاله بشن و روش کارکردش رو کلی تغییر بدن.
ایده اینه که این شارژ خاص می‌تونه مثل یه پلاستیک محافظ، سیاهچاله رو تا مدتی نگه داره قبل از اینکه منفجر شه، پس احتمال مشاهده‌ی این اتفاق رو خیلی زیاد می‌کنه. نتیجه؟ شاید به جای اینکه هر قرن یه انفجار مشاهده کنیم، هر ده سال یک بار این جشن فضایی رو ببینیم، اونم با تلسکوپ‌هایی که همین الان هم داریم!
آیدان سایمونز، یکی از اعضای گروه تحقیق، گفته: ما فکر می‌کنیم شانس دیدن انفجار سیاهچاله توی ده سال آینده، تا ۹۰ درصد هست و کلی از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی الان آماده‌ی رصد کردن این اتفاقن.
اگه این پیش‌بینی درست دربیاد، انفجار سیاهچاله مثل یه لابراتوار طبیعی برای فیزیک‌دون‌هاست! چون هر ذره‌ی زیراتمی که توی دنیا هست – از الکترون و کوارک تا هیگز بوزون و شاید حتی ماده تاریک (Dark Matter: یه جور ماده ناشناخته که با چیزهای اطرافش واکنش نداره و فقط گرانش داره) رو می‌تونه به ما نشون بده!
در آخر، دانشمندها نمی‌خوان قول بدن که صددرصد همچین انفجاری رو می‌بینیم، اما چون احتمال خیلی بالاست، دیگه کار درست اینه که آماده باشیم. خدا رو شکر، لوازم هم داریم و با تلسکوپ‌ها، اگه سیاهچاله نخستین منفجر شه، می‌تونیم ازش تمام نشانه‌های Hawking radiation رو ضبط کنیم. و شاید بالاخره بتونیم جواب یکی از سوالای اساسی بشر رو پیدا کنیم: همه‌ی این دنیا از کجا اومد؟!
خلاصه، اگه یه روزی اخبار اومد و گفت: “یه نور عجیب و غریب توی کهکشان دیدن”، تعجب نکن! شاید اون روز داریم تماشای آتش‌بازی آخر یک سیاهچاله کهن رو می‌کنیم!🚀✨
منبع: +
