حدود ۶۶ میلیون سال پیش بود که دنیا دچار یه حادثه عجیب و فاجعه‌انگیز شد: دایناسورها و خیلی از موجودات دیگه روی زمین تقریباً یک‌شبه پاک شدن و همه اینا تقصیر یه شهاب‌سنگ خیلی غول‌پیکر بود. میخوای بدونی سر اون شهاب‌سنگ چی اومد؟ بیا برات تعریف کنم!
ماجرا اینطوری شروع شد که یه شهاب‌سنگ به اندازه قله اورست (یعنی حدود ۱۲ کیلومتر عرض داشت!) با سرعت عجیب‌غریب ۴۳ هزار کیلومتر در ساعت به زمین خورد. سریع‌تر از هر چیزی که فکرشو بکنی! انرژی‌ای که این برخورد آزاد کرد تقریباً ۸ میلیارد برابر هر بمب اتمی تو جنگ جهانی دوم بود! یعنی تصور کن هزاران بمب اتم با هم منفجر شن، تازه تازه به گرد پای اون برخورد هم نمی‌رسن.
اما خود شهاب‌سنگ چی شد؟ داستای جالب اینجاست! طبق حرفای شان گولیک، استاد و پژوهشگر از دانشگاه تگزاس، وقتی شهاب‌سنگ اصابت کرد “تقریباً کامل بخار شد.” یعنی شهاب‌سنگ تبدیل شد به گرد و غباری خیلی ریز که به جو زمین رفت و تو کل دنیا پخش شد و کم‌کم روی سطح زمین نشست. اینجوری یه لایه نازک از خاک پیدا شد که پر از عنصر ایریدیومه (ایریدیوم یه فلز کمیابه که بیشتر تو شهاب‌سنگ‌ها پیدا میشه تا مثلا پوسته زمین). این لایه به «anomaly ایریدیوم» معروف شده و عملاً مدرک جرم شهاب‌سنگه!
حالا فکر نکن همه چی پودر شد و رفت! یه تیکه ریز به اندازه یه دونه کنجد از شهاب‌سنگ پیدا شد که فرانک کایت، ژئوشیمی‌دان دانشگاه UCLA اون رو از اعماق آبای هاوایی بیرون کشید. ولی خب هنوز تیکه بزرگ‌تری کشف نشده. شان گولیک میگه باید خیلی شانس داشته باشیم که مثلا یه تیکه درست و حسابی‌تر ازش پیدا کنیم، چون اون‌قدر انرژی آزاد شد که اکثرش پودر شد رفت رو هوا.
یه مدرک بزرگ دیگه از حضور اون هیولا هم چاله چیکشولوبه که تو مکزیک به جا مونده. این چاله حدود ۱۸۰ کیلومتر قطر داره و ۲۰ کیلومتر عمقش بوده! چاله‌ای که بعد برخورد زیر لایه‌های سنگ و خاک مدفون شد و الان فقط بعضی جاش خارج از آب خلیج مکزیک قابل دیدنه—مثلاً یه سری حفره و چاله توی سنگ‌آهک وجود داره که از لبه همون گوداله.
ضربه فقط به خود محل برخورد محدود نشد. امواج عظیم سونامی هم ایجاد شد که تقریباً یه مایل ارتفاع داشتن (سونامی یعنی موج خیلی بزرگ و وحشی دریا)، و با سرعتی حدود ۱۴۳ کیلومتر در ساعت تو اقیانوس حرکت کرد. تازه کف دریا هم پر شد از «مگاریپل» یعنی موج‌های شن و گل خیلی گنده که اندازه یه ساختمان پنج طبقه ارتفاع داشتن و الان زیر منطقه لوییزیانا آمریکا مدفون شدن!
وای به حال حیونای بیچاره‌ای که نزدیک محل برخورد یا نزدیک دریا بودن! ولی تازه این اول ماجرا بود. بعدش بارون اسیدی (بارون اسیدی یعنی بارونی که به دلیل وجود مواد اسیدی مثل سولفوریک‌اسید فوق‌العاده سمی و کشنده است) کل دنیا رو فرا گرفت. بعد هم کلی آتیش‌سوزی سراسری پیش اومد—تقریباً «آخرالزمان!» البته مهیب‌ترینش اون ابری بود که بعد برخورد تشکیل شد؛ این ابر همه آسمونو پوشوند، زمینو خنک کرد، نور خورشید رو تا مدت زیادی مسدود کرد و باعث شد گیاه‌ها نتونن فتوسنتز کنن (فتوسنتز همون فرایندی‌ه که گیاها با نور خورشید غذا درست می‌کنن). بعدش کل زنجیره غذایی فروپاشید، چون وقتی گیاه نباشه، جانورا هم دونه‌دونه نابود می‌شن! میگن این قضیه شبیه یه زمستون هسته‌ای بوده (زمستون هسته‌ای یعنی دوره‌ای که بعد از انفجار هسته‌ای یا شبیه‌ش، هوا به شدت سرد و تاریک میشه و باعث مرگ گسترده موجودات زنده میشه)، هرچند سر مدت‌زمانش دانشمندا هنوز بحث دارن.
در مجموع اون شهاب‌سنگ و اثراتش باعث شدن چیزی حدود ۷۵ درصد گونه‌های زیستی روی زمین نابود بشن و فقط بعضی پرنده‌ها (که اون زمان نوعی دایناسور بودن!) تونستن جون سالم به در ببرن. همینه که الان تو پرنده‌ها، ردّ دایناسورا رو می‌بینیم!
آلن هیلدبرند، دانشمند سیاره‌شناسی، میگه انرژی آزاد شده مثل این بود که ۱۰ هزار بار کل زمین رو با بمب هسته‌ای می‌کوبیدن. تازه لایه‌های اون موقع که تو آلبرتا (کانادا) پیدا کردن، نشون میده ذرات شهاب‌سنگ چندین هزار کیلومتر از مکزیک رفته بودن اون طرف!
آخرش اینکه کل ماجرای کشتار دایناسورا و اون نابودی بزرگ معلوم شد کار یه شهاب‌سنگ بوده که اثراتش هنوز بعد این‌همه سال قابل مشاهده‌س — چه از طریق لایه‌های مشکوک خاک، چه گودال چیکشولوب و چه ردهایی که در کف اقیانوس جا مونده.
خلاصه اینکه اگه تا الان فکر می‌کردی بزرگ‌ترین قتل تاریخ رو یه دایناسور یا موجود افسانه‌ای دیگه انجام داده، بدون که مقصر اصلی یه تیکه سنگ غول‌پیکر فضاییه که اومد و باهاش زمینو شخم زد و آینده زندگی رو برای همیشه تغییر داد!
منبع: +
