تحقیقات جدید درباره دی‌ان‌ای نئاندرتال نشان می‌دهد که این ژن‌های باستانی نقش مهمی در بقای انسان‌های اولیه در دوران یخبندان داشته‌اند. این دی‌ان‌ای ویژگی‌هایی مانند رنگ پوست، سوخت‌وساز بدن و سیستم ایمنی را تغییر داده و به اجداد ما کمک کرده تا با سرمای شدید و محیط‌های دشوار سازگار شوند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که آمیزش بین گونه‌ها چگونه تکامل و مقاومت انسان را تحت تأثیر قرار داده است.
هدیه‌ی پنهان دی‌ان‌ای نئاندرتال‌ها
باستان‌شناسان در رانیس آلمان، زیر یک قلعه‌ی قدیمی، بقایای شش انسان را کشف کرده‌اند. این انسان‌ها بیش از ۴۵۰۰۰ سال پیش زندگی می‌کردند و نگاهی اجمالی به اروپای یخبندان آن زمان ارائه می‌دهند. بررسی ژنوم این انسان‌ها – که قدیمی‌ترین دی‌ان‌ای انسان خردمند (Homo sapiens) کشف شده در اروپاست – نشان می‌دهد که این انسان‌های اولیه نه‌تنها با سرمای شدید مبارزه می‌کردند، بلکه میراثی از سازگاری را از نئاندرتال‌ها به ارث برده بودند.
سازگاری باستانی از طریق آمیزش
وقتی انسان‌های مدرن از آفریقا مهاجرت کردند، با نئاندرتال‌ها روبرو شدند. نئاندرتال‌ها هزاران سال در اروپا و آسیا زندگی می‌کردند. این برخوردها فقط رقابت نبود. انسان‌ها و نئاندرتال‌ها با هم آمیزش داشتند. در نتیجه‌ی این آمیزش، ویژگی‌های ژنتیکی جدیدی به انسان‌های اولیه منتقل شد. این ویژگی‌ها به آن‌ها کمک کرد در شرایط سخت عصر یخبندان زنده بمانند. یک مطالعه‌ی جدید در مجله‌ی Science نشان می‌دهد که ویژگی‌های مربوط به رنگ پوست، سوخت‌وساز و سیستم ایمنی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها بوده‌اند.
پوست روشن‌تر که از نئاندرتال‌ها به ارث رسیده بود، احتمالاً به انسان‌های اولیه کمک می‌کرد تا در نور کم خورشید، ویتامین D بیشتری تولید کنند. ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها ضروری است. همچنین، سازگاری‌های متابولیکی (سوخت‌وسازی) به انسان‌ها اجازه می‌داد از غذاهای چرب، انرژی بیشتری دریافت کنند. این مزیت بزرگی در آب و هوای سرد بود، چون حیوانات چاق، منبع اصلی غذا بودند.
تقویت سیستم ایمنی
یکی از مهم‌ترین مزایای دی‌ان‌ای نئاندرتال‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن بود. نئاندرتال‌ها هزاران سال در برابر بیماری‌های اروپا و آسیا مقاوم شده بودند. آمیزش با آن‌ها به انسان‌های اولیه کمک کرد تا در برابر بیماری‌های جدید مقاوم‌تر شوند. پروتئین‌های مهم سیستم ایمنی، مانند آنتی‌ژن‌های لکوسیت انسانی (human leukocyte antigens : HLAs)، نقش مهمی در شناسایی و از بین بردن عوامل بیماری‌زا دارند. این تنوع ژنتیکی برای بقا در محیط‌های جدید که پر از میکروب‌های خطرناک بود، بسیار مهم بود.
شمشیر دو لبه‌ی میراث ژنتیکی
تمام ویژگی‌های نئاندرتال‌ها مفید نبودند. برای مثال، ژنی که باعث لخته شدن سریع خون می‌شود، در گذشته می‌توانست برای بستن سریع زخم‌ها مفید باشد. اما امروزه، همین ژن می‌تواند خطر لخته شدن خون و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. کریس استرینگر، متخصص تکامل انسان، معتقد است که این دوگانگی نشان می‌دهد که فشارهای بقا در طول زمان تغییر کرده‌اند.
آنچه از دست دادیم: فقدان دی‌ان‌ای نئاندرتال‌ها
با وجود مفید بودن برخی از ژن‌های نئاندرتال‌ها، بخش‌های بزرگی از ژنوم انسان فاقد دی‌ان‌ای آن‌هاست. ژن‌های مربوط به عملکردهای حیاتی، مانند باروری مردان و رفتار اجتماعی، احتمالاً در طول تکامل حذف شده‌اند. این نشان می‌دهد که برخی از ویژگی‌های نئاندرتال‌ها با بقای انسان سازگار نبوده و به سرعت از ژن‌های ما حذف شده‌اند.
میراث ماندگار
اگرچه نئاندرتال‌ها حدود ۴۰۰۰۰ سال پیش منظم شدند، اما تاثیر ژنتیکی آن‌ها تقریباً در تمام انسان‌های امروزی دیده می‌شود. از سوخت‌وساز بدن گرفته تا سیستم ایمنی، میراث آن‌ها هنوز بر ما تاثیر می‌گذارد. اما داستان آن‌ها پرسش‌های مهمی را ایجاد می‌کند: چرا انسان‌های مدرن از نئاندرتال‌ها بیشتر عمر کردند؟ و چه ویژگی‌هایی به انسان خردمند اجازه داد تا در جایی که دیگران نتوانستند، زنده بماند و پیشرفت کند؟
شاید هرگز به طور کامل دلیل انقراض نئاندرتال‌ها را نفهمیم، اما یک چیز قطعی است: خویشاوندان باستانی ما در دی‌ان‌ای ما زنده هستند و بر هویت و بقای ما تاثیر گذاشته‌اند.
اگر به خواندن کامل این مطلب علاقه‌مندید، روی لینک مقابل کلیک کنید: nautilus
