تا حالا شده تو یه جمع شلوغ بخوای با دوستات صحبت کنی و بفهمی کی باید حرف بزنی، کی باید ساکت بمونی و اصلاً بفهمی حرف طرف مقابل چیه؟ خب، خیلی وقت‌ها ما فکر می‌کنیم فقط با گوشهامون داریم حرف‌ها رو می‌شنویم، اما واقعیت اینه که چشم‌هامون هم یه نقش اساسی دارن!
بیاید خیلی ساده بگم: وقتی با کسی رودررو حرف می‌زنیم، نگاه کردن (یا همون “gaze” که به معنای نگاه کردن به طرف مقابله) هم یه جور زبان بدن حساب میشه که خیلی کارها می‌کنه. یکی اینکه نشون میده کی دوست داره حرف بزنه یا کی می‌خواد نوبت بگیره. دوم اینکه با نگاه کردن به طرف مقابل، راحت‌تر می‌فهمیم چی داره می‌گه و اصلاً داریم درست برداشت می‌کنیم یا نه.
اما یه سوال: وقتی تو محیطی هستیم که کلی سر و صدای مزخرف دور و برمونه، مثل یه کافه شلوغ یا مهمونی، رفتار چشم‌هامون چه تغییری می‌کنه؟ این دقیقاً همون سوالیه که یه سری پژوهش‌گر دانمارکی پیگیرش شدن.
اونا اومدن ده گروه سه نفره (یعنی سی نفر آدم با گوش‌های سالم و جوان) رو جمع کردن و با همون عینک‌های خفن که حرکت چشم رو ضبط می‌کنه (Tobii Pro Glasses 3 – یه جور عینک ردیاب چشم)، شش تا بحث مختلف راه انداختن. هر بحث حدود ۷ دقیقه طول کشید. یه نکته‌ی بانمک این بود که نصف بحث‌ها توی محیط آروم انجام شد و نصف دیگه‌ش رو تو یه سر و صدای وحشتناک پخش کردن که هشت نفر همزمان داشتن توش صحبت می‌کردن (به این می‌گن “8-talker babble” یعنی همهمه‌ی هشت نفری).
نتایجی که گرفتن خیلی جالب بود:
۱. هر وقت سروصدای پس‌زمینه زیاد می‌شد، افراد خیلی بیشتر به صورت و چشم‌های همدیگه نگاه می‌کردن و کل حرکات چشمی هم بیشتر می‌شد. یعنی چشم‌ها فعال‌تر می‌شن تا شاید یه جوری گوش‌ها رو جبران کنن.
۲. توی این شرایط پر سر و صدا، همگام‌سازی نگاه با تعویض نوبت حرف زدن هم خیلی دقیق‌تر میشه! یعنی مثلاً معمولاً وقتی کسی می‌خواد حرف بزنه، اولش یه کم نگاهش رو از بقیه می‌دزده (به این می‌گن gaze avoidance). اما توی این آزمایش، این عادت کمتر شد. یعنی افراد دیگه کمتر نگاهشون رو می‌دزدیدن و بیشتر به هم نگاه می‌کردن.
۳. جالب‌تر اینکه آخر هر نوبت حرف زدن، هم شنونده‌ها و هم گوینده‌ها ناخودآگاه نگاهشون رو به سمت کسی که قرار بعدی حرف بزنه، هدایت می‌کردن. این نشون میده چقدر نگاه کردن تو کنترل کردن روند گفتگو اهمیت پیدا می‌کنه، مخصوصاً تو شلوغی.
در کل، این تحقیق نشون داد که وقتی سر و صدای اضافی زیاده، کاملاً مشهوده که ما بیشتر از چشم‌هامون کمک می‌گیریم تا مطمئن بشیم ارتباط درست برقرار شده. یعنی نگاه کردن به طرف مقابل، اصلی‌ترین ابزار برای مدیریت بحث و فهم بهتر حرف‌ها میشه.
یه نکته‌ی مهم اینه که چنین یافته‌هایی فقط برای کنجکاوی جالب نیست؛ می‌تونه کمک کنه ابزارهای ارتباطی بهتر و استراتژی‌های جدیدی برای افرادی که تو محیط‌های شلوغ یا با مشکلات ارتباطی هستن، طراحی کنن. خلاصه اینکه دفعه بعد اگه تو یه جمع شلوغ گیر کردی، یه کم بیشتر حواست به چشمات باشه، چون خیلی بیشتر از چیزی که فکرش رو بکنی دارن در «گفتگو» شرکت می‌کنن!
منبع: +
