خب، بیاید خیلی رک و روراست درباره تاثیر تکنولوژی‌های دیجیتال روی حال و روز روانمون حرف بزنیم. الان تقریباً همه‌ی زندگی‌هامون پر شده از چیزهایی مثل هوش مصنوعی (AI) — مثلاً همون تکنولوژی‌هایی که خودشون یاد می‌گیرن و یه عالمه کار هوشمندانه انجام می‌دن — دورکاری (remote work یا همون کار کردن از خونه و راه دور)، گوشی‌های هوشمند، شبکه‌های اجتماعی و حتی تکنولوژی‌های باحال تو حوزه گردشگری (مثل اپلیکیشن‌های راهنمای سفر). اما سؤال اصلی اینجاست: آیا این ابزارها حال ما رو خوب می‌کنن یا خراب‌تر می‌کنن؟ یا شاید هر دو؟
یه تیم پژوهشی اومده یه متاآنالیز ـ یعنی یه جور جمع‌بندی کلی از کلی تحقیق مختلف ـ انجام داده تا جواب همین سؤالو پیدا کنه. اینا بین سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ بررسی کردن، ۴۷ تا مقاله حسابی رو بررسی کردن که تقریباً ۳۶ هزار نفر بزرگسال توش شرکت داشتن. اینا اومدن کلی چیزو سنجیدن مثل اضطراب، افسردگی، استرس، فرسودگی شغلی (burnout یعنی وقتی از کار خیلی خسته و بی‌انگیزه می‌شی)، تنهایی، بی‌خوابی و حتی سطح کلی شادابی روانی یا همون Psychological Well-Being (PWB) که یعنی آدم چقدر حالش با خودش و زندگیش خوبه.
حالا نتیجه چه شد؟ جالبه بدونید که استفاده از ابزارهای دیجیتال مث هوش مصنوعی و کار دورکار یا تکنولوژی‌های هوشمند تو حوزه سفر، بیشترین اثر مثبت رو روی “شادابی روانی” داشتن (اونهایی که استفاده کردن، نمره حال خوبشون بالاتر بوده) — عدد این اثر هم 0.435 بوده که توی این جور تحقیق‌ها یعنی اثر قابل توجهی داره.
ولی خب داستان همیشه فقط مثبت نیست! بیشترین اثر منفی رو دیدن روی فرسودگی شغلی با استفاده از هوش مصنوعی و دورکاری (اونایی که زیاد از این ابزارها تو کارشون استفاده می‌کنن، بیشتر خسته و بی‌انگیزه می‌شن). اون عدد منفی هم -0.478 بوده که نشون میده رابطه قوی‌ای بین زیاد تو فضاهای دیجیتالی بودن و خسته و بی‌انرژی شدن وجود داره.
یعنی چی؟ یعنی تکنولوژی‌های دیجیتال تو همون حدی که می‌تونن کمک کنن حال و کیفیت روانیمون بهتر شه، می‌تونن ما رو خسته و تنهاتر هم بکنن! همه چیز بستگی داره به شرایط و اینکه چجوری با این ابزارها در ارتباط باشیم.
یه نکته خیلی جالب: توی این تجزیه و تحلیل کلی، پژوهشگران نگاه کردن به موضوعات زمینه‌ای هم — مثل اینکه شرایط محیطی، کاری و اجتماعی چه تاثیری رو این ماجرا داره (به این می‌گن moderation analysis که یعنی اثر عوامل جانبی رو سنجیدن). مثلاً ممکنه برای یکی کار با هوش مصنوعی انگیزه‌بخش باشه، برای یکی دیگه اضطراب‌آور.
جمع‌بندی اینکه دنیای دیجیتال یا این عصر دیجیتالی هم حال‌مون رو خوب می‌کنه، هم ممکنه اعصابمون رو خورد کنه! بستگی داره چه جوری و چقدر بریم سراغش. پس هم از خوبی‌هاش استفاده کنید، هم حواستون باشه خراب‌کننده هم می‌تونه باشه!
راستی دوست داشتی کل دیتیل تحقیقات رو بخونی، می‌تونی بری این آدرس: https://www.crd.york.ac.uk/PROSPERO/search و کد CRD42024560285 رو بزنی. خلاصه دیجیتال هم نعمت داره هم زحمت، بستگی داره چطور استفاده کنی!
منبع: +
