اگه اهل ساخت‌وساز باشی یا حتی گه‌گاهی به پروژه‌های ساختمونی نگاه کرده باشی، می‌دونی که سیمان یکی از اصلی‌ترین موادیه که بدونش تقریبا هیچ برج و جاده و ساختمونی شکل نمی‌گیره. حالا نکته‌ش اینه که همین سیمان هر سال میلیاردها تن گاز گلخانه‌ای وارد جو می‌کنه و سهمش حدود ۷٪ از کل آلاینده‌های دنیا رو تشکیل داده! یعنی خیلی بیشتر از اون چیزیه که فکرشو بکنی.
الان یه استارتاپ سوئدی به اسم Cemvision شکل گرفته و می‌خواد این وضعیت رو عوض کنه. بچه‌های Cemvision دارن رو سیمانی کار می‌کنن که هم آلایندگی‌ش خیلی کمتره و هم به جای استفاده از سوخت‌های فسیلی، دست گذاشتن روی سوخت‌های سبزتر و مواد بازیافتی. حالا بذار برات تعریف کنم دقیق چی کار می‌کنن:
معمولاً توی کارخانه‌های سیمان، باید سنگ آهک رو بجوری خرد کنن و بعدش اون رو حسابی گرم کنن (معمولاً با سوزوندن گاز یا زغال‌سنگ) تا به ماده‌ی مورد نظر برسن. این کار به دمای وحشتناک بالایی، حدود ۱۴۵۰ درجه سانتی‌گراد (یعنی چیزی نزدیک ۲۶۵۰ درجه فارنهایت!) نیاز داره و علاوه بر مصرف کلی انرژی، کلی هم گاز CO2 آزاد می‌کنه.
Cemvision اومده این روند رو یکم عوض کرده. اول اینکه دیگه نمی‌خوان سیمان پرتلند تولید کنن؛ سیمان پرتلند همون مدل کلاسیک و جاافتاده‌ایه که الآن همه جا استفاده می‌شه. این بچه‌ها فرمولی دارن که دمای لازم براش کمتره (تقریباً ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد یا همون ۲۲۰۰ درجه فارنهایت)، پس مصرف انرژی رو کلی کاهش می‌دن.
برای گرمایش هم دست روی سوخت‌های جدید و تمیز گذاشتن: مثلاً می‌تونن به‌جای سوخت فسیلی، از پلاسمای خاص، هیدروژن و برق استفاده کنن. (پلاسما یه حالت پرانرژی از ماده‌ست؛ مثلاً توی لامپ‌های فلورسنت دیده می‌شه.) سیمان‌شون رو فعلا توی کوره آزمایشی با ظرفیت تولید روزانه تا ۱۲ تُن امتحان کردن و جالبه که این ماده هم مقاومه و هم موقع ترکیب با آب، زیاد داغ نمی‌شه. اینا برای کسایی که می‌خوان با سیمان سازه بسازن خیلی مهمه.
یه بخش جذاب دیگه توی کار Cemvision، توجه فوق‌العاده‌شون به اقتصاد چرخشی ـه (یعنی استفاده دوباره از مواد دورریختنی به جای منابع بکر). اونا برای تولید سیمان‌شون از مواد ضایعاتی مثل tailings معادن (یعنی خاک‌آبه‌ها و دورریزهایی که بعد استخراج مدن می‌موند) و slag کارخونه‌های فولاد (slang اسم اون گِرد و غبار یا ضایعاتی‌ـه که کنار تولید آهن و فولاد ایجاد می‌شه) بهره می‌برن. جدیداً هم درآوردن که می‌تونن از slag دوتا نوع کوره مختلف فولادسازی استفاده کنن: electric arc furnace و basic oxygen furnace (یعنی انواعی از کوره‌ها که یکی با برق و یکی با اکسیژن کار می‌کنه). این کار باعث می‌شه کمتر سراغ سنگ آهک جدید یا منابع خام دیگه برن و این یعنی باز آلودگی کمتر!
این شرکت سال ۲۰۱۹ تو استکهلم سوئد راه افتاده و دست برقضا یکی از اعضای برنامه Breakthrough Energy Fellows (یه شتاب‌دهنده معروف جهانی برای تکنولوژی‌های پاکِ بیل گیتسه) و Norrsken accelerator (تأسیس‌شده توسط یکی از موسسان Klarna، یه غول فین‌تک اروپایی) هم بوده.
یکمی از تاثیرشون برات بگم: تا الان که سیمان عادی داره کلی آلودگی درست می‌کنه و Cemvision می‌تونه تا ۸۰ تا ۹۵ درصد این آلودگی‌ها رو کم کنه! یعنی اگه این روششون همه‌گیر بشه، سهم عظیمی توی جنگ با تغییرات آب‌وهوایی دارن. حالا با کلی شرکت ساختمانی و معدنی همکاریشون رو شروع کردن و دارن تست می‌کنن.
حالا البته یه سری نکته هم هست: معمولاً سیمانی که Cemvision می‌سازه احتمالاً گرون‌تر از سیمان سنتی درمیاد، پس یا باید سیاست‌های دولتی حمایت کنن یا مشتری‌هایی باشن که حاضر باشن گرون‌تر بخرن. اروپا الان یه قانون داره که مجبور می‌کنه شرکت‌ها بابت آلودگی پول بدن؛ این کار کم‌کم باعث می‌شه سیمان Cemvision هم رقابتی‌تر شه. جالب اینجاست که خودشون می‌گن محصول‌شون از روش‌های پیشرفته مثل carbon capture (یعنی دستگاه‌هایی که فقط آلودگی هوا رو می‌گیرن و جمع می‌کنن) ارزون‌تر درمیاد.
یه مانع دیگه اینه که صنعت سیمان کلاً محافظه‌کاره و خیلی وقتا به راحتی زیر بار تکنولوژی جدید و مواد جدید (غیر از پرتلند) نمی‌ره. پس Cemvision باید کلی تلاش کنه تا تولیداتش رو به‌صورت گسترده جا بندازه.
برنامه بزرگ بعدی‌شون چیه؟ قراره توی شمال اروپا یه کارخانه تولید در ابعاد صنعتی بسازن؛ این کارخونه تا سال ۲۰۲۸ راه می‌افته و ظرفیتش ۵۰۰ هزار تن در ساله! فعلاً هم دارن برای جذب سرمایه پول جمع می‌کنن.
خلاصه بخوام بگم: Cemvision داره تلاش می‌کنه سیمان محیط‌زیست‌دوست‌تر و آینده‌نگر تولید کنه و شاید تو سال‌های نزدیک، نامش بیشتر و بیشتر شنیده بشه. کی می‌دونه؟ شاید آینده‌ی ساخت‌وساز رو همین جور استارتاپای خلاق بسازن!
منبع: +
