این هفته واقعاً اخبار علمی پر از سوپرایز بود، از کشف‌هایی که نوع نگاه‌مون به فضا رو عوض می‌کنه تا تکنولوژی‌هایی که یکم هم ترسناک به نظر میان!
بیاید با یه خبر بین‌کهکشانی شروع کنیم: دنباله‌دار 3I/ATLAS. این دنباله‌دار خیلی خاصه چون از جایی خارج از منظومه شمسی ما اومده و اواخر ژوئن اولین بار رویت شد. حالا دانشمندا تونستن سن و منشا اون رو کمی بهتر کشف کنن و به این نتیجه رسیدن که احتمال زیاد این دنباله‌دار از گوشه‌های خیلی دور راه شیری اومده و شاید حتی از زمان‌های ابتدایی تشکیل کهکشان باقی مونده باشه! یعنی شاید میلیاردها سال از خورشید ما دیرینه‌تر باشه.
جالب‌ترش اینکه این دنباله‌دار قبل از اینکه خیلی به خورشید نزدیک بشه، شروع کرده مثل یه شلنگ آتشنشانی، آب فشوندن به بیرون! دانشمندها این رفتار عجیب رو زیر نظر گرفتن و حتی فضاپیمای اروپایی مارس رو مأمور کردن تا نزدیک‌ترین عکس‌ها رو از ابر درخشان (یا همون کُما) اطرافش بگیره.
خبرهای فضایی عجیب فقط به این یکی ختم نشد! امسال برای اولین بار دانشمندها تونستن با تلسکوپ رادیویی تصویری از دو سیاه‌چاله که دور هم می‌چرخن بگیرن – سیاه‌چاله همون اجرامی هستن که جاذبه‌شون اونقدر قدرتمنده که حتی نور هم نمی‌تونه ازشون فرار کنه. تازه سرنخ‌هایی از وجود ستاره‌های «ماده‌ی تاریک» هم دیده شده (ماده‌ی تاریک یعنی چیزی که نمی‌بینیمش ولی بیشتر جرم کهکشان‌ها رو تشکیل می‌ده و هنوز کسی دقیقاً نمی‌دونه چیه). تیم جیمز وب هم با کشف هشت پدیده گرانشی فوق‌العاده، دوباره نظریه‌های اینشتین رو تأیید کرد.
حالا بریم سراغ زمین خودمون و داستان عجیب جاذبه زیر پای ما! سال ۲۰۰۷ دانشمندها یه اختلال عجیب در جاذبه زمین کشف کردن که به اندازه طول کل قاره آفریقا بود! این اختلال جالب همزمان با یه جور پرش مغناطیسی اتفاق افتاد و تقریباً دو سال ادامه داشت، اما حدود ۱۸ سال طول کشید تا دانشمندها داده‌های ماهواره‌های GRACE (که کارشون بررسی تغییرات جاذبه زمین بود) رو کامل بررسی و واقعاً به این موضوع پی ببرن! احتمالاً این اتفاق بخاطر جابجایی سریع جرم توی گوشته عمیق زمین اتفاق افتاده ولی هنوز رازهای زیادی داره.
یه پرش به باستان‌شناسی بزنیم. برخلاف چیزی که تو مدرسه بهمون گفتن، کریستف کلمب اصلاً اولین کسی نبوده که آمریکا رو کشف کرده! در واقع بومی‌های آمریکا هزاران سال قبل اونجا زندگی می‌کردن و حتی وایکینگ‌ها و دریانوردهای پلینزی هم حدود هزار سال پیش به قاره آمریکا رسیده بودن. مثلاً بقایای محل زندگی وایکینگ‌ها در شمال نیوفاندلند پیدا شده که حدود ۵۰۰ سال قبل از کلمب بوده.
خبرهای تکنولوژی هم پرتپش بود؛ گروهی از دانشمندها تونستن با کمک هوش مصنوعی، ویروس‌های کاملاً جدید طراحی کنن! این ویروس‌ها باکتریوفاژن (یعنی فقط به باکتری حمله می‌کنن، نه انسان یا حیوان و گیاه). هدف اولیه این پروژه، ساختن ویروس‌هایی برای مبارزه با سوپرباگ‌ها (باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک) بوده ولی بعضی‌ها نگران این هستن که با سوءاستفاده از هوش مصنوعی (مثلاً همون Generative AI یعنی هوش مصنوعی‌ای که خودش می‌تونه محتوا یا طرح بسازه) شاید یه روزی ویروس‌های خطرناک‌تر هم ساخته بشه. فعلاً تهدید جدی نیست اما تا هوش مصنوعی رو درست و حسابی قانون‌گذاری نکنیم، کی می‌دونه چی پیش میاد…
خب، حالا چندتا نکته و خبر باحال دیگه از کل دنیا:
- ربات‌ها با مدل‌های پیشرفته Google DeepMind خیلی باهوش‌تر شدن و حالا حتی بهتر می‌تونن دنیا رو بفهمن.
- سه نفر بخاطر ساخت موادی که خیلی شبیه جادو تو هری پاتر بود، جایزه نوبل شیمی رو بردن!
- یه گونه دایناسور خیلی خاص به اسم “شمشیر اژدهای ژوراسیک” کشف شده که شاید معمای تکامل رو یکم حل کنه.
- کشتی معروف شَکلتون (Endurance) که داستانش رو شنیده بودیم، طبق بررسی‌های جدید واقعاً مشکلات ساختاری فراوون داشته!
بخش هواشناسی کمی نگران‌کننده بود: فقط تا ژوئن ۲۰۲۵، حوادث اقلیمی مثل آتش‌سوزی، سیل و گردباد بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار به آمریکا خسارت زدن! دانشمندها می‌گن این روند با گرم شدن زمین هر سال بدتر میشه.
آخر هفته اگر دنبال چیزهای جذاب‌تر هستین، پیشنهاد می‌کنم برید سراغ خلاصه کتاب‌هایی درباره پاندمی‌ها، نظرات علمی نسبت به تاثیر دولت‌ها روی CDC یا بحث‌هایی درباره جدیدترین تلاش‌های چین برای کم‌کردن گازهای گلخانه‌ای!
در نهایت، عاشق فضاگردی روی مریخ هستید؟ همین الان می‌تونید با یه ویدیوی انیمیشنی جدید، هزار مایل دره‌های پیچاپیچ مریخ رو از بالا تماشا کنید، که با داده‌های جدید فضاپیمای Mars Express ساخته شده.
از این به بعدم اگر دوست دارین همیشه اخبار علمی داغ رو زودتر بدونین، علاوه بر اینستاگرام و تلگرام خودمون، کانال‌های Live Science توی واتساپ، فیسبوک، توییتر، اینستاگرام، تیک‌تاک و کلی شبکه اجتماعی دیگه آپدیت میشن!
خلاصه اینکه علم هیچ‌وقت نمی‌ایسته و هر هفته با چیزهای عجیب‌تر، ما رو غافلگیر می‌کنه! شما دوست دارین کدوم رو بیشتر دنبال کنین: رازهای کیهانی یا تکنولوژی‌های خفن؟
منبع: +
