یه خبری براتون دارم که خیلی جالبه، مخصوصاً اگه خودت یا اطرافتون نوجوان دارین یا به سلامت روان علاقه‌مندی! موضوع اینه: محقق‌ها دارن از گوشی‌های هوشمند، یه جور جدید برای رصد طولانی‌مدت سلامت روان نوجوان‌ها طراحی کردن. این روشِ جدید رو می‌گن Digital Phenotyping — یعنی گرفتن داده‌هایی که گوشی موبایلِ هر کسی خودش به طور پنهونی ذخیره می‌کنه (مثلاً چند ساعت آدم صفحه روشن کرده یا قدم زده یا کجا رفته یا چطور با بقیه ارتباط داشته)، برای اینکه بفهمن اون آدم دقیقاً تو چه وضعیتی از نظر روحی و روانی قرار داره.
چرا این کار؟ ببین، معمولاً دکترای اعصاب و روان میان از خود طرف می‌پرسن که حالش چطوره و اونم با صَلاح دید خودش جواب می‌ده. البته، این روش خیلی دقیق نیست، چون هر کسی ممکنه اشتباه کنه یا حواسش نباشه یا حتی نخواد همه چیز رو بگه! حالا فرض کن آدم‌ها بتونن با کمک گوشی‌شون، اطلاعات خودشون رو بدون دردسر و حتی گاهی بدون اینکه خودشون متوجه شن ارسال کنن. این یعنی هم داده‌ها بیشتره، هم فشار روانیِ مصاحبه و فرم پر کردن کمتره و هم می‌تونن مدام وضعیت رو بررسی کنن!
توی این مطالعه که توسط یه تیم تحقیقاتی از محقق‌ها به سرپرستی دِبی هوانگ و همکاراش انجام شده، ۴۸ تا نوجوان با سن تقریبی ۱۶ سال (میانگین دقیقشون ۱۵٫۸۵ سال و انحراف معیار ۱.۳۷ — که یعنی بیشتر شرکت‌کننده‌ها دور و بر همین سن بودن) شرکت کردن. تقریباً نصفشون (۵۴٪) دختر بودن و همین تعداد هم از اقلیت‌های نژادی یا قومی بودن. دو دسته هم داشتن: نصف با مشکلات «اختلال دوقطبی» (Bipolar Disorder) بودن و نصف دیگه هیچ مشکلی تو سلامت روان نداشتن. اگر با اختلال دوقطبی آشنا نیستی، یعنی آدم مدام بین حالت شادی عجیب و غم شدید (یا افکار منفی شدید) تغییر حالت می‌ده.
خب، تو این پروژه، به هر کدوم یه اپ مخصوص به اسم Beiwe App معرفی کردن (یه اپ تخصصی برای همین Digital Phenotyping که فقط داده‌های حرکتی و رفتاری رو از سنسور گوشی می‌گیره). داده‌هاش هم دو جور بوده: هم داده‌های غیرمستقیم (یعنی «Passive Data» — مثل تعداد قدم‌ها، میزان تماس‌ها، وضعیت مکان‌یابی و… که بدون دخالت خود آدم جمع می‌شه) و هم یه سری نظرسنجی کوتاه که هفته‌ای سه بار براشون ارسال می‌شده. علاوه بر اون، هر ماه هم با خود نوجوان و مراقبش یه مصاحبه انجام می‌شده که ببینن وضعیتش چطور تغییر کرده.
اگه بخوای بدونی چقدر جدی و درست این کار پیش رفته: از مجموع ۸۳۵ تا مصاحبه بالینی، ۹۹٪ کامل انجام شده! یعنی تقریباً هیچ مصاحبه‌ای هدر نرفته. برای داده‌های غیرفعال هم ۸۹٪ اطلاعات درست جمع شده (۲۲۲۳۳ تا از ۲۵۰۲۹ تا). تنها قسمتی که یکم ریزش داشته، همین پرسشنامه‌های هفتگی بوده که تقریباً ۴۷٪ پرشدگی داشتن (یعنی حدود نصف پرسشنامه‌ها برگشته).
یه نکته جالب: میزان جمع‌آوری داده‌های غیرفعال (همون دیتاهای اتوماتیک گوشی) تو هر دو گروه نوجوان‌ها ثابت مونده، ولی هر چی زمان گذشته، هم تعداد مصاحبه‌های بالینی و هم جواب دادن به نظرسنجی‌های فعال کمتر شده. این نشون می‌ده که جمع کردن داده‌ها با روش خودکار (همون Digital Phenotyping) کلی راحت‌تر و قابل اطمینان‌تر هست و نسبت به پر کردن پرسشنامه یا حرف زدن با مشاور، شانس موفقیت بالاتری داره.
در کل، نتیجه این تحقیق اینه که استفاده از گوشی با کمک Digital Phenotyping کلی می‌تونه به فهم وضعیت سلامت روانی نوجوان‌ها کمک کنه و احتمالاً آینده تشخیص و درمان این سبک اختلالات رو متحول می‌کنه. البته هنوز یه نکته مهم باقی مونده: باید بررسی کنن که آیا واقعاً این داده‌های دیجیتال، تغییرات واقعی روحی فرد رو همونو نشون می‌دن یا نه. چون همه چی داده و عدد نیست، باید ببینن این اطلاعات چقدر می‌تونن تو تصمیم‌های پزشک و درمان کاربرد داشته باشن یا نه!
در کل اگه خلاصه بخوام بگم، آینده سلامت روان شاید تو جیب همین بچه‌ها باشه — یه اپ، کلی داده و دنیایی فرصت برای سلامتی بهتر.
منبع: +
