اگه خبر داغ سوراخ عجیبی تو پیادهروی شیکاگو رو شنیده باشی، میدونی که اوایل سال پیش ملت کلی گفتوگو راه انداختن و حتی کلی آدم با سکه و چیزای دیگه رفتن زیارتش! خیلیا فکر میکردن این «سوراخ موش شیکاگو» شاهکار یه موشه، ولی خب، دانشمندها یه تحقیق جدید انجام دادن و واقعیت یه کم فرق میکنه.
ماجرا چیه؟ بیاید ساده تعریف کنم: یه جای پیادهروی شیکاگو رد بزرگ و خیلی واضحی از یه جونده مونده بود که خیلی شبیه موش بهنظر میومد. این سوراخ سالها بود بود، ولی وقتی یه هنرمند و کمدین اهل شیکاگو به اسم وینسلو دوماین اونو تو شبکه اجتماعی ایکس (همون توییتر سابق) پست کرد، معروف شد و توریستهاهو راهی اون محل شدن!
همین معروفیت باعث شد دانشمندها هم فضولیشون گل کنه و حسابی ماجرارو کنکاش کنن! رئیس اصلی این تحقیق، مایکل گراناتوسکی، یه زیستمکانیکدان تکاملی (یعنی کسی که رابطه بین فرم بدن و حرکت حیوانات و فرگشت رو بررسی میکنه)، خودش اولش فکر کرد که سوراخه کار یه موشه. ولی خودش میگه: “حدس زدن سادهترین راه علمی نیست!”
به همین خاطر تیمش شروع کرد به جزئیات توجه کردن. ادوین دیکینسون، یکی دیگه از نویسندههای تحقیق و باستانشناس دانشگاه کلگری، میگه که عکسای سوراخ تو شبکههای اجتماعی باعث شد بفهمن اوضاع اونطور که فکر میکردن نیست. چون اولاً ردپا و اثری از حرکت موش قبل و بعدش رو سیمان دیده نمیشد، دوماً شکلش خیلی با موش جور نبود.
برای اینکه بفهمن واقعاً کار کدوم جوندهس، از یه اپلیکیشن به اسم iNaturalist کمک گرفتن. این برنامه مخصوص علاقهمندای طبیعته که میرن و هر چیزی از حیوانات و گیاهان ببینن، اونجا ثبت میکنن و حسابی لیست کامل موجودات محلی رو داره. محققها فهمیدن دنبال رد یه حیوان با چهار پا، پنجههای پنجتا انگشتی و دم میگردن.
حالا مسئله اندازه مهم شد، اما یه مشکل بزرگ داشتن: قبل اینکه کسی دقیق سوراخو اندازه بگیره، شهرداری شیکاگو اونو کند و برد، چون جمعیت زیادی از توریستها محله رو شلوغ کرده بودن! ولی با کلی عکس مردمی که با سکه و وسایل دیگه از سوراخ گرفتن، تونستن طول و عرضشو حدس بزنن.
تحلیل دادهها و مقایسه با نمونههای موزه تاریخ طبیعی آمریکا نشون داد احتمال اینکه این رد، کار سنجاب خاکستری شرقی (اسم علمیش Sciurus carolinensis) یا سنجاب روباهی (Sciurus niger) باشه، ۹۸.۷ درصده! یعنی تقریباً قطعیه که موش کارهای نبوده!
این ماجرا یه درس مهم داره: همین که ملت این سوراخو “موش” دونستن چون معروفیت بیشتری براش میاره، دلیلی بر صحتش نبود. جالبه یکی از همونهایی که سوراخ رو سر زبونا انداخت، میگه: “سنجابها قیافهشون عامهپسندتر از موشهاست، ولی اینکه بهش گفتن سوراخ موش، جزو همون باعثهای معروف شدنش شد.”
درنتیجه محققها پیشنهاد دادن اسمشو بزارن “سنجاب پیادهروی شهر بادخیز” (Windy City Sidewalk Squirrel)، چون شهر شیکاگو رو به اسم شهر بادخیز هم میشناسن.
آخرشم واسه اینکه جمعبندی کنم، حرف یکی از محققها رو نقل میکنم: “ما با همین تحقیق میخوایم مردم بفهمن که علم قرار نیست چیز ترسناک یا خیلی پیچیدهای باشه. حتی درباره سادهترین چیزها با دقت علمی نگاه کنیم، ممکنه حقیقت خیلی جالب و متفاوت پیدا کنیم. هرکدوم از ما میتونیم از روش علمی تو زندگی روزمرهمون استفاده کنیم.”
راستی اگه به جوندهها علاقه داری، جالبه بدونی چیزای عجیب دیگهای هم دیده شده: مثلاً یه موش کوهی پشمالو ۸۴ سانتی گفتگو شده که واسه اولین بار دوربینها گرفتنش یا اینکه تعداد موشها تو شهرای آمریکا شدیداً داره زیاد میشه! تازه دانشمندها به یه گروهی از موشها یاد دادن با ماشین کوچولو رانندگی کنن و اونا هم باحال رانندگی کردن! (موشها همیشه سوژههای جذابی دارن)
پس دفعه بعد یه رد عجیب روی پیادهرو دیدی، شاید سنجاب باشه نه موش!
منبع: +
