خب بذارین یه موضوع جدی رو با هم باز کنیم: کلی آدم تو دنیا با افکار یا رفتارای خودکشی یا آسیب زدن به خودشون دست‌وپنجه نرم می‌کنن، و همه ما می‌خوایم بدونیم چی واقعاً بهشون کمک می‌کنه. اخیراً محقق‌ها اومدن نشستن و یه تحقیق خیلی گسترده رو درباره تاثیر درمان شناختی رفتاری (CBT) روی این موضوع انجام دادن.
اول یه توضیح ریز درباره CBT بدم: CBT یعنی درمان شناختی رفتاری، یه روش روان‌درمانیه که سعی می‌کنه با تغییر سبک فکر کردن آدم‌ها و رفتارشون حال روحیشون رو بهتر کنه. یعنی مثلاً به جای اینکه آدم مدام تو افکار منفی بمونه، یاد می‌گیره این افکار رو شناسایی و تغییر بده.
خب حالا چی کار کردن؟ یه عالمه دیتابیس و منبع علمی، هم انگلیسی و هم چینی، مثل PubMed، PsycINFO، Cochrane و کلی جای دیگه رو زیر و رو کردن تا همه مطالعاتی که توش یه گروه آدم بزرگسال (۱۸ تا ۶۵ ساله) CBT گرفتن و بعدش شدت افکار و رفتارای خودکشی و افسردگی‌شون چک شده رو جمع کنن. فقط تحقیقاتی رو گذاشتن تو کارشون که اسمش RCT بود. RCT یعنی “مطالعات با شانس مساوی”، یعنی افراد یه جور منصفانه و اتفاقی تو گروه دارو یا درمان قرار گرفتن. این باعث می‌شه نتیجه‌ها قابل اعتمادتر باشن.
چی پیدا کردن؟
کل ۲۸ تا تحقیق بزرگ رو بررسی کردن که جمعاً نزدیک ۵۹۰۰ نفر توش شرکت داشتن که عدد کمی نیست!
نتایج درباره افکار خودکشی جالب بود. تو مدت کوتاه (تا ۶ ماه)، اونایی که CBT گرفتن خیلی کمتر تو فکر خودکشی بودن (عدد علمی‌اش بهش می‌گن SMD: –۰.۲۵)، اما تو مدت میانه (۶ تا ۱۲ ماه) و حتی بلندمدت (بیشتر از یک سال)، تاثیرش اون‌قدر معلوم نبود و فرقش با آدمایی که CBT نگرفتن خیلی زیاد نشد.
ولی وقتی بحث رفتاره، یعنی این که کسی واقعاً تلاش کنه به خودش آسیب برسونه یا دست به خودکشی بزنه، CBT حتی تو بلندمدت هم تونست تاثیر ثابت و خوبی بذاره. مثلاً تو مدت کوتاه تا یک سال، شانس خودآزاری حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد کمتر می‌شد (اینجا از مفهوم OR استفاده می‌کنن: یعنی نسبت شانس؛ هر چی عددش پایین‌تر باشه، یعنی شانس اون رفتار هم کمتر شده).
یه نکته دیگه هم پیدا کردن: کسایی که CBT گرفتن، تو هر فاصله زمانی که بررسی شدن (کوتاه، میانه، یا بلندمدت) نشون دادن که افسردگی‌شون نسبت به گروهی که CBT نگرفتن واضحاً کمتر شده. یعنی تاثیری که روی افسردگی می‌ذاره تقریباً همیشه مثبت و معنی‌داره.
تحلیل دقیقشون هم با مدل تصادفی یا Random-effects model انجام شد؛ یعنی روشی که باعث می‌شه نتیجه‌ها حتی اگه مطالعات با هم تفاوت داشته باشن، باز کلیتش درست دربیاد.
یه ابزار دیگه که استفاده کردن این بود: ابزار خطر سوگیری کوکرین (Cochrane Risk of Bias tool). یعنی بررسی کردن ببینن کدوم مطالعه‌ها احتمال داره نتیجه‌هاشون به خاطر اشتباه یا خطا وسط کار خراب شده باشه یا نه.
خلاصه چی می‌تونیم بگیم؟ درمان شناختی رفتاری (CBT) تو کوتاه مدت خیلی خوب می‌تونه فکرای خودکشی رو کم کنه و روی رفتارهای خودآزاری و افسردگی هم تاثیر مثبت و پایداری داره. ولی اگه دنبال تاثیر شدید تو بلندمدت فقط رو فکرهای خودکشی باشیم، هنوز نیاز به تحقیق‌های بیشتری هست تا بشه با اطمینان نظر داد. اما همین الان هم به نظر می‌رسه اگه کسی درگیر این مشکل‌هاس، CBT یکی از بهترین گزینه‌های روان‌درمانی می‌تونه باشه و حتماً ارزش امتحان کردن داره.
پس اگه دوروبرت کسی این احساس‌ها رو داره (یا خودت)، بدون که CBT می‌تونه کمک کنه و بهتره از یه متخصص حرفه‌ای کمک بگیری.
منبع: +
