خب بچه‌ها، امروز قراره یه خبر حسابی مهم رو درباره ویندوز ۱۰ با هم بررسی کنیم. همین چند روز پیش، مایکروسافت یه آپدیت خیلی بزرگ داد که نزدیک به ۱۷۲ تا حفره امنیتی (یعنی جاهایی که هکرها می‌تونن سوءاستفاده کنن و به کامپیوتر نفوذ کنن) رو توی سیستم‌عامل‌های ویندوزش بست. اما خبر اصلی اینجاست: این آخرین بار بود که ویندوز ۱۰ آپدیت امنیتی دریافت می‌کرد! یعنی اگر هنوز ویندوز ۱۰ داری و نمی‌خوای یا نمی‌تونی بری سراغ ویندوز ۱۱، الان باید حواست رو جمع کنی. بذار همه داستان رو برات راحت و رفاقتی توضیح بدم.
راستی، این آپدیت جدید، دو تا باگ خیلی مهم داشت که بهش میگن «Zero-Day». Zero-Day یعنی باگی که قبل از این که شرکت اصلاً فرصت کنه درستش کنه، هکرها شروع کردن به سوءاستفاده ازش! اولین باگ مربوط میشه به یه درایور مودم قدیمی به اسم Agere Modem که توی ویندوز بیشتر از ۲۰ ساله هست. مایکروسافت برای اینکه دیگه کسی نتونه ازش سوءاستفاده کنه، کلاً این درایور رو از ویندوز حذف کرد!
دومین باگ مربوط به یه سرویس به اسم RasMan (یا همون Windows Remote Access Connection Manager) هست – این سرویس کارش مدیریت وصل شدن به شبکه (مثلاً با وی‌پی‌ان یا دیال‌آپ) هست. دفعه اولی هست که دیدن هکرها واقعاً در حال سوءاستفاده زنده از این باگ شدن.
اگه کاربر آفیس هستی، بدون که دو تا باگ خطرناک دیگه هم گزارش شده که مربوط به بخش Preview Pane (پیش‌نمایش فایل‌ها توی ایمیل) هست. یعنی حتی اگه فایل رو باز نکنی و فقط توی پیش‌نمایش ایمیل بیاد، اگه هکر ایمیل آلوده فرستاده باشه، امکان نفوذ هست! خلاصه اگر فایل مشکوک اومد، اصلاً و ابداً حتی نگاهش هم نکن!
مایکروسافت توی Word هم یه تغییر عجیب داده: از این به بعد، اسناد جدید به طور پیش‌فرض میرن توی OneDrive (فضای ابری خود مایکروسافت یعنی جایی آنلاین برای ذخیره فایل‌ها). اگه نمی‌خوای فایل‌هات خودکار اونجا ذخیره بشه، می‌تونی از بخش تنظیمات Word اینجا رو غیر فعال کنی (اگه دوست داشتی سرچ کنی: ZDNet راهنمای تصویری گذاشته).
یه باگ مهم دیگه درباره WSUS هست. WSUS یعنی سرویسی توی ویندوز سرور که مسئول دریافت و نصب آپدیت‌های امنیتی روی کامپیوترهای شبکه است. الان یه آسیب‌پذیری خیلی خطرناک به نام CVE-2025-59287 پیدا شده که نیاز به لاگین نداره و با نمره تهدید ۹.۸ از ۱۰ حسابی جدیه. مایکروسافت میگه هنوز کسی ازش سوءاستفاده نکرده اما احتمال داره به‌زودی بشه، پس اگه مسئول شبکه هستی، سریع وصله شو نصب کن!
حالا بیایم سر اصل ماجرا: پایان کار ویندوز 10. دیگه از همین ماه خبری از آپدیت امنیتی براش نیست. اما خب، چیکار میشه کرد؟
اولین راه اینه که بری سراغ ویندوز ۱۱ (البته اگه کامپیوترت از نظر سخت‌افزاری جواب میده). اما اگه سیستم قدیمیه یا دوست نداری کوچ کنی، مایکروسافت خودش یه راه گذاشته: برنامه ESU (یعنی Extended Security Updates – آپدیت‌های امنیتی توسعه‌یافته). با پرداخت ۳۰ دلار (یا اگه کامپیوترت رو ثبت کنی رایگان!) می‌تونی یک سال دیگه آپدیت امنیتی بگیری. البته این آپدیت فقط برای امنیت هست و خبری از قابلیت جدید یا پشتیبانی فنی نیست.
عکس راهنمایی‌ها و آموزش فعال‌سازی ESU رو هم می‌تونی توی کانال YouTube «Ask Your Computer Guy» ببینی. فقط یادت باشه: باید با اکانت مایکروسافت وارد ویندوز بشی تا گزینه ثبت‌نام برات بیاد.
حالا اگه از ویندوز خسته شدی یا دنبال یه تجربه جدید و رایگان هستی، وقتشه لینوکس رو امتحان کنی! وب‌سایت endof10.org پر از راهنمای قدم‌به‌قدم برای نصب لینوکسه و همه جوره کمکت می‌کنه. اگه اولین بارت هست، من پیشنهاد می‌کنم لینوکس مینت (Linux Mint) رو امتحان کنی. خیلی سبک و راحت هست و تقریباً روی هر سیستمی که ۲ گیگ رم و پردازنده ۶۴ بیتی داشته باشه اجرا میشه. واقعاً مناسب شروع برای کسانیه که تا حالا ویندوز بودن.
در ضمن، نرم‌افزاری به اسم LibreOffice هم داره که شبیه مجموعه آفیسه و فایل‌های Word و Excel رو راحت باز می‌کنه. اگه دوست داری قبل از نصب کل سیستم اول امتحانش کنی، کافی‌هست با یه فلش USB لینوکس رو نصب کنی و به صورت “زنده” اجراش کنی (یعنی بدون اینکه چیزی رو سیستم فعلیت تغییر بده). هر وقت هم ری‌استارت کنی، همه‌چی برمی‌گرده به حالت قبل؛ پس نگرانی نداره!
آخر سر: فقط بدون این بار فقط ویندوز ۱۰ نبود که بازنشسته شد! محصولاتی مثل Exchange Server 2016 و 2019، Skype for Business 2016، Outlook 2016 و Windows 11 IoT Enterprise Version 22H2 هم همزمان باهاش به پایان عمر رسیدن و دیگه آپدیت براشون نمیاد.
خلاصه، بچه‌ها اگه به خاطر این ماه آپدیت یا نصب لینوکس یا هر سوالی گیر کردی یا مشکلی پیش اومد، توی کامنت‌ها تجربه‌تو بنویس! همیشه یه نفر هست که کمک کنه یا خودش این راه رو رفته باشه. موفق باشی!
منبع: +
