بیاید یه کم در مورد اون استرسی حرف بزنیم که موقع اجراهای موسیقی – مخصوصاً تو گروههای کُر (همون گروههایی که همه با هم آواز میخونن) – سراغمون میاد. این استرس رو بهش میگن Music Performance Anxiety یا همون اضطراب اجرای موسیقی، که واقعاً شایع هم هست و میتونه کاری کنه نه فقط اجرای آدم ضعیف بشه، بلکه حس و حال کلی آدم رو هم نابود کنه.
حالا دانشمندای چینی اومدن بررسی کردن که چی باعث میشه بعضیا تو گروه کُر این اضطراب رو کمتر حس کنن. کلیدیترین عنصری که پیدا کردن، چیزی بود به اسم “psychological resilience” یا همون مقاومت روانی — یعنی اون قدرتی که بتونی بعد از یه ناکامی یا فشار روحی، سریع خودتو جمع و جور کنی و قوی بیای جلو. خلاصه میشه گفت: مقاوم باشی یعنی زود واست کاسه کوزه روانی به هم نریزه!
حالا سؤال مهم این بود که دقیقاً این مقاومت روانی چطور باعث میشه آدم نسبت به اضطراب اجرا مقاومتر بشه؟ مثلاً ممکنه شما روحیهت قوی باشه، ولی آیا مستقیماً استرست کمتر میشه؟ یا یه ماجرای دیگه هم وسطه؟!
توی این تحقیق اومدن دو تا فاکتور فرعی رو هم بررسی کردن: اولی «حس کنترل روی اجرا» (Performance Control Sense)، که یعنی خودتو قبل اجرا چقدر صاحب اوضاع و کنترلشده میبینی. دومی «ویر ویر فکر قبل اجرا» (Pre-performance Rumination)، همون فکر و خیالهای بیخود و نگرانیهایی که آدم قبل اجرا با خودش میبره تو صحنه.
۸۰۱ نفر از اعضای کرهای مختلف چین رو آوردن و ازشون خواستن چندتا پرسشنامه پر کنن – کاملاً علمی سنجیدن مقاومت روانی، حس کنترل، میزان فکر و ذکر قبل اجرا و البته سطح اضطراب اجرای موسیقیشون.
خب، نتیجهها جالب بود: مقاومت روانی هم مستقیم روی کاهش اضطراب اجرا اثر داشت و هم غیرمستقیم! به زبان ساده: هرچی مقاومتر باشی، احتمالاً یا اصلاً اضطراب نمیگیری، یا اینکه مدل فکر کردنت فرق میکنه که باعث میشه استرسش کم بشه.
در این بین، حس کنترل روی اجرا بیشترین نقش رو داشت و تونست ۵۳.۸ درصدِ کل اثر مقاومت روانی رو بهتنهایی توضیح بده (یعنی یه جور واسطه قدرتمند!). در عوض، اون فکر و خیالهای بیخودی قبل اجرا، فقط ۷.۷ درصد اثر داشت. یعنی اگه قبل اجرا مدام تو فازت بری که “اگه خراب شه چی؟” “نکنه صدام اشتباه در بیاد؟” بیشتر کار خودتو سخت میکنی.
یه نکته گرماگرم دیگه هم این بود که تفاوت بین دخترها و پسرها خیلی جالب از آب دراومد! توی دخترها، مقاومت روانی قویتر باعث شد کمتر درگیر فکر و خیال الکی بشن و اثر مثبت حس کنترل واسه دخترها خیلی بیشتر جواب داد. ولی واسه پسرها، هرچی قبل اجرا بیشتر فکر فکر کنن، بیشتر بد به حال خودشون میارن و این فکر و خیال منفیتر روشون اثر میذاره.
خلاصه این تحقیق کلی حرف برا گفتن داشت. اول اینکه اگه میخوای اضطراب اجرا اذیتت نکنه، رو مقاوم بودنِ روانت کار کن و یاد بگیر قبل اجرا باور داشته باشی میتونی همه چی رو کنترل کنی. دوم اینکه هی وارد فاز فکر و خیالای بیفایده نشو، چون اثری که میذاره واقعاً منفیتره مخصوصاً اگه پسر باشی. سوم، واسه خانمها، پروسه مقاوم شدن روانی واقعاً بهشون کمک میکنه جلو فکر و خیال منفی بایستن.
در نهایت هم پیشنهادشون واسه مربیا و معلمای موسیقی اینه که موقع آموزش گروه کر، بیشتر رو تمرینات مقاومسازی روحی و تکنیکهای کنترل استرس تمرکز کنن، تازه حتماً تفاوتهای دخترها و پسرها رو هم لحاظ کنن! همین چیزای ریز میتونه اجرای چنان قشنگتری رو رقم بزنه. پس دفعه بعد که خواستی بری رو صحنه بخونی یا ساز بزنی، حواست باشه فقط تمرین نت و ریتم کافی نیست؛ رو روان و ذهنت هم باید حسابی کار کنی!
منبع: +
