حتما تا حالا زیاد شنیدین که دنیا تو بچگی‌اش کلی عجیب و غریب بوده، ولی تحقیقات جدید با تلسکوپ فضایی جیمز وب این قضیه رو خیلی واضح‌تر کرده. بذارید از اول براتون بگم چی شد!
داستان از این قراره: یه سری دانشمند باحال اومدن با تلسکوپ جیمز وب (که خودش یه شاهکاره و می‌تونه دورترین و قدیمی‌ترین نقاط دنیا رو ببینه) بیش از ۲۵۰ تا کهکشان تو دوران کودکی کیهان رو زیر نظر گرفتن. این یعنی زمان‌هایی رو برانداز کردن که جهان بین ۸۰۰ میلیون تا یک و نیم میلیارد سالش بود. فقط به سن کیهان نگاه کنین: حدود ۱۳.۸ میلیارد سالشه! پس این کهکشان‌ها واقعا بچه بودن.
نکته جالب این تحقیقات (که تو یه ژورنال معتبر به اسم Monthly Notices of the Royal Astronomical Society منتشر شده) این بود که این کهکشانا اصلا شبیه کهکشان راه شیری خودمون نیستن، کهکشان خودمون و دوستاش حسابی منظمن و دور خودشون می‌چرخن، ولی اونا کاملا به هم ریخته و بی‌قرار بودن؛ یه جورایی انگار همش داشتن شیطونی می‌کردن!
لوآ دانهایو (Lola Danhaive)، که خودش نویسنده اصلی تحقیق و دکترا از دانشگاه کمبریجه، گفته: بیشتر کهکشان‌ها تو این دوران دوران تلاطم و آشوب خودشون رو می‌گذروندن. کلمه “تلاطم” یا Turbulence یعنی وضعیتی که همه‌چیز بهم ریخته و ساختار منظم نداره. تا حالا بیشتر تحقیقات قبلی رو کهکشان‌های گنده و منظم انجام شده بود (چون پیدا کردنشون راحته)، برای همین این بخش شلوغ و بهم ریخته فیلم توشون کمتر دیده می‌شد.
حالا دانشمندها فهمیدن که تو اون روزگارِ اولیه، کهکشان‌ها بیشترشون با مقدار خیلی زیادی گاز پر بودن، و همین گازها باعث می‌شد ستاره‌های جدید با سرعت زیاد شکل بگیرن. اینم یعنی یه عالمه ستاره نو با کلی انرژی و شلوغی!
در اصل، داستان اینجوریه که اون موقع حجم زیادی گاز آزاد وجود داشت و این باعث نابسامونی و بی‌نظمی می‌شد. بعد به مرور زمان، گازها کمتر شدن و کهکشان‌ها تونستن کم‌کم آروم بگیرن و شسته رُفته بشن. این یعنی امروزه کهکشان‌ها مثل راه شیری دیگه اون‌قدری گاز برای خرابکاری ندارن و قشنگ دور خودشون می‌چرخن و ستاره‌های جدید رو به آرامی تولید می‌کنن.
تلسکوپ جیمز وب اصلا جدیدترین فناوری رو داره: جای خیلی خاصی تو فضا قرار داره که نور زمین و ماه اذیتش نمی‌کنه. نور مادون قرمز می‌بینه (همون infrared که می‌تونه چیزهایی رو ببینه که بقیه تلسکوپ‌ها از پسش بر نمیان!)، همین باعث شده بتونه کهکشان‌های خیلی اولیه رو پیدا کنه که قبلا اصلا قابل تصور نبودن.
تازه قصد دارن با همین داده‌ها برن بررسی کنن که تو یه کهکشان، گاز چطور جریان پیدا می‌کنه: اینکه یه سری گاز جدید و دست‌نخورده (به این گازهای دست‌نخورده و تازه می‌گن pristine یعنی خیلی تمیز و بدون عناصر سنگین)، وارد کهکشان میشه و گازهایی که به خاطر تولد ستاره‌ها شیمیایی‌تر شدن از کهکشان خارج می‌شن. این کار شاید کمک کنه کشف کنن چرا بعضی کهکشان‌ها سریع‌تر می‌چرخن و بعضیا نه.
در کل، این تحقیق داره پنجره جدیدی به سمت کشف رازهای دوران کودکی کهکشان‌ها باز می‌کنه. دانهایو خودش گفته کلی چیزای دیگه هست که با امکانات فوق‌العاده جیمز وب میشه کشفش کرد و هنوز کلی داستان باحال تو اوایلِ دنیای کهکشان‌ها منتظر کشف شدن هست.
خلاصه اگر همیشه تصور می‌کردین کهکشان‌های اول دنیا خیلی منظم و بی‌دردسر بودن، باید این رو یادتون باشه: اوایل دنیا اصلن مثل الان منظم و شسته‌رفته نبود، بلکه تو مرحله شیطنت و بازیگوشی خودش بود! فقط کافیه بچه‌ها رو با هم بذارید تو یه اتاق و تماشا کنید چی پیش میاد، اوضاع کهکشان‌ها هم یه چیزی تو همین مایه‌ها بوده!
منبع: +
