سونامی هوش مصنوعی: جهش عجیب چیپ M5 اپل و معنی شتاب عصبی برای مک

اگه از طرفدارای تکنولوژی و دنیای مک و آیپد باشید، حتماً خبر دارید که اپل یه چیپ جدید معرفی کرده به اسم M5 که واقعاً سر و صدای زیادی راه انداخته. بذارید با چندتا آمار عجیب شروع کنم: این چیپ نسبت به اولین چیپ M1 اپل، تا ۱۲ برابر قدرت هوش مصنوعی بیشتری داره! یعنی جهش از این بزرگ‌تر واقعاً تو تاریخ اپل بی‌سابقه بوده.

چی شده که M5 تا این حد خاصه؟ اول از همه، اپل کاری کرده که فقط به یه هسته هوش مصنوعی مستقل تکیه نکنید؛ توی هر هسته GPU (همون پردازنده گرافیکی که کارش پردازش تصویر و گرافیک تو کامپیوتره) یه بخش مخصوص شتاب‌دهنده عصبی گذاشته. شتاب‌دهنده عصبی یعنی یه قطعه سخت‌افزاری که کارهای مربوط به هوش مصنوعی رو خیلی سریع‌تر انجام می‌ده، مخصوصاً وظایفی مثل شناسایی تصویر یا اجرا کردن مدل‌های پیچیده یادگیری ماشین. به این بخش می‌گن Neural Accelerator.

قبلاً از M1 تا M4، اپل هر سری قدرت هوش مصنوعی رو یه کم بالا می‌برد. مثلاً M1 حدود ۱۱ تریلیون عملیات در ثانیه انجام می‌داد (۱۱ TOPS، یه واحده که نشون می‌ده یه چیپ چقدر می‌تونه در یک ثانیه کارای محاسباتی انجام بده)، بعد M2 شد نزدیک ۱۶، M3 رسید به ۱۸ و M4 حدود ۳۶. اما حالا M5 یه دفعه رسیده به حدود ۱۳۳! یعنی واقعاً پرید بالا!

این جهش به این معناست که بخش‌های مختلف چیپ الان می‌تونن کارهای مدل‌های هوش مصنوعی رو با هم انجام بدن؛ دیگه خبری از این نیست که همه وظایف باید از یه موتور عصبی رد بشن. مثلاً کارهایی مثل تبدیل گفتار به متن روی خود دستگاه، ساخت تصویر با هوش مصنوعی یا ابزارهای خلاقانه که به سیستم Apple Intelligence وابسته‌ان (Apple Intelligence یعنی مجموعه قابلیت‌های هوش مصنوعی اپل که روی دستگاه اجرا می‌شن، نه روی سرور)، حالا خیلی سریع‌تر و راحت‌تر انجام می‌شن.

اگه بخوایم یه نگاه فنی‌تر بندازیم، M5 فقط در بخش هوش مصنوعی قوی نشده؛ بلکه CPU ده هسته‌ای‌ش هم حدود ۱۵ درصد سریع‌تر از M4 شده و پهنای باند حافظه هم به ۱۵۳ گیگابایت بر ثانیه رسیده. پهنای باند زیاد یعنی می‌تونه مدل‌های بزرگ‌تر هوش مصنوعی رو بهتر اجرا کنه و همزمان کارهای بیشتری انجام بده، بدون اینکه مصرف انرژی بترکه!

این چیپ جدید الان توی مک‌بوک پرو ۱۴ اینچی جدید و آیپد پرو جدید هست. آیپد پرو به خاطر تفاوت گزینه‌های حافظه‌اش ممکنه CPU نه یا ده هسته‌ای داشته باشه، ولی بخش Neural Engine و GPU هاش یکسانه و همون قدرت عجیب رو دارن.

حالا بذار یه کم رویاپردازی کنیم! اگه همین روند ادامه پیدا کنه، طبق تخمین‌هایی که حتی گوگل Gemini داده (اینم خودش یه مدل هوش مصنوعیه که گوگل ساخته)، نسخه Ultra همین M5 اگه بیاد، می‌تونه به ۶۰۰ تا ۸۰۰ TOPS برسه! نسخه‌های Pro و Max هم احتمالاً بین ۱۹۰ تا ۳۲۰ TOPS باشن. البته فعلاً هیچکدوم‌شون عرضه نشدن، حتی M4 Ultra هم هنوز تو کارگاه اپل مونده! فقط M3 Ultra امسال اومد که توی Mac Studio پیدا می‌شه. ولی با این سرعت پیشرفت، اصلاً بعید نیست این اعداد واقعی بشن. فقط مشکل اینجاست که اگه بخوان یه همچین هیولایی برای دسکتاپ بسازن، باید فکر خنک‌کنندگی و مصرف‌ برقش رو هم بکنن چون این حجم قدرت خیلی‌ها رو به چالش می‌کشه.

نکته جالب اینه که برنامه اپل برای چیپ‌ها داره کاملاً با تمرکز روی هوش مصنوعی جلو می‌ره. یعنی الان قدرت هوش مصنوعی برای اپل مهم‌تر از این شده که CPU یا GPU صرف قوی‌تر باشه. آینده مک و آیپدهای اپل کاملاً به این بستن که هوش مصنوعی داخل خود دستگاه تا کجا می‌تونه قوی‌تر بشه و جواب نیازها رو بده؛ حالا باید دید محدودیت‌های فنی و گرمایی کجا جلوش رو می‌گیرن.

خلاصه اگه اهل تکنولوژی و گجت‌های اپلی هستید، به نظر می‌رسه ۲-۳ سال آینده کاملاً دنیای هوش مصنوعی و سرعت ماشین‌ها رو زیر و رو کنه!

منبع: +