تا حالا به این فکر کردی که چرا بعضی جاها می‌تونن حسابی از هوش مصنوعی (AI) تو حوزه سلامت استفاده کنن، ولی جاهای دیگه هنوز درگیر کارای دستی و کند هستن؟ خب این همون چیزیه که بهش می‌گن “شکاف دیجیتال هوش مصنوعی”. یعنی بعضی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی (که بهشون HDO یا Health Delivery Organization هم می‌گن) کلی امکانات دارن، ولی خیلی‌های دیگه هنوز خیلی از این مزیت‌ها بی‌بهره موندن.
الان چند ساله که خیلی از این مراکز درمانی شروع کردن ابزارهای AI رو وارد کارشون کنن. مثلاً ابزارهایی برای پیش‌بینی اینکه یه مریض احتمال داره تو بیمارستان وضعیتش بدتر بشه یا حتی بمیره، یا اینکه چجوری پرونده‌ها ثبت بشه، وقت‌گیری درست باشه و دخل و خرجشون بهتر مدیریت شه. خب معلومه این کارا شده یه هدف بزرگ تا سلامت مردم بهتر و هزینه‌ها کمتر بشه.
اما قضیه اینجاست که علم و پول برای راه‌اندازی این ابزارهای هوشمند اغلب تو بیمارستان‌های معروف و دانشگاهی جمع شده و بقیه جاها (مخصوصاً جاهای روستایی یا کم‌امکان) کمتر دستشون می‌رسه. مثلاً وقتی حرف از تخصص فنی، داده، یا حتی بودجه می‌شه، مقایسه امیرآباد با یه روستای دورافتاده اصلاً منصفانه نیست!
اینو بدون که این اولین بار نیست که همچین شکافی ایجاد می‌شه. تو آمریکا قبلاً وقتی می‌خواستن پرونده‌های سلامت الکترونیکی و خدمات پزشکی از راه دور (telehealth) رو جا بندازن، همین مشکل پیش اومد. یه عده سریع رفتن سمت این فناوری‌ها و بقیه جا موندن. پس دولت اومد و یه سری مرکز تخصصی، به اسم Centers of Excellence درست کرد تا کمک کنه جاهای محرومم بتونن با این تکنولوژی‌ها پیش برن.
حالا اونا یه راه‌حل جالب دارن به اسم “شبکه هاب و اسپوک” (Hub-and-Spoke Network). یعنی بیان یه مرکز قوی بشه هاب، بعد دوروبرش کلی مرکز کوچیک‌تر (اسپوک‌ها) رو ساپورت کنه. این حمایت می‌تونه فنی باشه، حقوقی باشه (که یعنی مسایل قانونی مرتبطو حل کنن)، یا حتی از نظر مقررات که همون قوانین و چارچوب‌های اجراییه. طوری که حتی بیمارستان کوچیک یه روستا هم بتونه از این علم‌ها استفاده کنه.
یه حرکت خفن به اسم Health AI Partnership یا به اختصار HAIP – که یعنی “شراکت هوش مصنوعی سلامت” – به وجود اومده که کلی گروه مختلف دور هم جمع شدن تا کار باهوش مصنوعی رو تو سلامت امن‌تر و بهتر کنن. این گروه یه برنامه آزمایشی با همین مدل هاب و اسپوک راه انداختن، ولی برای اینکه این مدل تو کل کشور جواب بده، یه سرمایه‌گذاری جدی و عمومی از طرف دولت لازمه.
در واقع اگه دولت آمریکا (چه سطح فدرال، چه ایالتی) بیاد و این مدل شبکه رو تقویت کنه، اون وقت همه جا می‌تونن معنی واقعی AI رو تو کارشون حس کنن؛ نه فقط یه مشت بیمارستان خاص یا پولدار.
نکته مهم اینه که لازمه همه بخش‌های زیست‌بوم هوش مصنوعی سلامت (یعنی هر جایی که تو این اکوسیستم کار می‌کنه؛ از شرکت‌های خدماتی گرفته تا سازنده ابزارهای هوشمند) با هم هماهنگ باشن تا این ابزارهای AI به شکل درست و امن وارد سیستم درمانی همه جا بشه و همه بتونن ازش سود ببرن.
پس خلاصه حرف این مقاله اینه: برای اینکه هوش مصنوعی یه امتیاز فقط برای بیمارستان‌های پیشرفته نباشه، باید زیرساخت، آموزش درست و حمایت جدی از همه مراکز درمانی ایجاد بشه. اینجوری همه مریضا، تو هر گوشه‌ای، فرصت استفاده از این تکنولوژی رو خواهند داشت!
منبع: +
