این هفته اگه ذره‌ای به علم و فضا علاقه داری، باید بدونی آسمون پر بود از سر و صدای دنباله‌دارها! سه تا دنباله‌دار خفن دارن تو حیاط خلوتمون! حرکت می‌کنن و کلی سر و صدا راه انداختن. مثلاً دنباله‌دار لمون و SWAN این هفته به اوج روشنایی‌شون رسیدن و هر کسی دوربین داشت، راحت می‌تونست پیداشون کنه. یه عکاس تو اسکاتلند حتی تونست لمون رو وسط شفق قطبی بگیره! جالب‌تر اینکه تو چک، بادهای خورشیدی دُم لمون رو تیکه و پار کردن! (باد خورشیدی همون جریان‌های پرانرژی‌ایه که از خورشید خارج می‌شن و گاهی با دنباله‌دارها شوخی می‌کنن.)
یه دنباله‌دار جالب دیگه هم داریم به اسم 3I/ATLAS. این یکی رو دانشمندا دیدن که مثه یه جت، مستقیم رو به خورشید شلیک کرده! تازه یادت باشه، بعضی‌ها تو اینترنت شایعه کرده بودن این یه سفینه‌ی فضایی بیگانه‌ست، ولی خیالت راحت، دانشمندا گفتن نه بابا خبری نیست، فقط یه دنباله‌دار معمولیه.
علاقه‌مند به سیارک‌ها (یعنی سنگای بزرگ سرگردون فضا) هم خوشحال باشن! یه سیارک غول‌پیکر پیدا شده که قبلاً پشت نور شدید خورشید قایم شده بود، و سرعتش هم رکورد زده بود. ضمن اینکه ماموریت ناسا واسه بررسی سیارک آپوفیس (همون که بهش خدای هرج‌ومرج می‌گن) در لحظات پایانی از خطر قطع بودجه نجات پیدا کرد. آپوفیس واقعاً سیارک معروفیه و کلی داستان پشتشه.
حالا برسیم به یه راز خفن: چرا مرکز کهکشان راه شیری این‌قدر نورانیه؟ یه نور عجیبی اون وسط می‌درخشه و سال‌هاست هر کی می‌ره سراغش، گیج می‌مونه! الان یه پژوهش نشون داده شاید جوابش تو «ماده‌ی تاریک» باشه. ماده‌ی تاریک، همون ماده‌ی مرموزیه که دانشمندا می‌گن ۸۵٪ جرم کل دنیا رو تشکیل داده اما اصلاً دیده نمی‌شه! (خیلی خفنه، هنوز کسی نفهمیده دقیق چیه.) شبیه‌سازی با ابررایانه‌ها نشون داده شاید برخوردهای ماده‌ی تاریک باعث شکل‌گیری این نور شده. اگه واقعاً همین باشه، یه راز خیلی بزرگ دنیا حل میشه و شاید بتونیم بالاخره این ماده‌ی ناشناخته رو حسابی گیر بندازیم!
از آسمون برگردیم رو زمین، بیایم سراغ پشه‌ها: هر چی از مزاحمتشون بگیم کم گفتیم، چون نه فقط اعصاب خوردکنن، بلکه مرگبارترین شکارچی‌های انسان هستن! آمارها میگه ۱۱۰ تریلیون تا پشه تو دنیا زندگی می‌کنن که هرسال ۷۰۰ میلیون نفر رو مریض می‌کنن و تقریباً یک میلیون نفر هم هر سال قربونیشون می‌شن. قبل‌ترها می‌گفتن ایسلند تنها جاییه که پشه نداره، ولی حالا باخبر شدن این هم تغییر کرده و دیگه کاملاً بی‌پشه نیست. خلاصه هیچ جا صددرصد امن نیست!
یه بحث باحال دیگه اینه که چرا هر چی سنمون می‌ره بالا، انگار زمان تندتر می‌گذره؟! دانشمندا بالاخره سرنخ‌هایی پیدا کردن و تو مغز دنبال جواب گشتن. این داستان به یه چیزی ربط داره به اسم dedifferentiation عصبی؛ یعنی وقتی سن می‌ره بالا، فعالیت قسمت‌های مختلف مغز ضعیف‌تر و همشبیه‌تر میشه. این یعنی مغز ما تو یه بازه زمانی تعداد رخدادهای کمتری رو ثبت می‌کنه و به خاطر همین حس می‌کنیم زمان زودتر می‌گذره.
تازه، خبرهای دیگه هم داشته‌ایم!
- گوگل با الگوریتم جدید «Quantum Echoes» به کامپیوترهای کوانتومی داره یه جون اساسی می‌ده؛ یعنی محاسبات رو ۱۳هزار برابر سریع‌تر از ابرکامپیوترها انجام داده!
- تو مکزیک تو غار «کودکان مرده»، فضولات (همون مدفوع!) ۱۳۰۰ ساله پیدا کردن که نشون می‌ده اون زمان مردم قدیم با کلی عامل بیماری‌زا دست و پنجه نرم می‌کردن.
- یه آدم، تو آلمان، به صورت قاچاقی یه گنجینه‌ی رومی بزرگ رو با دستگاه فلزیاب پیدا کرد و هشت سال قایمش کرد!
می‌خوای بریم تو فاز تاریخی؟ این خبر رو داشته باش: شاید بتونیم نئاندرتال‌ها رو تا بیست سال آینده دوباره به زندگی برگردونیم! (نئاندرتال‌ها همون آدم‌قبل‌های شبه‌انسان هستن که خیلیا فکر می‌کردن نسلشون کلاً منقرض شده، ولی با داستان‌های شبیه‌سازی شاید دوباره برگردن!) دانشمندا هنوز سر این که آیا اصلاً خوبه یا نه بحث دارن، ولی خب فناوری هر روز یه چیز عجیبی رو ممکن می‌کنه.
عکس عجیب هفته رو هم برات تعریف کنم: یه فضانورد از جزایر Dek و Daga تو دریاچه‌ای سبزبخت تو اتیوپی عکس گرفته، این جزایر پر از کلیساها و صومعه‌هایی‌ان که توشون کلی چیزای باستانی و حتی جسد مومیایی‌شده‌ی پنج تا امپراتور نگهداری میشه. جزایر معمولاً فقط فصل بارونی ظاهر می‌شن و حسابی هم مقدسن!
اگه دنبال خوندنی‌های بیشتر یا داستان و سرگرمی‌های علمی هستی، Live Science کلی مصاحبه، جدول کلمات متقاطع و داستان علمی جالب منتشر کرده. داستانی مثل اینکه چطور بعضی رومی‌ها بعد از فوران آتشفشان وزوویوس زنده موندن یا این که کلیک کمستری (یعنی شیمی کلیکی، یه روش باحال برای جفت‌کردن ملکول تو موجود زنده) چطور در سال ۲۰۰۷ حسابی صحنه رو تغییر داد.
در آخر، برو سراغ شبکه‌های اجتماعی Live Science برای اخبار داغ علمی روز دنیا. خلاصه هر چی دنبال علم و هیجان و کشف باشی، هفته‌ای که گذشت کم چیزی برات نداشته!
منبع: +
