خب رفیق، بذار یه موضوع جالب و جدید رو باهات درمیون بذارم! این روزا توی چین هم مثل خیلی کشورهای دیگه، تب باشگاه و ورزش و بدنسازی حسابی بالا گرفته. اما شاید برات عجیب باشه که بدونی بعضی پسرها (به‌خصوص اونایی که از نظر اجتماعی موفق و تحصیلکرده‌ان) دارن یه جورایی به ورزش معتاد می‌شن! موضوع این تحقیق هم دقیقاً همین آدم‌ها بودن.
داستان از اینجا شروع می‌شه که محقق‌ها اومدن مدل “شناختی-رفتاری” کش رو (یعنی یه مدلی که می‌گه فکرها و باورهای ما می‌تونن روی رفتارمون اثر بذارن) رو برداشتن و بررسی کردن ببینن چه عواملی باعث می‌شه بعضی پسرای چینی، کنترل ورزش کردن از دستشون خارج شه.
دو تا عامل اصلی توی این ماجرا هست: ۱) “خود-شی‌انگاری” یا همون Self-objectification که یعنی آدم خودش رو مثل یه شیء برای نگاه و قضاوت دیگران ببینه (یعنی هی به این فکر کنی دیگران بدن یا ظاهر تو رو چجوری قضاوت می‌کنن)؛ و ۲) “نظرات مربوط به ظاهر” یا Appearance Commentary، که منظور حرف‌ها و نظراییه که دیگران درباره ظاهر آدم می‌زنن.
حالا چی شد؟ توی این تحقیق، ۳۵۴ نفر پسر توی سن ۲۴ تا ۴۵ سال که باشگاه می‌رفتن، تو سه تا شهر بزرگ چین انتخاب شدن. همگی تحصیلکرده بودن، درآمد مناسب داشتن و ورزش رو جدی پیگیری می‌کردن. داده‌ها در چهار مرحله مختلف و تو بیست هفته جمع‌آوری شد!
نتایج چه چیزی گفت؟ مدل آماری نشون داد که هم اونایی که خودشون رو زیادی از دید دیگران قضاوت می‌کنن (یعنی self-objectification) و هم اونایی که زیاد درباره‌شون یا خودشون درباره بقیه روی ظاهر نظر می‌دن (appearance commentary)، بیشتر درگیر “اضطراب بدن” یا Social Physique Anxiety می‌شن. منظور از social physique anxiety اون حس دلهره و نگرانیه که آدم می‌ترسه بدنش تو جمع خوب به نظر نیاد یا مسخره شه.
بعدش، این اضطراب بدن خودش پیش‌درآمد یه مشکل دیگه می‌شه: “اختلال بدریخت‌انگاری عضلات” یا Muscle Dysmorphia. این یعنی کسی فکر می‌کنه به‌قدر کافی عضله‌ای و خوش‌فرم نیست؛ حتی اگه واقعا بدن خوبی داشته باشه (یه نوع وسواس یا نگرانی افراطی درباره عضله‌ها).
در نهایت، هر دو این عوامل ذهنی و احساسی باعث وابستگی ناسالم به ورزش می‌شن؛ یعنی کسی دیگه نمی‌تونه بدون ورزش کردن روزش رو سر کنه و حتی اگه بدنش دیگه نیاز به استراحت داره، باز ورزش رو رها نمی‌کنه. شیطنت داده‌ها هم این بود که این زنجیره کاملاً معنا داشت و عددها هم قشنگ این مدل رو حمایت می‌کردن (مثلاً واسه self-objectification عدد B=0.08 با اطمینان بالا و برای appearance commentary هم B=0.21).
حالا حرف اصلی تحقیق چیه؟ می‌گه پسرا هم تو چین روزبه‌روز بیشتر از نظر روانی و اجتماعی تحت فشارن که بدنشون بی‌نقص باشه و یه جورهایی حواسشون همیشه به نگاه و حرف مردم پرت می‌شه. این باعث می‌شه اضطرابشون بیشتر شه، اعتماد به نفس بدنی‌شون آسیب ببینه و برای جبرانش زیادی ورزش کنن که خودش آخرش می‌تونه براشون دردسر بشه.
این مطالعه چندتا نکته مهم رو یادآوری کرد: اگه می‌خواییم از این پدیده پیشگیری کنیم یا راه حل واسش پیدا کنیم، نباید فقط به تمرین یا برنامه غذایی فکر کنیم؛ باید به حرف مردم و دوستامون، نحوه برخورد اجتماع و حتی کنترل احساسات و افکارمون هم توجه کنیم. خلاصه، حتی بدنسازی هم پیوند محکمی با مغز و احساسات داره و باید به سبک فکر و حس و حال آدم‌ها هم دقت کرد.
منبع: +
