یه خبر جذاب تکنولوژی! دیگه وقتشه پروژه معروف Project Natick مایکروسافت رو فراموش کنیم، چون چین رسماً رفته یه قدم جلوتر و اولین دیتاسنتر زیرآبی تجاری خودش رو راه‌اندازی کرده. بیاید با هم ببینیم چین توی این پروژه چیکار کرده و چرا همه دارن در موردش حرف می‌زنن!
داستان از این قراره که تو منطقه ویژه لین‌گانگ (Lin-gang Special Area) در شانگهای یه دیتاسنتر خیلی خفن زیر آب ساخته شده. هیجان‌انگیزش اینجاست: اونا اومدن یه دیتاسنتر عجیب و غریب ساختن که عمقش 35 متر پایینه دریاچه‌اس، یعنی عملاً سرورها رو گذاشتن کف دریا!
ولی چرا اینقدر خاصه؟ مهم‌ترین فرقش اینه که سیستم سرمایشی خودش رو داره. یعنی از خاصیت طبیعی اقیانوس برای خنک کردن سرورها استفاده می‌کنن و دیگه نیازی به چیلرهای معمولی که کلی برق و آب مصرف می‌کردن، نیست. خلاصه با محیط زیست هم حسابی رفیق شده!
یه نکته باحال: تقریباً 95٪ برقش رو از توربین‌های بادی دریایی (Offshore wind) می‌گیره. توربین بادی دریایی یعنی اون پروانه‌های بزرگ که توی دریا با کمک باد، برق تولید می‌کنن. این یعنی دیتاسنتر تقریباً مستقل شده و حتی به شبکه برق یا آب شیرین نیازی نداره.
این فاز اول دیتاسنتره که الان راه‌اندازی شده و 2.3 مگاوات ظرفیت داره. اما برنامه دارن کل پروژه رو برسونن به 24 مگاوات، و حتی شرکت مجری (Shanghai Hicloud) گفته اگه شرایط بخوره شاید یه ابرپروژه 500 مگاواتی هم توی دریا بسازن! این عددها نشون میدن پروژه چین خیلی خیلی از پروژه آزمایشی و نصفه‌کاره مایکروسافت تو Project Natick جلوتره، مخصوصاً که مایکروسافت اون پروژه رو سال 2024 رسماً کنار گذاشت.
از نظر فنی هم پروسه جالبه؛ سرورها همگی توی کپسول‌های ضدآب و مقاوم در برابر فشار دریا قرار گرفتن و بعد می‌فرستن کف دریا. اینطوری هم امنیت بالاتری دارن و هم هزینه‌های نگهداری و خنک‌سازی میاد پایین. تازه، سازنده‌ها ادعا کردن نسبت بهره‌وری انرژی (Power Usage Effectiveness یا همون PUE که یه جور شاخص کارآمدی برقیه) رو به زیر 1.15 رسوندن، که حتی از بهترین دیتاسنترهای فعلی کشور چین هم بهتره!
البته، همه‌چیز هم گل و بلبل نیست! مثلاً مثل همون Project Natick مایکروسافت، هنوزم سرویس‌دهی و تعمیر و ارتقاء این دیتاسنترها دنگ و فنگ داره. وقتی کپسول‌ها رو زیر آب مهر و موم می‌کنی و ضد خوردگی می‌سازی، اگر بعداً بخوای چیزی رو تعویض کنی یا ارتقاء بدی، خیلی هزینه‌بر و زمان‌بر میشه.
شرکت‌های بزرگ دولتی چین، مثل Shenergy، شرکت مخابرات چین شعبه شانگهای و شرکت مهندسی سوم بندر، همگی پشت این پروژه هستن. این پروژه 226 میلیون دلار هزینه داشته.
طرفدارای این مدل جدید می‌گن که دیتاسنتر زیرآبی باعث میشه کلی تو مصرف انرژی صرفه‌جویی بشه و تقریباً بشه همه برقش رو از انرژی‌های نو تامین کرد. آمارشون اگه درست باشه، این پروژه می‌تونه قدم بزرگی به سمت محاسبات سبز و پایدار باشه. اما فعلاً باید صبر کنیم تا یه نهاد مستقل بیاد همه چیز رو تایید کنه.
در نهایت سؤال اصلی اینه: این مدل واقعاً پایدار و سودآوره یا نه؟ اگه پیش‌بینی‌ها درست دربیاد، چین شاید الگویی جدید برای کل دنیا بسازه، مخصوصاً شرکت‌هایی که دنبال راه‌اندازی ابزارهای هوش مصنوعی (AI tools یعنی نرم‌افزارها و پلتفرم‌هایی که کارها رو با هوش مصنوعی انجام میدن) و مدیریت داده‌های سنگین در مقیاس بزرگ هستن.
در کل، حرکت چین تو دنیای دیتاسنترها یه نقطه شروع جدیده؛ باید ببینیم آینده این دیتاسنترهای زیرآبی چی میشه و کی اولین کشور دیگه این مسیر رو میره!
منبع: +
