تا حالا به این فکر کردی که دیتا سنترها – همون جایی که کل اینترنت و هوش مصنوعی دارن پردازش میشن – برن تو مدار زمین و با نور خورشید کار کنن؟ گوگل دقیقاً همچین ایدهای داره و اسم پروژهش رو هم گذاشته “سانکچر” یا به فارسی خودمونی “خورشیدگیر”.
این پروژه قراره کلی ماهوارهی کوچیک مجهز به چیپهای خیلی خاص خودش یعنی TPU (که یه جور پردازندهی مخصوص هوش مصنوعیه و مغز متفکر مدلهای یادگیری ماشینی گوگله) رو با هم تو فضا شبکه کنه. ارتباط این ماهوارهها هم قراره با نور لیزره باشه! یعنی دیگه با کابل و اینا خبری نیست، همه چی توی هوا نقل و انتقال داده میشه و سرعت هم حرف نداره، چون ظاهراً تونستن تو آزمایشهاشون به سرعت انتقال ۸۰۰ گیگابیت بر ثانیه برسن، که واقعاً وحشتناکه!
حالا چرا گوگل افتاده دنبال این قضیه؟ چون خورشید تو فضا خیلی بیشتر از زمین انرژی میده. مثلاً اونجا صفحه خورشیدی میذاری، تا ۸ برابر بیشتر نسبت به زمین برق تولید میکنه و تقریباً همش تحت تابش نوره. این یعنی تقریباً به باتری هم خیلی کم نیاز داری و دیتا سنترت میتونه بدون نگرانی از قعطی نیرو، ۲۴ ساعته کار کنه.
یکی از سختترین بخشهای این کار انتقال داده با حجم بالاست؛ چون مدلهای هوش مصنوعی امروزی مثل یه هیولا داده مصرف میکنن. رو زمین برای این کار کلی دیتا سنتر و فیبر نوری لازمه، اما تو فضا قراره یه خوشه از ماهوارهها رو چند صد متر کنار هم بذارن که با تکنولوژی جالبی به اسم DWDM (یعنی انتقال چند طول موج نوری همزمان روی یه سیم یا مسیر، یه جور ترفند برای رد کردن حجم وحشتناک دیتا از یه مسیر) با هم حرف بزنن. با این روش، مشکل افت کیفیت و قدرت سیگنال هم تا حد زیادی حل میشه.
یه معضل دیگه پرتوهای کیهانی توی فضاست که میتونن هر نوع سیستمی رو بزنه داغون کنه! اما گوگل چیپ Trillium TPU v6e خودش رو زیر تابش پروتونهای پرانرژی (۶۷ MeV، یه واحد برای نشون دادن قدرت ذرهها) امتحان کرد و انگار مقاومتش خوب بوده؛ توی تستها هیچ خرابی جدی در دوز تابشی بالا دیده نشد.
این پروژه هنوز تو مرحله آزمایش و تحقیقاته ولی گوگل گفته میخواد تا اوایل سال ۲۰۲۷ دوتا ماهوارهی اولیه (یا به قول خودشون پروتوتایپ) رو با همکاری شرکت Planet Labs بفرسته مدار تا این چیپها و سامانه لیزری رو توی عمل تست کنه.
از لحاظ اقتصادی هم فعلاً داره رو به بهبود میره؛ یعنی هزینه پرتاب ماهواره به (زیر) ۲۰۰ دلار برای هر کیلو تو دهه ۲۰۳۰ میرسه، پس راه انداختن دیتاسنتر تو فضا میتونه با دیتاسنترهای زمینی رقابت کنه.
در کل، این پروژه یه جور Moonshot (یعنی پروژههایی که خیلی بلندپروازانهان و معلوم نیست موفق میشن یا نه ولی اگر بشن دنیا رو متحول میکنن) دیگه از گوگله. قبلاً سراغ کوانتوم کامپیوتینگ و ماشین خودران هم رفته بودن. گوگل میگه: “همهی Moonshotها پر از ناشناختهان، ولی با همین روحیه قراره چیزهایی بسازیم که یه زمانی غیرممکن به نظر میاومدن.”
شاید انقلاب بعدی دنیای کامپیوتر، توی مدار زمین و با انرژی بینهایت خورشید رخ بده؛ یعنی هوش مصنوعی از سقف ابرها هم فراتر میره و راهی فضا میشه!
منبع: +
