خب بیا برات درباره یه موضوع جالب حرف بزنم: عود چینان (Qi-Nan)، همون چوب خوشبویی که همه شنیدن عطر خاصی داره و از یه درخت عجیب به اسم Aquilaria sinensis یا عود صینی میاد. عود درواقع یه جور رزین یا شیره خوشبوئه که وقتی این درخت آسیب می‌بینه، ترشح میشه و بعد کلی ماجرا، تبدیل به این چوب یا رزین باحال میشه.
حالا مسئله اینجاست که محقق‌ها، مثلاً همین Ming Li و تیمش، اومدن یه تحقیق چک‌کردنی انجام دادن تا بفهمن دو تا چیز مهم رو: ۱- تأثیر نوع «کلون» (یعنی بچه‌های متفاوتِ این درخت که ژنتیکی با هم یه کوچولو فرق دارن) ۲- و زمان «تحریک» یا همون مدت زمانی که درخت رو زخمی می‌کنن تا رزین تولید کنه، روی کیفیت عود چینان چیه.
یه توضیح کوچولو: به این مدت از آسیب تا تولید کامل رزین درخت میگن inducing time یا زمان تحریک. کلی کلون مختلف وجود داره مثل YYZ، AS، RH، و XGY. هرکدوم از اینا شاید واکنش متفاوتی به زخمی شدن نشون بدن و رزین‌های متفاوت یا با درصد مواد موثره جورواجور بدن.
کیفیت عود چجوری سنجیده میشه؟
درخت عود هر وقت زخمی بشه، به جای زخم یه جور رزین خاص تولید می‌کنه که توش یه عالمه «ترکیب شیمیایی» خوشبو هست. دانشمندها سه تا ترکیب رو خیلی بررسی می‌کنن: آگاروتترول (agarotetrol) که حتی اگه خیلی کم هم باشه، یه جورایی امضای کیفیت عود حساب میشه! و دو تا کرومون (chromone) که یکیش (2-phenylethyl) chromone اسمه و اون یکی هم 2-[2-(4-methoxyphenyl) ethyl] chromone. کرومون‌ها یه جور مولکول هستن که بوی خوشایند به این چوب میدن! ضمناً میزان عصاره اتانولی این رزین هم حسابی مهمه (عصاره اتانولی یعنی اون بخشی از مواد که توی الکل محلول میشه و نشون میده چقدر ماده موثر داریم).
خب حالا سؤال اصلی اینه که چطوری زمان آسیب (مثلاً شش ماه، یک سال یا دو سال بعد از آسیب) و همینطور اون کلون‌های مختلف، روی کیفیت نهایی عود چینان تأثیر میذارن؟ آیا هرچی بیشتر صبر کنیم، عود نهایی بهتر میشه؟ یا فرق داره؟
جوابش اینه: نه لزوماً هر چی صبر کنی، بهتر نمیشه! مثلاً برای بعضی کلون‌ها (YYZ، AS و RH)، کیفیت عود بعد از دو سال رسید به بهترین حالتش (یعنی همون درصد بالای عصاره اتانولی تقریباً ۴۷ تا ۴۹ درصد و اون دو تا کرومون بین ۱۰ و نیم تا ۱۴ درصد شده بودن). اما نکته باحال اینه که برای کلون XGY، عجیبش اینه که عودش بعد از یکسال کیفیتش بالاتر بود نسبت به وقتی که صبر کنن تا دو سال بشه! برای XGY بعد از یکسال، عصاره اتانولی رسیده بود به بیشترین مقدار یعنی فک کن ۵۱.۵ درصد! و اون دو کرومون بین ۱۲.۴ و ۱۲.۹ درصد. خلاصه کیفیت بهتر بود تا وقتی که بخوان بیشتر صبر کنن!
یه نتیجه مهم که این دانشمندها گرفتن اینه که نمیشه یه نسخه کلی پیچید و گفت برای همه کلون‌ها باید مثلاً دو سال صبر کرد، یا شش ماه کمه و همیشه بیشتر بهتره! بلکه باید با توجه به نوع کلون، زمان برداشتش رو تنظیم کنن تا بهترین کیفیت عود به دست بیاد.
این کشف‌ها کلی برای کشت صنعتی و اقتصادی عود چینان اهمیت داره؛ یعنی اگه صنایع بدونن چه کلونی چه موقعی باید برداشت بشه، هم کیفیت عودشون بالا میره، هم خرج و زمانشون کمتر میشه. واسه همین، این مدل بررسی‌ها کلی به پرورش عود کمک می‌کنه.
در نهایت، فرمول جادویی اینه: هر کلونی، یه زمان مناسب برداشت داره. پس کشاورزها و تولیدکننده‌های عود باید با توجه به نوع کلون، زمان دقیق برداشت رو تنظیم کنن تا عود عالی دستشون بیاد و همه عاشقش بشن!
منبع: +
