خب بچه‌ها، امروز میخوام براتون از یک موضوع جالب حرف بزنم که کمتر درباره‌ش شنیدیم: ارتباط بین ساعت زیستی بدن (که بهش ریتم شبانه‌روزی یا Circadian Rhythm هم میگن، یعنی اون سیستمی که بدنمون رو با شب و روز هماهنگ می‌کنه) و بیماری میاستنی گراویس یا همون MG. MG یه بیماری خاصیه که باعث ضعف عضلانی میشه و یه نکته جالبش اینه که آدم‌های مبتلا معمولاً صبح‌ها حالشون بهتره و عصرها عضلاتشون ضعیف‌تر میشه. همین امر باعث شده توجه دکترها به تاثیر احتمالی ساعت زیستی در این بیماری جلب بشه.
توی این مطالعه که جمعی از پژوهشگران مثل Ke Wang و Peng Xu و دوستانش انجام دادن، اومدن سراغ دیتابیس‌های بزرگ ژنی مثل GEO (یه بانک اطلاعاتی عظیم که داده‌های بیان ژن‌ها رو ذخیره می‌کنه) تا بفهمن توی بدن بیماران MG اوضاع ژن‌های کنترل‌کننده ساعت زیستی چطوره. اگه براتون سواله ژن‌های circadian rhythm چیه، باید بدونین اینا ژن‌هایی هستن که کارشون تنظیم ریتم شب و روز بدن و برنامه خواب و بیداریه.
مرحله اولشون این بود که بررسی کنن توی نمونه‌های بیماران MG و افراد سالم، کدوم ژن‌های ساعت زیستی تغییر بیان دارن (یعنی بیشتر یا کمتر فعال میشن). بعدش رفتن سراغ تحلیل‌های ژنتیکی پیشرفته مثل تحلیل Gene Ontology یا همون GO (این یکی هم یعنی اینکه بفهمیم هر ژن چه نقش‌هایی توی بدن ایفا می‌کنه) و KEGG pathway (یه نوع نقشه راه ژنی که نشون میده ژن‌ها داخل چه مسیرهای بیولوژیکی فعالیت دارن).
حالا واسه پیدا کردن اون ژن‌های کلیدی که واقعاً میتونن سرنخ مهمی بدن، از روش‌های هوشمندانه‌ای مثل WGCNA (یعنی ساخت شبکه‌های هم‌بیانی ژن‌ها، تا بفهمیم کدوم ژن‌ها با هم دوستن و غر میزنن!) و LASSO regression (یه مدل آماری برای پیدا کردن ژن‌های تاثیرگذار و حذف بقیه) استفاده کردن.
نتیجه جالب بود! دوتا ژن مهم و مرکزی یا همون hub genes پیدا کردن که مشخصاً توی بیماران MG خیلی بیشتر فعال میشن و حتی میشه با بررسی اونها بیماری رو با دقت بالا تشخیص داد. برای اینکه مطمئن بشن، سطح پروتئین این ژن‌ها رو هم توی خون بیماران با ELISA (یه آزمایش خون تخصصی برای اندازه‌گیری پروتئین‌ها) چک کردن.
مورد بعدی که بررسی کردن، ورود سلول‌های ایمنی به عضلات بیماران MG بود. به این فرایند میگن immune cell infiltration، یعنی همون وقتی که سربازهای سیستم ایمنی وارد صحنه میشن. اونا دیدن بین این ژن‌های مرکزی و فعالیت سلول‌های ایمنی ارتباط مهمی وجود داره. خلاصه، تحلیل‌های بیشترشون نشون داد وقتی این دو ژن بالا میرن، سلول‌های ایمنی هم رفتار خاصی پیدا میکنن.
در کل، حرف اصلی بچه‌ها اینه که توی MG احتمالاً اختلال توی ساعت زیستی وجود داره؛ و این موضوع هم میتونه برای تشخیص سریع‌تر کمک کنه (یعنی احتمال کشف بیومارکرهای جدید، که همون نشانه‌های قابل‌اعتماد توی خون یا بافت برای تشخیص بیماری هستن)، و هم شاید راه‌های درمانی جدید بسازه.
پس اگه قراره آینده‌ی درمان MG عوض بشه، حتماً ژن‌های ساعت زیستی و رفتار سلول‌های ایمنی یکی از کلیدهاشن! بررسی این ژن‌ها شاید درک جدیدی به ما بده و کلاً به آدم‌هایی که با مشکلات خواب، ضعف عضلات و MG درگیرن، امید تازه‌ای بده.
خلاصه که دنیا دنیای ژن‌هاست و بدن یه تیمیه که باید به موقع بخوابه و بیدار شه!
منبع: +
