خب بچه‌ها، امروز می‌خوام دربارهٔ یه موضوع خیلی مهم حرف بزنم که شاید کمتر درموردش شنیده باشین: واکسن HPV برای مردها! اول بذار توضیح بدم HPV چیه—HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی، یه ویروسه که می‌تونه مشکلات جدی مثل سرطان و زگیل تناسلی ایجاد کنه. معمولاً این ویروس فقط با خانم‌ها مرتبط می‌دونن، ولی حقیقت اینه که آقایون هم حسابی در معرض خطر هستن و باید جدی بگیرنش.
توی چین (که این تحقیق اونجا انجام شده)، انگار واکسیناسیون برای آقایون هنوز اونقدر که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته. یه تحقیق بزرگ با بیش از ۳۰۰۰ مرد بین ۱۸ تا ۴۵ سال از ۱۲۰ تا شهر مختلف چین انجام دادن تا بفهمن چی باعث می‌شه مردها دلشون بخواد واکسن HPV بزنن یا نه.
حالا بذار براتون بگم دقیقاً چه چیزهایی رو بررسی کردن. این تحقیق با یه مدل روانشناسی کار کرده به اسم Protection Motivation Theory یا PMT—این یعنی تئوری انگیزه برای محافظت که می‌گه وقتی مردم با یه خطر مواجه می‌شن، بسته به اینکه تهدید رو چقدر جدی می‌گیرن و فکر می‌کنن چقدر می‌تونن باهاش مقابله کنن، تصمیم می‌گیرن چه رفتاری نشون بدن. اینجا پنج تا عامل مهم بررسی شده:
۱. شدت تهدید: یعنی هرکس فکر کنه اگه HPV بگیره چقدر براش بد می‌شه.
۲. میزان آسیب‌پذیری: یعنی مردم حس کنن چقدر احتمال داره واقعا این بیماری رو بگیرن.
۳. اثربخشی واکنش: یعنی آدم حس کنه واکسن واقعاً جلوی بیماری رو می‌گیره یا نه.
۴. خودکارآمدی: یعنی باور داشته باشه خودش از پس واکسن زدن و مراقبت از خودش برمیاد.
۵. هزینه واکنش: مثلاً زمان، پول یا سختی که ممکنه واسه واکسن زدن بکشه.
علاوه بر این‌ها، دو تا عامل دیگه هم وارد ماجرا شدن:
- هنجارهای توصیفی (Descriptive Norms): یعنی اینکه آدم ببینه بقیه دور و برش دارن واکسن می‌زنن یا نه، و اگه همه بزنن، اونم احتمالاً دلش می‌خواد بزنه.
- اعتماد به رسانه‌ها (Media Trust): یعنی چقدر مردم به اخبار و اطلاعاتی که تو رسانه‌ها راجع به واکسن می‌گن، اعتماد دارن.
نتیجه‌ها جالب بود! هرچی آدم‌ها فکر می‌کردن HPV جدیه (ضریب ۰.۳)، یا خودشون آسیب‌پذیرن (۰.۱۷)، یا واکسن واقعاً جواب می‌ده (۰.۳)، یا خودشون از پسش برمیان (۰.۱۳)، تمایلشون به واکسن زدن بالا می‌رفت. اگه فکر می‌کردن انجام واکسن پرهزینه یا سخت باشه، طبیعتاً تمایلشون کم می‌شد (ضریب منفی ۰.۳). دیدن اینکه بقیه دارن واکسن می‌زنن (هنجار توصیفی) هم کلی موثر بود (۰.۱۸)، و هرچی اعتمادشون به رسانه‌ها بیشتر بود، بیشتر انگیزه می‌گرفتن برن واکسن.
یه نکته جالب دیگه: این عوامل علاوه بر تاثیر مستقیم، غیرمستقیم هم اثر می‌ذاشتن. مثلاً وقتی مردم می‌دیدن بقیه واکسن زدن، یا وقتی به رسانه‌ها اعتماد می‌کردن، این باعث می‌شد حس کنن بیماری جدی‌تره یا واکسن واقعاً مفیده؛ یعنی راه غیرمستقیم هم واسه بالا رفتن انگیزه بود.
خلاصه داستان اینه که اینکه آدم‌ها تهدید بیماری رو چقدر جدی بگیرن و حس کنن می‌تونن چیکار کنن، خیلی تعیین کننده‌ست. از طرف دیگه، فشار اجتماعی (که بقیه دارن می‌زنن یا نه) و اینکه اطلاعات درست و قابل اعتمادی از رسانه‌ها بگیرن، واقعاً رو تصمیمشون تاثیر می‌ذاره.
حالا برای اینکه تو جامعه مردها بیشتر سراغ واکسن HPV برن، باید این موضوع رو عادی‌سازی کنیم، اطلاعات درست و قابل اعتماد بهشون بدیم و کاری کنیم که هزینه‌ها یا سختی‌های پروسه واکسن زدن کمتر بشه. اینجوری هم خودشون راضی‌تر می‌شن، هم سلامت کل جامعه می‌ره بالا.
پس اگه می‌خوای برای خودت، دوستات یا اعضای خانوادت تصمیم بگیری، اینارو مد نظر داشته باش! واکسن HPV فقط واسه زن‌ها نیست، مردها هم باید جدی بگیرنش و رسانه‌ها و جمع دوستان هم تاثیر زیادی دارن.
منبع: +
