بذارین یه داستان جالب براتون تعریف کنم. اخیراً یه تحقیق جالب روی ورزشکارای پارالمپیکی آلمانی انجام شده بود که هدفش این بود بفهمن آیا بین سلامتی جسمی و روانی این ورزشکارا، مخصوصاً وقتی آسیب می‌بینن یا مریض می‌شن یا توی تمرین‌هاشون تغییراتی پیش میاد، واقعاً یه رابطه‌ای هست یا نه.
اولش بد نیست بدونین Para athletes یعنی همون ورزشکارای پارالمپیکی که به دلیل داشتن نوعی معلولیت تو رقابت‌های بزرگ مثل پارالمپیک شرکت می‌کنن. تا قبل این تحقیق، اکثر اوقات فقط به سلامتی جسمیشون توجه می‌شد، اما کسی خیلی دقیق به وضعیت روانشون مخصوصاً تو شرایط سخت (مثل آسیب‌دیدگی یا بیماری) نمی‌پرداخت.
حالا چه مدلی تحقیق کردن؟ اومدن 122 تا ورزشکار پارالمپیکی آلمانی رو تو یه دوره خیلی طولانی – دقیقاً 124 هفته (حدود دو سال و نیم!) – هفته به هفته زیر ذره‌بین گرفتن. هر هفته ازشون می‌پرسیدن خب، حالت چطوره؟ از دوتا پرسشنامه استفاده کردن: یکی Oslo Sports Trauma Centre (OSTRC) questionnaire بود که می‌پرسه این هفته کجا آسیب دیدی یا مریض شدی؟ اون یکی Patient Health Questionnaire-4 یا همون PHQ-4 که یه پرسشنامه خیلی کوتاه برای سنجش سلامت روانیه – مثلاً سطح استرس، اضطراب یا افسردگی رو می‌سنجه. هر هفته ورزشکارا باید این دوتا فرم رو پر می‌کردن و تازه اعلام می‌کردن توی اون هفته چقدر تمرین کردن، تمریناشون چقدر سنگین بوده و فعالیت اصلی ورزشیشون چی بوده.
نتایج چطوری شد؟ توی این همه هفته، جمعاً 438 مشکل سلامت (حالا یا آسیب یا بیماری) ثبت شد. جالبه بدونین میانگین امتیاز سلامت روانی‌شون تو پرسشنامه PHQ-4، عدد 1.3 بود (اعتماد بهش هم خیلی بالاست، یعنی بین 1.3 تا 1.4 بوده). بزارین معنی این عدد رو بگم، معمولاً عدد بالای 3 یا 4 نشون‌دهنده اینه که باید جدی به سلامت روانی فرد پرداخته بشه؛ پس 1.3 یعنی اکثراً اوکی بودن.
اما یه چیز جالب این وسط بود. وقتی ورزشکارا مریض می‌شدن (یعنی بیماری داشتن، نه آسیب)، امتیاز PHQ-4 شون بالاتر می‌رفت و می‌شد حدود 2.6! یعنی موقع بیماری حسابی روحیه‌شون پایین می‌اومده. بازم البته زیر آستانه خطریه، اما حس می‌شه این وضعیت می‌تونه روی روحیه تاثیر بذاره.
باز اومدن یه تحلیل رگرسیونی انجام دادن (Regression tree analysis یعنی بررسی اینکه چه عوامل و متغیرهایی، بیشتر از بقیه می‌تونن آینده یا یه نتیجه خاص رو پیش‌بینی کنن). تو این تحلیل، یه عالمه فاکتور رو وارد کردن: جنسیت، سن، نوع معلولیت، رشته ورزشی، مقدار تمرین، شدت تمرین، استرس هفته، حال و هوای روانی و اینکه اصلاً مشکل سلامتی شون چی بوده و چقدر جدی بوده. ته تهش فهمیدن که دوتا چیز بیشتر از همه آینده سلامت روانی رو پیش‌بینی می‌کنن: یکی امتیاز هفته قبل توی PHQ-4 و یکی حال و هوای فعلی یا سطح استرس همون هفته. بقیه‌اش مثل نوع ورزش یا حتی نوع مشکل جسمی، تاثیر خاصی تو پیش‌بینی وضعیت روانی آینده‌شون نداشت.
نتیجه کار چی شد؟ خلاصه اینکه هرچند مشکلات جسمی، مخصوصاً وقتی مریض می‌شن، یه تاثیر قابل‌توجه رو سلامت روانشون می‌ذاره، اما این تاثیر اونقدری قوی نبود که با اطمینان بگیم اگه ورزشکار پارالمپیکی تو مسابقات آسیب دید یا مریض شد، حتماً روانش به مشکل می‌خوره. حتی تغییرات مقدار تمرین یا نوع ورزش هم تاثیر شدیدی نداشت. با این حال، چون هر نفر شرایط مخصوص به خودش رو داره، تاکید کردن که لازمه برای هر ورزشکار حمایت‌های فردی بخواد تا اگه مشکلی پیش اومد، قشنگ بتونن از پسش بربیاد و سلامت روانش رو حفظ کنه.
درواقع این تحقیق نشون می‌ده باید مواظب سلامت روان ورزشکارای پارالمپیکی بود، مخصوصاً وقتی مریض می‌شن، حتی اگه اکثرشون فعلاً مشکلی ندارن. خلاصه‌ش اینه: سلامت روان و جسمی دست تو دست هم دارن، اما رابطه‌شون ساده و خطی نیست و باید به هر ورزشکار با دقت و همدلانه نگاه کرد.
منبع: +
