تا حالا شده بخوای درباره سلامت یا بیماری خاصی تو اینترنت سرچ کنی و هی بین ده تا سایت بچرخی؟ خب، این روزها خیلی‌ها کارشون همینه! حالا چیزی که جالبه اینه که «سواد سلامت دیجیتال» یا همون Digital Health Literacy یعنی این‌که آدم‌ها چقدر بلدن تو اینترنت دنبال اطلاعات درست پزشکی بگردن و بفهمن این اطلاعات به دردشون می‌خوره یا نه. یک مقاله جدید که توسط R. Constance Wiener و Bayan J. Abuhalimeh نوشته شده سراغ همین موضوع رفته و یه بررسی کلی انجام داده.
تو این تحقیق اومدن با استفاده از یه مقیاس به اسم eHEALS یعنی «مقیاس سواد سلامت الکترونیکی»، سواد سلامت دیجیتال بزرگسال‌ها رو تو مقاله‌های مختلف بین سال‌های 2020 تا 2025 بررسی کردن. eHEALS یه جور تست هست (امتیازش از ۸ تا ۴۰ متغیره) که نشون میده هر کی چقدر تو پیدا کردن و فهمیدن اطلاعات سلامت تو نت مهارته داره.
آدم‌های این تحقیق، اول تو دیتابیس‌هایی مثل گوگل اسکالر، پاب‌مد، اسکوپوس و وب آو ساینس (اینا همشون موتور جستجوی علمی برای مقالات هستن) دنبال مقاله‌هایی گشتن که درباره سواد سلامت دیجیتال باشه و از این مقیاس استفاده کرده باشن. خلاصه، اول ۲۰۰ تا مقاله پیدا کردن، اما بعدش کلی فیلتر گذاشتن: باید مقالات داوری شده (یعنی قبلاً چندتا متخصص خونده باشن و تاییدشون کنن) باشه، به انگلیسی باشه یا ترجمه انگلیسی داشته باشه، و مربوط به سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ باشه. تهش فقط ۲۰ تا مقاله مونده!
حالا نکته باحال اینجاست: نمره میانگین eHEALS بین ۱۲.۵۷ تا ۳۵.۱ بود که یعنی بعضیا خیلی واردن، بعضیا هم یه جورایی دست و پاشون رو گم می‌کنن وقتی میرن تو اینترنت دنبال اطلاعات پزشکی. میانگین وزنی که از این مقالات گرفتن، شد ۲۴.۳ (این یعنی بیشتر آدم‌ها وسط کارن؛ نه خیلی حرفه‌ای، نه خیلی ضعیف). جالب‌تر چه؟ ۹ تا مقاله داشتن که میانگین eHEALS توشون بالای ۳۰ بود (آدمای ماهر)، اما ۳ تا مقاله هم بودن که امتیاز کمتر از ۲۰ داشتن (یعنی واقعاً خیلی پایین!).
بالاترین نمره که ۳۵.۱ بوده از یه مطالعه مصاحبه‌ای (Qualitative Interview) دراومده، که توش با آدم‌ها درباره تجربه‌شون رو در اینترنت برو بچه‌های سلامت حرف زدن و عمیق‌تر نگاه کردن. این طور مطالعات معمولاً جزئیات بیشتری درمیارن چون مستقیم با شرکت‌کننده‌ها گپ می‌زنن.
یه نتیجه اساسی این مقاله اینه که تو دنیا سطح سواد سلامت دیجیتال خیلی متفاوته و بعضی کشورها، ملت‌ها یا گروه‌ها نسبت به بقیه کلی تفاوت دارن. قضیه اینه که با بالا رفتن نقش اینترنت تو تصمیم‌گیری‌های پزشکی، واقعاً مهمه که مردم مهارت و اعتماد به نفس پیدا کنن تا اطلاعات درست سلامت رو تشخیص بدن؛ مثلاً بدونن کدوم سایت اطلاعات اشتباهی میده و کدوم معتبره، یا موقع رضایت دادن به یه درمان آن‌لاین دقیق بفهمن چی کار دارن می‌کنن.
در نهایت، نویسندا دارن هشدار می‌دن که سطح سواد سلامت دیجیتالی مردم اصلاً یه چیز ثابت و مشخص نیست و خیلی جای کار داره. نتیجه کلی؟ اگه دنبال اطلاعات پزشکی تو اینترنت می‌گردی، پس حسابی لازمه سوادت رو تو این زمینه بالا ببری! چون قراره تصمیمات مهم درباره بدن خودت بگیری و این کار اصلاً شوخی‌بردار نیست.
منبع: +
