حتماً اسم آمونیاک رو شنیدید، همون ماده‌ای که توی کود شیمیایی یا بعضی تمیزکننده‌ها هست. اما فکرشو می‌کردین ممکنه یه روزی آمونیاک سوخت کشتی‌ها و صنایع بزرگ بشه؟ خب، الان با تکنولوژی خفن یه شرکت که کلی از بچه‌های MIT پشتش هستن، این رویا داره کم‌کم واقعی میشه!
موضوع از این قراره: یه شرکت به اسم Amogy موفق شده کاتالیزوری بسازه که می‌تونه آمونیاک رو تا ۷۰٪ بهتر از پیشرفته‌ترین سیستم‌های الان به هیدروژن و نیتروژن تجزیه کنه. کاتالیزور یعنی موادی که باعث میشن یک واکنش شیمیایی راحت‌تر و سریع‌تر انجام بشه، بدون اینکه خودش مصرف بشه. یعنی چی؟ یعنی با همین تکنولوژی، میشه توی صنایع خیلی بزرگ مثل کشتی‌رانی، برق‌رسانی، معدن و ساخت‌وساز، از آمونیاک به عنوان یه سوخت خیلی خفن استفاده کرد.
تا حالا همه دنبال راهی بودن که بتونن انرژی صنایع سنگین و کشتی‌های بزرگ رو با سوخت‌هایی تأمین کنن که هم به صرفه باشه، هم دیگه آلودگی شدید ایجاد نکنه. خیلی‌ها رفتن سراغ باتری و انرژی‌های تجدیدپذیر، ولی اینا معمولاً نمی‌تونن انرژی لازم برای این صنایع گنده رو تأمین کنن. آمونیاک اما یه مزیت داره: چگالی انرژی‌ش از باتری‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتره، یعنی تو یک حجم کم انرژی بیشتری جا می‌گیره. درست مثل تفاوت بطری نوشابه و یه بطری کوچک نوشابه؛ اونی که گنده‌تره، بیشتر شارژت می‌کنه!
آقای Seonghoon Woo، مدیرعامل Amogy، گفته خودش و سه تا از همکاراش که همه‌شون از MIT هستن (یعنی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های دنیا)، تونستن نشون بدن آمونیاک واقعاً برای این مقیاسای گنده جواب می‌ده. حتی اولین پهپاد جهان که با آمونیاک کار می‌کرد رو هم تو سال ۲۰۲۱ ساختن! یعنی نشون دادن عملی میشه.
ممکنه بپرسین “خب چطور اینو تبدیل به انرژی می‌کنن؟!” داستان اینه که معمولاً برای استخراج هیدروژن از آمونیاک، باید اون رو توی دماهای خیلی بالا (یعنی حرارت خفن توی راکتورهای صنعتی) تجزیه کنن. این کار هم کلی انرژی حروم می‌کرد، هم باعث می‌شد فقط توی کارخونه‌های بزرگ جواب بده. اما بچه‌های Amogy یه مدل کاتالیزور اختصاصی ساختن که توی دمای کمتر هم میشه باهاش کار کرد، اونم با هزینه و دردسرهایی خیلی کمتر. اینجوری دستگاهاشون جمع‌وجور شده و میشه هرجایی ازش استفاده کرد.
یه نکته مهم اینه که توی این روش دیگه آمونیاک رو نمی‌سوزونن، پس تولید گازهای سمی مثل نیتروژن اکسید (همون NOx معروف که توی دود ماشین و کارخانه‌هاست و برای سلامت خیلی بده) اتفاق نمی‌افته. و البته تولید CO2 یا دی‌اکسیدکربن هم نداریم. کلاً با این روش، راه کربن‌زدایی صنایع سنگین باز میشه. اگه یهو اصطلاحاتی مثل decarbonization به چشم‌تون خورد یعنی همین کم‌کردن یا حذف آلودگی کربنی!
برنامه Amogy حسابی بلندپروازانه‌ست. الان با سامسونگ صنایع سنگین قرارداد بستن تا تولیدات بیشتری تحویل بدن. یه پروژه آزمایشی ۱ مگاواتی با شهر Pohang در کره جنوبی راه می‌اندازن و بعدش هم تا سال ۲۰۲۸ یا ۲۰۲۹ قراره همونجا به ۴۰ مگاوات برسن. (اگه نمی‌دونین: مگاوات یعنی واحد قدرت، هر مگاوات می‌تونه برق یه منطقه کوچیک رو تأمین کنه!) تازه یکی از فازهای تحقیق و ساختشون رو هم توی شهر هیوستون آمریکا راه انداختن.
آقای Woo می‌گه کلی پروژه دیگه با شرکت‌های مختلف بین‌المللی هم قراره شروع کنن. یعنی انگار همه دنیا دارن چشم می‌دوزن ببینن این روش به جواب می‌رسه یا نه!
در نهایت، هدف بچه‌های Amogy اینه که آمونیاک رو وارد کاربردهای گسترده کنن، هم برای تأمین برق شبکه‌های کوچیک (همون microgrids، یعنی برق‌رسانی منطقه‌ای کوچیک)، و هم به‌مرور توی شبکه‌های بزرگ‌تر. این داستان می‌تونه تحولی بشه برای صنایعی که واقعاً نیاز دارن سریعاً آلودگی‌شون رو کم کنن.
خلاصه اگه دنبال قهرمان جدید دنیای انرژی می‌گشتین، باید بگم آمونیاک با تکنولوژی جدید واقعاً داره تبدیل به یه بازیگر جدی میشه – هم تمیزتر، هم به صرفه‌تر و هم مقیاس‌پذیر برای کارهای خیلی بزرگ!
منبع: +
