خب بذارید یه داستان خیلی جذاب درباره اینکه انسان‌های مدرن (یعنی همین ماها!) چجوری و کی اصلاً استرالیا رو اشغال کردن، براتون تعریف کنم. تازگیا یه تیم حسابی دانشمند اومدن سراغ حدود ۲,۵۰۰ نمونه ژنوم انسانی (ژنوم یعنی همه اطلاعات ژنتیکی توی بدن آدم) که از آدم‌های بومی استرالیا و اون اطراف جمع شده بود. نتیجه هم این شد: اولین انسان‌ها چیزی حدود ۶۰ هزار سال پیش ساکن شمال استرالیا شدن!
حالا این یعنی چی؟ برای سال‌ها دانشمندها سر زمان ورود انسان‌ها به استرالیا دعوا داشتن! بعضی‌ها می‌گفتن حدود ۴۷ تا ۵۱ هزار سال پیش (که بهش میگن «تقویم کوتاه»)، بعضی‌ها می‌گفتن نه بابا، خیلی هم قدیمی‌تره، چیزی حدود ۶۰ تا ۶۵ هزار سال پیش اومدن (این میشه همون «تقویم بلند» که حالا حسابی براش مدرک درآوردن!).
این بار اما دادهها خیلی قوی‌تره، چون با یه دیتابیس گنده از DNA کار کردن؛ تازه هم از آدم‌های مدرن، هم از اجداد قدیمی‌ترشون. مثلاً DNA اونایی که توی استرالیا و اقیانوسیه زندگی می‌کردن رو بررسی کردن. گفتن که این بزرگ‌ترین مطالعه ژنتیکی تا الان برای این ماجراست.
مسیر سفر رو هم درآوردن! آدم‌ها از جزیره سوندا (قدیما اسمش سوندا بود و الان جاهایی مثل اندونزی، فیلیپین، و شبه‌جزیره مالزی رو شامل میشه) راه افتادن رفتن سمت قاره کهن ساهول (Sahul یعنی همون خشکیای قدیمی که استرالیا، تاسمانی و گینه‌نو رو شامل می‌شده). جالبه بدونید که واقعاً بدون اختراع قایق و ملوان‌بازی نمی‌شد این مسیر رو رفت، چون بخش زیادی آب بوده بین این سرزمین‌ها!
یکی از ابزارای جذاب توی این پژوهش یه چیزی بود به اسم «ساعت مولکولی» (Molecular clock). ساعت مولکولی یعنی فرض می‌گیرن جهش‌های ژنتیکی با یه ریتم تقریباً ثابت اتفاق می‌افته، پس با مقایسه‌ی DNA بین آدم‌ها می‌تونن حدس بزنن که اجدادشون کی از هم جدا شدن.
تحلیلشون نشون داد که واقعاً دو تا مسیر جداگانه وجود داشته؛ یه عده از سمت جنوب سوندا (مثلاً جزیره‌های اندونزی) اومدن، یه عده هم از شمال سوندا (بیشتر فیلیپین). و جالبه که هر دوتا گروه تقریباً همزمان حدود ۶۰ هزار سال پیش رسیدن استرالیا.
ولی ریشه این دو گروه از یه جمعیت مشترک درآفریقاست که حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار سال پیش از آفریقا خارج شدن و بعداً توی جنوب یا جنوب‌شرق آسیا از هم جدا شدن؛ یعنی قبل از رسیدن به استرالیا حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار سال اختلاف زمانی دارن که از هم جدا میشن.
یه نکته جالب اینه که آدم‌های بومی استرالیا و گینه‌نو، قدیمی‌ترین و پیوسته‌ترین ریشه ژنتیکی خارج از آفریقا رو دارن. یعنی مثلاً هیچ مردمی روی زمین (بیرون از آفریقا) پیدا نمی‌شن که نسلشون تا این حد قدیمی و دست‌نخورده بمونه!
حالا وسط این سفر پرماجرا، احتمال خیلی زیاد این آدم‌ها با «انسان‌های باستانی» هم قاطی شدن. مثلاً گونه‌هایی مثل Homo longi یا Homo luzonensis و حتی «هابیت»ها! (H. floresiensis یعنی یه گونه کوچولو قدیمی که بهشون هابیت هم میگن؛ نه اون هابیت معروف فیلم، بلکه یه نوع آدم‌کوچولوی فسیلی!). اما دقیقاً نمی‌دونن چقدر این قاطی‌شدن پیش رفته بوده؛ شاید زیاد، شاید کم.
کلاً این تحقیق به بحث قدیمی قدمت آدم‌های بومی استرالیا حسابی وزن داده. خیلی از خود بومی‌ها اصلاً باور دارن که همیشه تو این سرزمین بودن و این دادهها هم یه جورایی سندی برای اصالت و حضور عمیق‌شونه. تازه، نشون میده که مهارت‌های دریانوردی (یعنی ساخت قایق و سفر از طریق آب) واقعاً نقشی مهم تو زنده‌مونده اون موقع داشته. حتی اگه توی آثار باستانی اثری از قایق پیدا نشده باشه، این پژوهش نشون میده بدون دانش دریایی اصلاً نمی‌شد به استرالیا رسید!
در نهایت، ماجرا خیلی پیچیده‌تر و جذاب‌تر از اونی بود که فکر می‌کردیم؛ مسیرهای جداگانه، قاطی شدن با فامیل‌های قدیمی و یه سفر دریایی وحشتناک خطرناک! چه داستانی پشت اینکه آدم‌ها اولین بار پامیشه و میرن یه قاره ناشناخته…
منبع: +
