بذار خیلی راحت بگم: کلی آدم مخصوصاً تو دانشگاه‌ها، مخصوصاً تو چین، دچار یه چیزی به اسم PTSD می‌شن. حالا PTSD همون اختلال استرس پس از سانحه است، یعنی وقتی آدم یه اتفاق خیلی بد (یا تروماتیک) رو تجربه کرده و هنوزم ذهنش درگیرشه. معمولاً روان‌شناسا کلی روش برای درمانش دارن که خب این روشا تو دانشگاه‌ها خیلی جواب نمی‌ده، چون هم منابع (پول و آدم و فضا) کمه، هم خیلیا خجالت می‌کشن یا دوست ندارن برن سراغ روان‌شناس، هم اصلاً شاید از این داستانا خوششون نیاد یا حس کنن بهشون وصله.
حالا یه تیم پژوهشی اومدن یه کار جالب کردن: گفتن بیاید ببینیم کتاب خوندن – اونم نه هر کتابی! – چه تاثیری روی نشانه‌های PTSD داره. سه تا گروه درست کردن بین ۱۰۵ تا دانشجوی چینی:
- یه گروه کتاب‌هایی خوندن که داستان‌های تروماتیک داشت (یعنی خودش مستقیماً به موضوع زخم روحی می‌پرداخت)
- یه گروه کتابای عادی و بدون ترومای خاص (غیرتروماتیک)
- یه گروه هم اصلاً کاری نکردن (گروه کنترل)
۸ هفته این ماجرا رو ادامه دادن. نتیجه چی شد؟ اونایی که داستانای تروماتیک خوندن، اضطراب و نشانه‌های PTSD شون بیشترین کاهش رو نشون داد! یعنی حتی بهتر از اونایی که کتابای معمولی خوندن. تازه، گروهی که کتابای غیرتروماتیک خوندن هم پیشرفت داشتن، ولی به پای گروه اول نمی‌رسیدن. اما گروه سوم که هیچ کاری نکرده بودن تقریباً تغییر خاصی نکردن.
این وسط یه تحلیل آماری هم داشتن به اسم “path analysis”، یعنی تحلیل مسیری که یه چیز (مثلاً مطالعه) چطور رو یه چیز دیگه (مثلاً همدلی یا اضطراب) تاثیر می‌ذاره. فهمیدن که اگه یکی واسه خودش “اعتماد به نفس مطالعه” (یعنی حس کنه توی خوندن و فهمیدن خوبه) پیدا کنه، این باعث می‌شه بیشتر بتونه حس بقیه رو بفهمه (که بهش می‌گن “همدلی” یا empathy). بعد همین همدلی هم باعث می‌شه نشانه‌های PTSD کمتر بشه! یعنی خوندن، اعتماد به نفس و همدلی—همه‌شون با هم دست به دست هم می‌دن که حال روحی بهتر شه.
خلاصه حرف اصلی این تحقیق اینه: کتاب خوندن، مخصوصاً خوندن داستان‌هایی درباره آسیب و ترومای زندگی، می‌تونه یه راه آسون، کم‌هزینه و در دسترس باشه برای کمک به بچه‌های دانشگاه که با همچین مشکلات روحی دست و پنجه نرم می‌کنن. اصطلاحاً به این کار می‌گن bibliotherapy یعنی “کتاب‌درمانی”؛ یه جوری که بدون نیاز به درمان مستقیم یا حضور همیشگی روان‌شناس، می‌شه از قدرت قصه و همدلی استفاده کرد تا حالت رو بهتر کنه.
حالا این تحقیق نشون داد که کتاب‌درمانی واقعاً تاثیر داره، هم می‌تونه نشانه‌های PTSD رو کم کنه، هم به بچه‌ها کمک کنه بهتر احساسات خودشونو تنظیم کنن. تازه این روش رو می‌شه راحت تو دانشگاه‌ها اجرا کرد، چون گرون نیست و آدمای زیادی می‌تونن شرکت کنن. پس اگه خودت یا دوستت از ترومای روحی اذیت می‌شین و دلت نمی‌خواد بری پیش روان‌شناس، شاید خوندن داستان‌هایی از زندگی بقیه که تجربه‌های سخت داشتن بتونه کمک‌کننده باشه!
منبع: +
