تا حالا به این فکر کردی که ساختمونهایی که میسازیم خودشون چقدر تو آلوده شدن زمین سهم دارن؟ مثلاً بتن که همه جا دارن استفاده میکنن، باعث میشه حدود ۸ درصد از کل گاز CO2 که به جو زمین میره، از کارخونههای تولید بتن باشه. ولی خب محققها نشستن فکر کردن و یه راهحل خیلی جالب پیدا کردن!
یه تیم از دانشگاه ورستر پلیتکنیک (WPI) اومدن یه ماده ساختمونی جدید ساختن که نه تنها مثل بتن، CO2 تولید نمیکنه، بلکه خودش میره کربن هوا رو جذب میکنه! اینو دیگه بهش میگن ماده ساختمونی منفی کربن یا به اصطلاح Carbon-negative material یعنی مادهای که بیشتر از اینکه آلودگی ایجاد کنه، آلودگی رو جمع میکنه.
اسم این اختراعشون هست ESM، یا به طور کامل Enzymatic Structural Material. اگر با این لغت برخورد نکردی: Enzymatic یعنی آنزیمی، یعنی تو فرایند ساختش از آنزیمها استفاده کردن که تو طبیعت کلی کار عجیب انجام میدن. خلاصه دانشمندها اومدن تو آزمایشگاه چیزایی ساختن که با کمک آنزیمها، CO2 رو میگیرن و تبدیلش میکنن به ذرات جامد معدنی. بعد این ذرات رو با شرایط سبک و بدون انرژی زیاد سفت میکنن و تو قالب درمیارن. یعنی لازم نیست مثل بتن کلی حرارت و زمان صرف کنی تا سفت شه؛ تو چند ساعت آمادهاش داری!
دکتر نیما رهبر که استاد گروه مهندسی عمران، محیط زیست و معماری همون دانشگاهه، سرپرست این پروژه باحاله. میگه این تکنولوژی جدید باعث میشه هر یک متر مکعب از این ماده ESM بیشتر از ۶ کیلوگرم گاز CO2 رو از هوا میگیره. حالا قشنگی ماجرا اینه که همین مقدار بتن معمولی، تقریباً ۳۳۰ کیلو CO2 به هوا میفرسته! یعنی این جدیدا درست برعکس عمل میکنن!
علاوه بر این، ESM چند تا ویژگی فوقالعاده دیگه هم داره: چسبندگی و استحکامش قابل تنظیمه، زود سفت میشه و حتی میشه دوباره بازیافتش کرد. یعنی اگه یه قطعه خراب شد، دور نمیندازی؛ تعمیرش میکنی یا خودش رو دوباره میسازی. این یعنی هم در بلند مدت هزینه نگهداری ساختمون پایین میاد، هم زباله ساختمونی کمتر تولید میشه.
یه کار خفن دیگه ESM میتونه تو ساخت دیوار پیشساخته، سقف، پنل ساختمانی و حتی سازههای مدولار (یعنی اون قطعات ساختمونی که مثل لگو، تو کارخانه ساخته میشن و بعد میارن سر پروژه سرهمشون میکنن) استفاده بشه. تازه چون سبک و سریع سفت میشه، برای مواقع بحرانی مثل کمک به مناطق زلزلهزده هم حسابی کاربرد داره.
نکته مهمتر اینه که مواد اولیهاش هم از منابع زیستی و قابل تجدید درست میشه (renewable inputs یعنی چیزهایی که هی خودشون از نو ساخته یا رشد میکنن و تموم نمیشن، مثل گیاهها یا باکتریها)، پس حسابی دوستدار محیطزیسته!
به گفته نیما رهبر، اگه حتی یه بخش کوچیکی از صنعت ساخت و ساز بره سمت استفاده از مواد ساختمونی کربنمنفی مثل این ESM، تأثیرش تو کاهش آلودگی کره زمین وحشتناک زیاد میشه. واقعاً هم اینجوریه.
البته این فناوری هنوز تو راه آزمایش و گسترش صنعتی قرار داره و باید بیشتر تست بشه. ولی یه قدم خیلی بزرگه که از ساختمونهای سبز (green construction یعنی ساختمونهایی که کمتر به محیط زیست آسیب میزنن) فراتر میره، و میره سمت ساختمونهایی که خودشون فعالانه کمک میکنن هوا پاکتر شه.
نتایج تحقیقات تیم نیما رهبر رو میتونی تو مجله Matter بخونی (اسم مجله انگلیسی هست که مقالههای علمی چاپ میکنه).
خلاصه، یه دنیای جدید تو راهه که ساختمونهاش، نه تنها نفس زمین رو نمیگیره، بلکه به بازگشت نفسش هم کمک میکنه! کی فکرشو میکرد؟
منبع: +
